موضوع لایحه حمایت از خانواده اعتراض فعالان اجتماعی و برخی کارشناسان را برانگیخه است. این احتمال وجود دارد که این لایحه با وجود پیامدهای زیانبار آن در خانوادهها، توسط نمایندگان مجلس تصویب شود.
فعالان اجتماعی پیشبینی میکنند که با وجود دامنه گسترده انتقادها و هشدارها درباره پیامدهای اجتماعی لایحه موسوم به حمایت از خانواده، این لایحه با تغییراتی اندک در مجلس تصویب شود.
حسن یوسفی اشکوری، پژوهشگر اموردینی با تاکید بر این که عنوان لایحه حمایت از خانواده بیارتباط به محتوای آن است گفت اگر این لایحه به همین صورت تصویب و اجرا شود و مشخص خواهد شد که در واقع لایحهای ضدخانواده است.
یوسفی اشکوری میگوید که موارد کارشناسی نشدهای در این لایحه وجود دارد که با مبانی شرعی و حقوقی سازگار نیست.
ماده 23 آماج نقدها
مهمترین ایراد وارد بر این لایحه به نظر یوسفی اشکوری به ماده 23 این لایحه مربوط میشود که در آن چندهمسری و تعدد زوجات به رسمیت شناخته شده است و لزوم اجازه همسر اول نیز از آن برداشته شده است.
در این ماده فقط دو شرط توان مالی و برقرارای عدالت در میان همسران برای ازدواج مجدد آورده شده است که به اعتقاد یوسفی اشکوری شرط دوم عملا موضوعیت ندارد.
به گفته این پژوهشگر دینی، عدالت بهسادگی احراز شدنی نیست و اگر عدالت معادل همان توان مالی باشد، نتیجه آن همین میشود که با تشخیص دادگاه، مرد مجاز است چند همسر داشته باشد.
ماده 23 لایحه حمایت از خانواده ازدواج مجدد مردان را به شرط توان مالی و اجرای عدالت و بدون نیاز به رضایت همسر اول مجاز دانسته است و اجازه این ازدواج هم توسط دادگاه صادر میشود.
این لایحه توسط دولت به مجلس تقدیم شده و کلیات آن نیز در کمیسیون قضایی مجلس به تصویب رسیده است.
تضعیف ساختار خانواده
کارشناسان میگویند با توجه به شرایط اجتماعی جامعه ایران انتظار میرفت که اگر قرار است در مورد چندهمسری قانونی وضع شود، شرایطی گذاشته شود تا چندهمسری برای مردان سختتر شود.
حسن یوسفی اشکوری میگوید این لایحه به روابط داخلی خانوادهها، همسران و فرزندان آنها آسیب جدی وارد میکند و در مجموع به زیان خانوادهها تمام میشود.
وی بر این باور است که اگر چندهمسری در سطح جامعه رواج پیدا کند و عوامل محدودکننده نیز از بین برود، نتیجه آن گرایش مردان به چندهمسری و گسترش اختلافات خانوادگی خواهد بود که به فرزندان این ازدواجها آسیب جدی میرساند.
اسلام و اصالت تکهمسری
به نظر یوسفی اشکوری آنچه از متن کتاب قرآن و مجموعه سنت پیامبر اسلام و شرایط اجتماعی و تاریخی آن زمان قابل استنباط است تکهمسری است، نه چندهمسری.
وی توضیح میدهد که چندهمسری در آن زمان در شرایط خاص با توجه به مصالحی که در آن زمان مطرح بود، پذیرفته شده است و آن هم اختصاص به اسلام ندارد.
همچینین به گفته وی اسلام چندهمسری را نیاورده است و میتوان گفت که اسلام تعداد همسران را محدود کرده و آن را افزایش نداده است.
منتقدان احساساتی نشوند
لاله افتخاری نماینده تهران در مجلس گفت که نقدهایی که به بند 23 لایحه حمایت از خانواده میشود از سر احساسات است.
به ادعای وی بر خلاف نقدهایی که از سوی برخی گروهها در جامعه نسبت به ماده 23 لایحه حمایت از خانواده مطرح شده، این بند براساس واقعیتهای جامعه تهیه شده است.
نماینده تهران میگوید که بررسیهای میدانی نشان داده که این لایحه میتواند به کاهش زمان دادرسی در دادگاههای خانواده و بار قضایی پروندهها و رفع ابهامات کمک کند.
لاله افتخاری با دفاع از کلیت لایحه حمایت از خانواده گفت که به نظر وی نقدها به این طرح نوعی واکنش از سر «احساسات» و «سیاستزدگی» است.
یک قانون برای درصد کوچکی از مردان
در راستای تلاشها برای متوقف ساختن تصویب این لایحه در مجلس، اعضای مجمع زنان اصلاحطلب با فراکسیون اقلیت مجلس دیدار و گفتگو کردند.
در این دیدار شهربانو امانی، عضو مجمع زنان اصلاحطلب از مجلس خواست که طرح «ازدواج آسان» را جایگزین لایحه حمایت از خانواده کند.
وی با اشاره به طرح ازدواج آسان این پرسش را مطرح کرد که چرا دولت با گذشت سه سال، این طرح ویژه جوانان را نادیده گرفته است، اما قصد دارد تنها برای درصد کوچکی از مردان قانونی را تصویب کند.
به گفته شهربانو امانی، تنها دو درصد از مردان جامعه مشمول لایحه حمایت از خانواده میشوند که خود آنها راه و روش ازدواج مجدد را میدانند.
وی تاکید کرد از این طریق میخواستیم که توجه نمایندگان را بدون فضاسازی سیاسی به اهمیت و عمق تخریبی تصویب چنین قانونی جلب کنیم.
به اعتقاد فعالان اجتماعی، با توجه به ترکیب مجلس و اظهارنظر برخی نمایندگان در موافقت با لایحه حمایت از خانواده، احتمال تصویب آن در مجلس زیاد است و انتظار آن میرود که نمایندگان در بهترین حالت به برخی تغییرات جزئی در آن بسنده کنند.