ما در مسیر تغییر خود معمولا با چالشهایی مواجه میشویم. در اینجا با طرح این چالشها نکات مهمی در باره چگونگی رسیدن به نتیجه مطلوب در تغییر عادتها مطرح میشود
اول هر سال تصمیمهای بزرگ میگیریم. تصمیم میگیریم عادتهایمان را تغییر بدهیم و حتی خودمان را عوض کنیم. حالا هم که بهار آمده یک فهرست بلند بالا از این وعدهها برای خودمان داریم. تغییر یک کار لحظهای نیست بلکه مراحل مختلفی دارد که تشخیص و دنبالکردن آن به موفقیت خواهد انجامید. گاهی افراد در هر یک از مراحل شاهد بازگشت خود هستند. گاهی نیز در آغاز یا میانه راه با مشکلاتی مواجه میشوند.
توجه به این مشکلات و در نظر گرفتن برخی نکات مهم در این زمینه به ما کمک میکند تا تلاشمان در ایجاد تغییر در خود و عادتهایمان به نتیجه مطلوب برسد.
در یک زمان فقط روی تغییر یک عادت تمرکز کنید
شما ممکن است بخواهید که سحرخیز باشید، صبحها ورزش کنید، سالمترغدا بخورید و رفتارتان را با والدین خود تغییر دهید. قراردادن حتی دو عادت در کنارهم و تلاش در تغییر آنها، احتمال شکست را افزایش میدهد. بهتر است همه انرژی خود را صرف یک عادت کنید و وقتی آن عادت کاملا جایگزین شد، سراغ تغییر عادت بعدی بروید.
لازم است هدف مشخص خود را روی کاغذ بیاورید
در این برنامه عملی، روز شروع و روز پایان را مشخص کنید. معمولا مدت زمان 30 روز، چارچوب زمانی مناسبی برای تغییر بسیاری از عادات کوچک رفتاری است. همچنین لازم است عادت رفتاری را که میخواهید جانشین عادت قبلی کنید بهطور روشن وعملی تعریف کنید. مثلا «میخواهم سالمتر غذا بخورم» هدف عملی روشنی نیست. میتوانید بگویید «میخواهم قند خوردن با چای را در طی روز حذف کنم یا هرروز یک وعده سالاد بخورم.»
آنچه واقعا میخواهید انجام دهید روی کاغذ بیاورید و بنویسید که چگونه آن را عملی خواهیدکرد، چگونه به خود پاداش میدهید، موانع چیست و چه چیزهایی شما را به انجام عادت قبلی میکشانند. لازم است طرح را دقیق بنویسید و به آن پایبند بمانید. در نوشتن طرح بهتراست متواضع باشید، خیلی تند نروید ونیز طرح ضعیف و آبکی تنظیم نکنید.
تعهد کامل و آشکاربه تغییر نشان دهید
بارها شده که افراد تصمیم گرفتهاند سیگار کشیدن را کناربگذارند. آنها با عصبانیت پاکت سیگاررا دورانداختهاند. اما پس از نصف روز یا یک روز پاکت بعدی سیگاررا خریدهاند و دوباره با احساس گناه به سیگارکشیدن ادامه دادهاند. این شیوه، موثر نیست.
شما باید تعهد خود را بزرگ و محکم اعلان کنید. بهتراست به همه کسانی که با آنها ارتباط دارید، اعضای خانواده، همکاران، دوستان و همسایهها بگویید. هر چه افراد بیشتری از طرح شما مطلع باشند، بهتراست و شما زودتر به تغییر عادتتان دست خواهید یافت. برای خود نیز هدفتان را روی تکهکاغذی بنویسید و روی یخچال بزنید، روی میز دفترکارتان بگذارید و دراتومبیلتان، جایی که بتوانید ببینید نصب کنید.
بهتراست کسانی را داشته باشید که از طرح شما حمایت و شما را تشویق کنند
دراین مورد هم مانند نکته قبل، هرچه بیشتر حمایت کننده داشتهباشید بهتراست. به آنها تعهد بدهید و از آنها درصورت لزوم کمک بخواهید. به آنها قول دهید که هر مشکلی پیش بیاید به آنها خبرخواهید داد و این را در طرح نوشتاری خود بیاورید.
قبل از شروع تغییرعادت، به انگیزه های درونی خود به طورجدی بیندیشید
اعلان عمومی یک مشوق بزرگ است. اما همواره مشوق درونی نیز حائز اهمیت است «چرا این کار را می کنید؟ چرا به تغییر عادت خود ادامه میدهید؟»
جواب این سوالها را در طرح خود بیاورید. مثلا اگر طرح عملی برای نظم و ترتیب بیشتر در خانه ریختهاید، مشوق درونی شما می تواند اینها باشد «در نظم بیشتر بهترمیتوانم کار کنم. اگرعجله داشته باشم، میتوانم وسایلم را راحتتر پیدا کنم. اگرکسی به اتاقم بیاید، نگران شلوغی آن نخواهم بود. درخانه مرتبتر، احساس بهتری دارم.» وقتی این انگیزه ها یا مشوقهای درونی به روشنی بیان و نوشته شود، احتمال موفقیت شما درانجام این هدف عملی بالا خواهد رفت.
موانع را پیشبینی کنید و نحوه مقابله با آنها را در طرح خود به روشنی بیان کنید
این امر باعث میشود که در صورت روبهرو شدن با موانع، از حرکت به جلو دست نکشید و طبق برنامه از قبل تعیین شده، عمل کنید. مثلا براساس مثال قبل، فرد باید موانع بازدارندهاش در ایجاد یا نگهداشتن نظم خانه و شیوه مقابله با آنها را برای خود از قبل مشخص کند.
بهتر است گزارش روزانه خود را ثبت کنید
به این ترتیب شما از این وسیله نیز در جهت آگاه نگهداشتن خود از آنچه واقعا انجام میدهید، استفادهخواهیدکرد و احتمال موفقیت خود راافزایش خواهید داد.
پاسخگوی تعهد خود باقی بمانید
اعلان عمومی بهتنهایی کافی نیست. شما باید پیشرفت یا شکست روزانه خود را که ثبت کردهاید به افرادیکه از تصمیم شما باخبرند اطلاع دهید. این اطلاع می تواند از طریق شیوه های مختلف صورت گیرد. گزارش خود را در محل کارتان طوری نصب کنید که در معرض دید همکاران شما باشد، میتوانید به آنها نامه الکترونیکی بفرستید، تلفن بزنید، به آنها شخصا اطلاع دهید و یا به هر شیوه دیگری که مناسب میدانید، آنها را مطلع کنید.
عواملی که رهاساز عادت قبلی شما هستند را شناسایی کنید
مواقع یا عواملی هستند که غالبا منجر به رهاسازی عادت قبلی میشوند. این موارد باید در طرح عملی شما دقیقا نوشته شود و فرد کاملا به آنها توجه داشته باشد. مثلا فردی که سیگاری است میگوید غذاخوردن یا وجود یک واقعه استرسزا، تحریککننده او در کشیدن سیگار است. دراین گونه موارد باید کاملا جدی باشید و سعی کنید حتی یک بارنیز به عادت قبلی بازنگردید. چرا که یک بار خطا، خطاهای دیگر به دنبال دارد.
روی تغییر عادتی که شروع کردهاید تمرکز کنید و آن را پیش از خودکارشدن رها نکنید
اگر چنین کنید تمام وقتی که صرف تشکیل عادت جدید کردهاید از دست دادهاید.
در صورت شکست در هرمرحلهای، تسلیم نشوید
فقط سعی کنید که دلایل شکست را بهتر درککنید و با درس گرفتن از آن به ریختن طرح مجدد بپردازید. از شکست بهعنوان پلهای دردستیابی به موفقیت بعدی استفاده کنید.