ایران و آمریکا وارد مرحله جدیدی از روابط سرد خود شدهاند و به نظر میرسد آمریکا تغییراتی در سیاست خود در قبال ایران ایجاد کرده است. نتایج گفتگوها در ژنو میتواند در آینده روابط دو کشور تاثیر گذار باشد.
منوچهر متکی، وزیر امور خارجه گفت نشست ژنو بهترین فرصت برای آمریکاییها بود که نظرات ایران را بیواسطه بشنوند.
با افزایش گمانهزنیها درباره تغییر موضع آمریکا در قبال ایران، بحث بر سر دایر شدن دفتر حافظ منافع ایالات متحده در تهران همچنان ادامه دارد.
محمود احمدینژاد در روزهای گذشته اعلام کرد که ایران درخواست رسمی واشنگتن برای ایجاد دفتر حافظ منافع در تهران را بررسی میکند.
متکی درباره دایر کردن دفتر حافظ منافع آمریکا در تهران گفت هنوز در این زمینه درخواست رسمی از دولت آمریکا دریافت نکرده است.
شنبه گذشته کاخ سفید تصمیم در یک اقدام نسبتا ناگهانی مرد شماره سه وزارت خارجه آمریکا را برای حضور در مذاکرات هستهای با ایران به ژنو فرستاد.
این گام تازه واشنگتن تایید ضمنی آیتالله خامنهای برای مذاکره با آمریکا را در پی داشته است.
اظهار نظر مقامات بلندپایه کشور درباره گشایش دفتر نمایندگی دیپلماتیک آمریکا در تهران و مجموعهای از تحولات منطقهای هماهنگ بوده و از این رو به نظر میرسد که زمینه رسیدن به این مرحله از مدتها پیش ایجاد شده است.
حدود سه دهه از تعطیلی سفارت آمریکا در تهران میگذرد و دیپلماتهای آمریکایی در این مدت امکان تماس مستقیم با مقامات رسمی و مردم ایران را نداشتهاند.
از سوی دیگر شهروندان ایرانی نیز از دریافت خدمات کنسولی آمریکا در داخل کشور محروم و ناچار از سفر به کشورهای نزدیک برای دریافت ویزای آمریکا بودهاند.
در یکسال گذشته دو کشور ایران و آمریکا مذاکراتی را با واسطه عراقی پیگیری کردند.
همچنین سوریه، مهمترین شریک راهبردی ایران در منطقه، مذاکرات خود را با اسرائیل آغاز کرده و به سطح پیشرفتهای در این مذاکرات رسیده است.
به نظر میرسد از میزان تنشها در منطقه به ویژه در لبنان، غزه و عراق کاسته شده و سرانجام گفتوگوهای غیرمستقیم حزبالله لبنان و اسرائیل به مبادله اسیران منتهی شد.
تحلیلگران میگویند این نشانهها و تحولات زمینه ورود طرفین ایرانی و آمریکایی را به مذاکرات مستقیم فراهم ساخته است.
با این حال برخی دیگر از ناظران معتقدند که نباید تاثیر رزمایش تازه ایران را از نظر دور داشت.
زمانبندی انجام رزمایش دریایی- موشکی سپاه در خلیج فارس، با توجه به آغاز دور تازه مذاکرات جمهوری اسلامی واتحادیه اروپا در ژنو، میتواند به عنوان پیامی به جناح موسوم به جنگ طلب در کاخ سفید تلقی شود و این پیام برآورد هزینهای است که حمله به ایران می تواند به دنبال داشته باشد.
رقابت دموکراتها و جمهوریخواهان
تغییر موضوع در سیاست دولت بوش نسبت به ایران احتمالا مخالفت کسانی چون جان بولتون، نماینده پیشین این کشور در سازمان ملل متحد و دیک چنی، معاون رییس جمهور آمریکا را به همراه خواهد داشت.
اما برای جان مککین، نامزد جمهوریخواهان، این تغییر میتواند امتیازی در برابر رقیب دموکراتش محسوب شود.
متحدان اروپایی ایالات متحده همواره دولت بوش را به دلیل حمایت نکردن از مذاکره مستقیم با تهران سرزنش کردهاند.
به نظر میرسد جمهوری خواهان دیگر از بابت فرصت ندادن به مذاکره با ایران و حل وفصل بحران از طریق گفتوگو، آنگونه که باراک اوباما خواستار شده است، ملامت نخواهند شد.