با اعلام نتایج نهایی کنکور 87، نه تنها اعتراضات به نحوه گزینش سبب شد، داوطلبان مقابل ساختمان سازمان سنجش آموزش کشور در تهران تجمع کنند، بلکه 172 نماینده مجلس خواستار رسیدگی به وضعیت آن‌ها شدند. همچنین وزیر علوم و رییس سازمان سنجش برای پاسخگویی به مجلس دعوت شدند.
با اعلام نتایج نهایی کنکور سراسری سال 87 در هفته گذشته، جمعی از داوطلبان در اعتراض به نحوه پذیرش در كنكور، در برابر ساختمان سازمان سنجش در تهران تجمع كردند.
در پی اعتراض آن‌ها مبنی بر «ناعادلانه» خواندن نحوه گزینش دانشجویان دانشگاه‌های دولتی، سازمان سنجش هم ادعا کرد كه در اعلام نتایج كنكور هیچ اشتباهی رخ نداده است.
اعتراض دسته جمعی داوطلبان و روشن نبودن ادله سازمان سنجش مبنی بر طرح «بومی گزینی» سبب شد، رییس سازمان سنجش برای پاسخگویی در مجلس شورای اسلامی حاضر شود.
این در حالی بود که 172 نماینده با صدور بیانیه‌ای خواستار رسیدگی به این اعتراض‌ها شده بودند.
گفته می‌شود امسال سازمان سنجش در پذیرش دانشجو تغییراتی داده است که نمایندگان مجلس و به ویژه اعضای كمیسیون آموزش و تحقیقات از آن بی‌اطلاع بوده‌اند.
خبرگزاری‌ها گزارش دادند که در میان تجمع‌کنندگان داوطلبانی با رتبه‌های دو یا سه رقمی دیده می‌شده که قبولی آن‌ها در برخی از رشتهها و محل آن، غیرعادی به نظر می‌رسید. همچنین تعدادی از آن‌ها با در دست داشتن كارنامه علمی خود، نسبت به مردودیت علمی كه برای آن‌ها ثبت شده است، اعتراض داشتند.
در همین ارتباط رییس سازمان سنجش در جلسه غیرعلنی مجلس پاسخ داد که داوطلبان منتظر کارنامه نهایی خود باشند و نتایج را با سال‌های گذشته مقایسه نکنند.
همچنین قرار شد در صورتی كه داوطلبان نسبت به كارنامه دریافتی اعتراض داشته باشند، اعتراض توسط سازمان سنجش بررسی شود. سازمان بازرسی كل كشور نیز در این بررسی حضور داشته و مجلس هم بر فرایند كار نظارت خواهد کرد.
با این وجود حجم بالای اعتراضات به نتایج کنکور سبب شد مجلس نیز بر «روند غیر عادی اعلام نتایج» صحه بگذارد.
بومی‌گزینی؛ طرحی که هیچ‌کس از آن خبر نداشت
یکی از تغییرات در محاسبه نتایج کنکور 87 و پذیرش دانشجو، طرحی با عنوان «بومی‌گزینی» یا «بومی‌سازی» بود.
بومی‌سازی مصوبه‌ای در شورای عالی انقلاب فرهنگی است که طبق آن سازمان سنجش موظف می‌شود، 65 درصد پذیرش دوره‌های روزانه دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی را به داوطلبان بومی اختصاص دهد.
بر اساس این طرح، پذیرش در رشتهها به چهار قسمت «استانی»، «ناحیه‌ای»، «قطبی» و «کشوری» تقسیم‌بندی می‌شود.
معاون فنی و آماری سازمان سنجش آموزش در این باره توضیح می‌دهد: در صورتی‌که رشته‌ای در تمام استان‌ها پذیرش شود، این رشته استانی محسوب و حدود 80 درصد ظرفیت پذیرش هم به داوطلبان بومی استان اختصاص داده می‌شود و اگر رشته‌ای ناحیه‌ای باشد، 80 درصد پذیرش هم به داوطلبان ناحیه‌ای که شامل چند استان می‌شود تعلق می‌گیرد.
ابراهیم خدایی برای شرح این روش گزینش می‌گوید: در «ناحیه تهران»، استان‌های تهران، زنجان، قزوین، مرکزی، قم و سمنان قرار دارند و در نتیجه احتمال قبولی داوطلبان ساکن در این استان‌ها بیشتر از دیگر استان‌ها است.
بر همین اساس سازمان سنجش مدعی می‌شود که داوطلبان معترض، در نحوه انتخاب رشته دچار اشتباه شده‌اند و نه سازمان سنجش.
چنین به نظر می‌رسد که پیش از اجرای این طرح لازم بود و در واقع حق داوطلبان بود که از شرایط نسبتا پیچیده آن کاملا آگاه باشند و نظر آن‌ها در این مورد پرسیده می‌شد.
دست‌کم منطقی بود که اجرای طرح «بومی‌سازی» یا «بومی‌گزینی» در دفترچه‌های آزمون سراسری برای داوطلبان شرح و بسط داده می‌شد تا آن‌ها بر اساس آن، گزینه‌های بهتری را انتخاب می‌کردند.
هرچند که در دفترچه امسال از این طرح سخنی برده نشده است، اما این طرح معیار سنجش قرار گرفت.
رییس كمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نیز خبر می‌دهد که از وزارت علوم، تحقیقات و فن‌آوری خواسته بودند که برای اجرای این طرح، آن را برای بررسی‌های بیشتر به مجلس ارائه دهند که این اتفاق نیفتاده است.
از سوی دیگر به نظر می‌رسد نحوه انتخاب رشته به گونه‌ای پیچیده‌تر از گذشته شده است و داوطلبان نیاز دارند پیش از آن، با آگاهی کامل رشته‌های مورد نظر خود را انتخاب کنند. متاسفانه هنوز سازمان سنجش برای این امر، تصمیمی نگرفته است.
سال گذشته نیز، همزمان با کنکور 86، رییس سازمان سنجش از اعمال سهمیه‌بندی جنسیتی در پذیرش دانشجو خبر داده بود که با واکنش فعالان حقوق زن مواجه شد.
این طرح سبب شد تعدادی از داوطلبان دختر نامتناسب با رتبه‌های خود، پذیرفته شوند و یا در هیچ یک از رشته‌های انتخابی‌شان پذیرفته نشوند.
این سازمان هدف سهمیه‌نبدی جنسیتی را «رفع نیازهای جامعه» و «تناسب‌سازی» اعلام کرد که طبق آن 40 درصد سهمیه برخی رشته‌های تحصیلی به پسران داده می‌شود. بدین ترتیب رتبه‌های کسب شده توسط دختران ملاک سنجش قرار نمی‌گیرد.
