با اختراع جیپ کامپیوتری که می‌تواند به شمارش دقیق اسپرماتوزوئید بپردازد برای اولین بار گام بزرگی در زمینه ساختن یک وسیله دستی معتبر در اندازه‌گیری باروری مردان برداشته شد

پژوهشگران دانشگاه توانتی یک چیپ کامپیوتری جدیدی ساخته‌اند که می‌تواند اسپرماتوزوئید سلول جنسی مردان را دقیقا شمارش کند. این اختراع گام مهمی در مسیر ساخت وسیله‌ای کم حجم و معتبر است که بتواند در تشخیص اولیه باروری مردان به‌کار رود.

پژوهشگران هلندی که این اختراع جدید را به زودی در مجله علمی‌«آزمایشگاه روی یک چیپ» منتشرخواهند کرد گفتند که این چیپ می‌تواند به شمارش دقیق و گزینشی تعداد اسپرماتوزوئید مردان بپردازد و نیز اطلاعات مفید دیگری را نیز در اختیار متخصصان باروری قرار دهد.

مشکلات باروری تقریبا به طور مشابه در زنان و مردان وجود دارد. حدود یک سوم موارد ناباروری ناشی از مشکلات زنان و یک سوم دیگر مربوط به مردان می‌‌شود. یک سوم باقیمانده نیز ناشی از ترکیب مشکلات دو طرف یا عوامل ناشناخته دیگر است.

حداقل 20 تا 25 درصد زوج‌ها حداقل در مرحله‌ای از زندگی مشترک دچار یکی از مشکلات ناباروری می‌شوند. یعنی یک زوج ازهر چهار یا پنج زوج با مشکلاتی در این زمینه مواجه است.
آمار موجود نشان می‌دهد که حدود 35 درصد مردان نیمه بارور و حداقل دو درصد کاملا نابارور هستند. میلیون‌ها نفر در جهان سالانه به دلیل ناباروری درخواست کمک می‌کنند و تحت مراقبت و درمان قرار می‌گیرند.

تحلیل اسپرم یا سلول جنسی نر معمولا اولین گام در تحقیقات باروری محسوب می‌شود. آزمون کیفیت اسپرم مستلزم آمادگی‌های شدید پیش از آزمون است که بایستی دریک آزمایشگاه کاملا تخصصی صورت گیرد. این آزمون‌ها غالبا باید دو تا پنج بار به منظور دستیابی به نتایج قابل اعتماد تکرار شود. این فرایند طولانی پراسترس شرایط دشواری را برای زوجین ایجاد می‌کند.

این اختراع با فراهم کردن امکان انجام این آزمون از سوی مردان و در خلوت خانه‌هایشان می‌تواند این فرایند را برای آن‌ها آسان سازد و استرس آن را نیز کم کند. به علاوه در صورت وجود چنین وسیله‌ای احتمال تشخیص دقیق‌تر نیز افزایش می‌یابد. پژوهشگران بر این باورند که وجود چنین دستگاهی هزینه‌های بهداشتی شرکت‌های بیمه را نیز کاهش خواهد داد.

دقت شمارش اسپرماتوزوئید

این چیپ که به‌وسیله لوئیس سگرینک اختراع شده است می‌تواند دقیقا به شمارش اسپرماتوزوئید بپردازد. یکی از شاخص‌های مهم برای شمارش اسپرم، تمرکز آن است. میزان طبیعی اسپرماتوزوئید در باروری 20 میلیون در هر میلی‌لیتر مایع انزال است. در حال حاضر آزمون‌های ساده خانگی در دسترس هستند که صرفا می‌توانند نشان دهند که میزان اسپرم «بالاتر یا پایین‌تر از حد طبیعی» است. آن‌ها قادر نیستند میزان واقعی تمرکز اسپرماتوزوئید را اندازه‌گیری کنند.

چیپ جدید می‌تواند به این شمارش دقیق بپردازد و این دقت ناشی از قدرت تمایز دقیقی است که در تشخیص اسپرماتوزوئید از سایر ذرات یا سلول‌های مایع دارد. چرا که اگر سایر ذرات هم در این شمارش به‌حساب آورده شوند، شمارش دیگر معتبر نخواهد بود. این مخترع دانه‌های بسیار کوچکی نیز به مایع منی افزود تا گزینشی بودن شمارش و دقت آن را آزمون کند. یافته‌ها نشان داد که چیپ می‌تواند کاملا گزینشی عمل کرده و بین این دانه‌های ریز و اسپرماتوزوئید تمایز قائل شود.

از طرف دیگر سلول‌های سفید خون نیز با این چیپ شناسایی و متمایز می‌شوند. تعداد سلول‌های سفید خون اطلاعاتی در باره کیفیت اسپرم در اختیار متخصصان باروری قرار می‌دهد که حائز اهمیت فراوان است.

فعالیت و شکل اسپرماتوزوئید

تمرکز تنها شاخص کیفیت اسپرم نیست. فعالیت خودبه‌خودی و نیز شکل اسپرماتوزوئید عوامل مهم دیگر در این زمینه محسوب می‌شوند.

تحقیقات بیشتری مورد نیاز است تا مشخص شود که آیا این دو ویژگی کیفیت اسپرم نیز قابلیت اندازه‌گیری به شیوه مشابه را دارند یا خیر. اگر چنین باشد می‌توان وسیله کم‌حجمی ساخت که در آن چیپ یک بار مصرف گذاشته‌شود. در چنین حالتی فرد استفاده کننده تنها قادر خواهد بود به انجام آزمون به طور خصوصی و در فضایی آرام بپردازد و صرفا مطمئن شود که آزمون با موفقیت انجام شده‌است. سپس متخصص باروری، او را از نتایج کامل آزمون مطلع سازد.

به هرحال اختراع جدید امید تازه‌ای در تشخیص اولیه ناباروری مردان ایجاد می‌کند، فرصتی که به مردان این امکان را می‌دهد تا در فضای آرام و خصوصی خانه میزان تمرکز اسپرم خود را شناسایی کرده و متخصص مربوطه بتواند با تحلیل نتایج آن در مسیر درمان حرکت کند.

عوامل اثرگذار در ناباروری مردان

ناباروری در مردان غالبا ناشی از سه مشکل اساسی است:

1- مشکل واریکوسیل. با بزرگ شدن رگهای بیضه‌ها حرارت آن‌ها افزایش می‌یابد. این حرارت می‌تواند بر تعداد و شکل اسپرم اثر بگذارد.

2- عوامل دیگری که موجب می‌شوند تولید اسپرم در مردان کاهش یابد یا اصلا وجود نداشته‌باشد.

3- مشکل در حرکت اسپرم. این مشکل گاهی ناشی از شکل اسپرم است و گاهی نیز به‌ علت جراحت یا آسیب‌های دیگر به دستگاه تناسلی، حرکت طبیعی اسپرم با مشکل مواجه می‌شود.

این مشکلات در مردان گاهی مادرزادی است یعنی از هنگام تولد وجود دارد و گاهی نیز به علت بیماری یا آسیب‌های دیگر در دوران زندگی ایجاد می‌شود.

عوامل اثر گذار بر تولید اسپرم مردان

شواهد علمی زیادی نشان می‌دهند که باروری مردان به‌شدت تحت تاثیر شیوه زندگی جدید کاهش یافته است. اسپرم مردان می‌تواند به علت عوامل کلی مربوط به بهداشت عمومی و نیز شیوه زندگی تغییر کند، تغییراتی که می‌تواند منجر به کاهش سلامتی آن‌ها و نیز تعداد اسپرم‌ها شود.

از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: مصرف زیاد الکل یا سیگار، مواد مسموم‌کننده محیطی مانند مواد دفع آفات یا سرب، مشکلات بهداشتی جدی مانند بیماری‌های پیشرفته کلیه یا مشکلات هورمونی، روابط جنسی بیش از حد، مصرف برخی داروها و نیز اشعه درمانی یا شیمی درمانی برای بیماری سرطان.