تغییرات تازه در سهمیه‌بندی بنزین پدیده‌ای شگفت‌انگیز است؛ از آن جهت كه بیشتر از آنكه به طرحی برای كاهش مصرف سوخت كاهش آلودگی هوای شهرها و توسعه حمل‌ونقل عمومی شبیه باشد، صرفا یك ابلاغ دولتی برای افزایش منافع انحصاری خودروسازان داخلی را به ذهن متبادر می‌كند.

در فرضی خوشبینانه می‌توان متصور بود كه ابهامات و شگفتی‌ها صرفا ناشی از غیركارشناسی بودن طرح و فقدان مداقه كافی درباره جوانب فنی آن است؛ اما فرض بدبینانه، بر آنچه ذكر شد، تأكید می‌كند.

در این طرح مقرر شده است كه خودروهای وارداتی با ظرفیت بیش از 1300 سی‌سی و خودروهای تولید داخل با ظرفیت بیش از 2 هزار سی‌سی از بنزین یارانه‌ای محروم شوند.

نكته این است كه بیش از 90‌درصد خودروهای وارداتی ظرفیت افزون بر مقدار اعلام شده و حدود 90 درصد خودروهای تولید داخل ظرفیت كمتر از مقدار مذكور را دارا هستند.

بنابراین، با اجرای طرح عملا 90 درصد خودروهای وارداتی از بنزین یارانه‌ای محروم و 90‌درصد خودروهای تولید داخل همچنان بهره‌مند از این یارانه عمومی خواهند بود.

نتیجه كاملا مشخص است؛ طی هفته‌های آینده قیمت خودروهای وارداتی كاهش می‌یابد و خودروهای تولید داخل كه از پشتوانه یك انحصار نیرومند دولتی برخوردارند، همچنان گران و گران‌تر خواهند شد.

ایراد فنی و كارشناسی موضوع این است كه قطعا طراحان طرح جدید سهمیه‌بندی، خود واقفند كه حجم موتور فقط یكی از مؤلفه‌های تعیین میزان سوخت است و در كنار آن مسئله راندمان سوخت موتور نیز همان‌قدر تأثیر دارد.

از این جهت، با اطمینان می‌توان گفت اغلب موتور خودروهای استاندارد خارجی حتی با حجم 2 هزار سی‌سی قطعا مصرف سوختی كمتر از خودروهایی مثل پژو آردی، پژو 405، سمند و حتی پراید دارند.

قابل‌توجه است كه باتوجه به افزایش جهانی قیمت بنزین در 10 سال گذشته، عمده تمركز شركت‌های خودروسازی بر تولید خودروهایی با راندمان سوخت بالاتر بوده است. به همین خاطر، حتی نسل جدید خودروهای صحرایی (2 دیفرانسیل) با حجم موتور 2 هزار سی‌سی وارد بازار شده‌اند.

درحالی‌كه قاعدتا از یك خودروی صحرایی انتظار می‌رود دست‌كم 3 هزار سی‌سی حجم موتور داشته باشد، اما با ارتقای دانش فنی خودروسازی در جهان و افزایش راندمان سوخت، اكنون می‌توان گفت یك خودروی استاندارد امروزی حداقل 50 درصد افزون بر مابازای خودروی مشابه 10 سال پیش خود، راندمان سوخت دارد؛

یعنی فی‌المثل خودروی جدیدی با حجم موتور 1500 سی‌سی ضمن برخورداری از شتاب و قدرت بیشتر، مصرف سوخت و آلایندگی كمتری از یك خودروی 2 هزار سی‌سی دارد كه فناوری آن متعلق به 10 سال پیش است.

ماجرا وقتی جالب می‌شود كه بدانیم پرشمارترین خودروهای تولید داخل اغلب فناوری بسیار قدیمی‌تر از میزان یاد شده دارند.

(فناوری پژو 405 و سمند متعلق به دست‌كم 20 سال پیش، پراید 15 سال پیش و پژو آردی و پیكان وانت حدود 40 سال قبل است!) این خودروها كه جملگی راندمان سوخت بسیار پایین دارند، اصطلاحا «مستعمل آكبند» نامیده می‌شوند؛

یعنی كالایی كه حتی در لحظه تولید نیز متعلق به گذشته‌های دور بوده و فناوری آن با فناوری روز قابل مقایسه نیست.

ممكن است گفته شود كه طرح جدید سهمیه‌بندی با هدف تقویت تمكن انحصار نیرومند خودروسازان داخلی ارائه و تصویب شده است، كه در این صورت می‌توان گفت قطعا طرح موفقی خواهد بود.

اما ربط دادن آن به موضوعاتی مثل كاهش مصرف سوخت و تعدیل یارانه‌های عمومی و كاهش آلودگی هوا، البته كم‌لطفی به شعور مخاطبان است.