مقاله به مرور شیوه‌هایی می‌پردازد که می‌توانند «عشق به خواندن» را در کودکان پرورش دهند
ما در دهکده‌ای جهانی زندگی می‌کنیم و باید به کودکان‌مان کمک کنیم تا به آینده‌ای صلح‌آمیز در کنار همه انسان‌ها دست یابند. ما باید به آنها کمک کنیم تا درک خود و دغدغه شان را نسبت به انسانیت رشد دهند. به آنها یاد دهیم که می‌توانند به دانش بشر دست پیداکنند و با تجربه و زندگی سایر انسان‌ها آشنا شوند و این تنها از طریق جادوی «خواندن» و «دانستن» آغاز می‌شود. در این‌جا به برخی شیوه‌های آموزشی «عشق به خواندن» در کودکان اشاره می‌شود:
خواندن را از زمانی که کوچک هستند با آن ها آغاز کنید و این عادت خوب را بخشی از فعالیت روزانه آنها قراردهید. می‌توانید به بچه‌های بزرگتر بگویید که تنها درصورتی اجازه دارند شب‌ها کمی بیشتر بیدار بمانند که کتاب بخوانند. مثلاً کودکان هشت ساله یا بزرگتر می‌توانند نیم ساعت بیشتر بیدار بمانند. برای کودکان کوچکتر می‌توان زمان خواب را جلوترانداخت. تحقیقات نشان می‌دهد که مغز انسان آخرین چیزی را که قبل از خواب انجام‌داده یا به آن اندیشیده‌است، بهتر جذب می‌کند و بخاطر می‌سپارد. برای کودکان کوچکتر زمان خواندن می‌تواند هنگام صبح بعد از بیدار‌شدن از خواب یا بعد از ظهر قبل از خواب شب کودک باشد.
تماشای تلویزیون را به حداقل برسانید و کتاب را جایگزین کنید. مطالعه‌ها نشان می‌دهد که خانواده‌هایی که کمتر تلویزیون نگاه می‌کنند، بیشتر می‌خوانند. بگذارید کودکان بفهمند که تلویزیون تنها بخش کوچکی از برنامه روزانه آنها را اشغال می‌کند، نه همه برنامه را. از آنها بخواهید که یک یا دو برنامه مورد‌علاقه‌شان را انتخاب کنند (بهتراست چهار یا پنج مورد در هفته باشد). وقتی برنامه موردنظر تمام شد تلویزیون را خاموش کنید. بگذارید کودک با کتاب، مجله و روزنامه آشنا شود و از آنها در کنار اسباب‌بازی‌ها و کارهای هنری لذت ببرد.
مداومت داشته باشید. وقت مناسب کتاب‌خواندن را پیدا و همواره آن را اجرا کنید. این زمان بهتراست مانند سایر فعالیت‌های روزانه ثابت باقی بماند. سعی کنید هرروزحداقل نیم ساعت با کودک باشید و برای او بخوانید. وقتی کودک، کوچک است چندین بار در روز و هر بار چند دقیقه صرف کتاب خواندن کنید. وقتی او بزرگتر شد می‌توانید در دفعات کمتر ولی طولانی‌تر برایش کتاب بخوانید.
خلاق باشید. خود را مجبورنکنید که جملات کتاب را هم‌چنان که هست بخوانید. برای کودکان کوچکتر درصورت لزوم کلمات ساده‌تر را انتخاب کنید. اگر کودکتان نمی‌فهمد یا دوست دارد به تصویر کتاب بیشتر نگاه کنید، توضیحات بیشتری درباره آن بدهید. درصورت لزوم از صفحه‌ای بگذرید. اگر به‌نظرمی‌رسد داستان، برای کودک سرد یا خسته‌کننده است، روی تصاویر تکیه کنید و توضیحاتی درباره آنها بدهید. کودکان ترجیح می‌دهند که به کتاب‌خواندنی گوش‌فرادهند که برایشان بیشتر لذت‌بخش و قابل‌فهم باشد. تلاش کنید که صداهای مختلف درآورید، از حرکات دست برای گفتن داستان استفاده کنید. هم‌چنین می‌توانید ساعت خواندن را به یک بازی جالب یادگیری تبدیل کنید. به کودک فرصت دهید بعضی کلمه‌ها یا صفحه‌ها را بخواند. روی تلفظ صحیح برخی صداها یا کلمه‌ها تاکید کنید و وقتی او به‌درستی تقلید کرد او را مورد تشویق کلامی قراردهید.
کتاب‌های مناسب انتخاب کنید. برای کودکان کوچکتر کتاب‌هایی انتخاب کنید که تصاویر روشن، واضح و بزرگ با متنی ساده و کوتاه داشته‌باشند. می‌توانید از کتاب‌های شعرگونه که داستان‌های ساده دارند انتخاب کنید. کتاب‌های با جلد محکم و صفحات ضخیم برای خواندن کودکان کوچکی که می‌خواهند به‌تنهایی کتاب را به‌دست گیرند، ایده‌ال هستند. کتاب‌های با جلد کاغذی را با مراقبت مورد استفاده قراردهید. با انتخاب کتاب‌هایی که عنوان‌های موردعلاقه کودکان را دارند، خواندن را برای آنها سرگرم‌کننده و جالب کنید. درعین حال به کودک فرصت دهید خود کتاب موردعلاقه‌اش را انتخاب کند. دراین حالت، احتمال این‌که بیشتر به آن توجه کند بیشتر است. این امر بخصوص در مورد کودکانی که به انتخاب والدین، ایراد می‌گیرند مفید واقع می‌شود.
کودکان را درمعرض دامنه وسیعی از موضوعات، نویسندگان و دیدگاه‌ها قراردهید. با کتاب‌های عکس‌دار شروع کنید و با عنوان‌های مناسب سن برای سال‌های بعد جلوبروید. داستان‌ها و کتاب‌هایی را انتخاب کنید که می‌توانند تاثیر مثبت روی کودکان داشته‌باشند و حساسیت آنها را نسبت به نیازهای دیگران زیاد کنند. مثلاً کتاب‌هایی که کودکان را ترغیب می‌کنند که بیشتر دیگران را دوست داشته باشند، بیشتر هم‌کاری کنند، بیشتر با دیگران شریک شوند، بیشتربه دیگران کمک کنند، باحیوانات مهربان باشند و به محیط طبیعی احترام بگذارند. کتاب‌های تصویری برای کودکان دو تا چهارساله بسیار جالب‌اند. چرا که آنها می‌توانند هم‌زمان به آنها گوش فرادهند و به تصاویر آنها نگاه کنند. خواندن این‌گونه کتاب‌ها، کودکان را برای خواندن کلمه‌ها درسال‌های بعد آماده می‌کند. با کودک خود وقت صرف کنید تا درباره تصاویر برای او حرف بزنید. ازاو بپرسید که حدس بزند چه اتفاقی خواهد افتاد یا شخصیت‌های مختلف داستان چه انجام خواهند داد. وقتی کودک به سن مدرسه ابتدایی رسید، کتاب‌های فصل‌دار را به او معرفی کنید. این‌گونه کتاب‌ها توجه کودکان را عمیق و به مهارت تجسم‌سازی آن ها کمک زیادی می‌کنند زیرا موضوعات بیشتری را دربرمی‌گیرند و طولانی‌ترند. به کودکان بزرگتر فرصت دسترسی به کتاب‌های مختلف را بدهید، کتاب‌هایی که از آنها لذت ببرند، از آنها بیاموزند و درباره موضوعات آن کتاب‌ها با آنها بحث کنید. سطح چالش خواندن را تدریجاً و با افزایش سن بالا ببرید.
کتاب را مکرراً برای کودک بخوانید. کودکان ازآشنایی و قابل پیش‌بینی بودن مطالب و داستان‌های موردعلاقه، احساس آرامش می‌کنند. کودکان دوست دارند داستانی را بارها و بارها بشنوند، بخصوص کتاب‌هایی که شعرگونه هستند. پس از چند بارخواندن، ازاینکه کودک، مطالب کتاب را حفظ کرده‌است متعجب خواهید شد. اگر کودک می‌خواهد داستانی را بارها بشنود مایوس و خسته نشوید. این کتاب‌ها را مکرراً برایش بخوانید و هم‌زمان کتاب‌های جدید را به او معرفی کنید.
مکان مخصوص کتاب کودکان به آن ها اختصاص دهید. طبقه‌ای از طبقات کتابخانه خانواده یا حتی جعبه‌ای که به کمک کودک تزیین شده‌است می‌تواند به این منظور مورد استفاده قرارگیرد. کودک باید بداند که کتاب را از کجا پیدا کند. اگر کتاب بخشی از خانه را به خود اختصاص دهد، به تنهایی عادت به خواندن را ارتقا می‌دهد. می‌توانید به کمک اعضای دیگر خانواده، دوستان و همسایه‌ها ذخیره‌ای از کتاب ایجاد کنید و امانت دادن و امانت گرفتن کتاب را بین خود رواج دهید. رفتن به کتابخانه و امانت گرفتن کتاب را نیز می‌توانید جزیی از برنامه زندگی خود قراردهید. به کودکان بزرگتر فرصت دهید که به جست‌وجو در کتاب‌های بزرگسالان بپردازند. به آنها اطمینان دهید که اجازه دارند با هم‌فکری شما، کتاب به امانت بگیرند و در زمان مناسب به جای آن برگردانند.
هرروز وقت معینی را برای کتاب خواندن خود اختصاص دهید ( حتی اگر یک یا دو صفحه است). فرزندان کسانی که بیشتر کتاب می‌خوانند بیشتر احتمال دارد که کتاب‌خوان شوند. به کودک نشان دهید که کتاب و کتاب خواندن برای شما مهم است. اجازه دهید که کودک ببیند که شما از خواندن لذت می‌برید. فراموش نکنید که تقلید، شیوه‌ای مهم در یادگیری کودکان است. پس یک نمونه خوب برای کودک خود باشید.
مطالب کتاب را با تجربه زندگی کودک درآمیزید. اگر کودکی با موقعیتی در کتاب ارتباط برقرارمی‌کند، می‌تواند هم‌دلی و عشق به آن‌چه می‌خواند را پرورش دهد. به او کمک کنید که تخیل و خلاقیت خود را به‌کار گیرد. عشق به خواندن می‌تواند به طراحی تصاویر و موقعیت‌های مختلف درکتاب‌ها گسترش یابد، منجر به سرودن شعر و نوشتن داستان شود و مبنای دانش و کشف‌های جدید قرارگیرد.
بالاخره تجربه کتاب خواندن برای کودک باید تجربه‌ای جالب، سرگرم‌کننده و دوست‌داشتنی باشد. کودکانی که خواندن را با آغوش گرم و نوازشگر مادر یا پدر تداعی می‌کنند، تقریباً همیشه بعدها از کتاب خواندن لذت خواهند برد.
