دیده بان حقوق بشر از قوه قضاییه ایران خواست که وضعیت جعفر پناهی و محمد رسول‌اف، دو سینماگر ایرانی زندانی را مشخص کند.
دیده‌بان حقوق بشر از قوه قضاییه ایران خواست تکلیف جعفر پناهی و محمد رسول‌اف دو سینماگر زندانی ایرانی را هر چه سریع‌تر مشخص کند.
به گفته سارا لی ويتسن، رییس دیده‌بان حقوق بشر در خاورمیانه، «قوه قضاییه ایران باید فورا دلایل قانونی حمله به منزل جعفر پناهی و دستگیری او و همکاران دیگرش را مشخص کند.»
جعفر پناهی سینماگر سرشناس ایران و سازنده فیلم‌های مطرحی چون دایره، طلای سرخ و آفساید، شامگاه روز دوشنبه اول مارس به همراه طاهره سعیدی همسرش، سولماز پناهی دختر بزرگسالش و پانزده تن از مهمانانش که همگی فیلمساز و بازیگر بودند، با حمله نیروهای امنیتی به خانه‌اش در تهران دستگیر شد.
دختر و همسر پناهی و تعدادی از مهمانان او بعد از چند روز آزاد شدند، اما جعفر پناهی، محمد رسول اف(فیلمساز و سازنده فیلم های جزیره آهنی و کشتزارهای سفید) و مهدی پورموسی(مدیر تولید) از آن تاریخ تا به امروز همچنان در زندان اوین به سر می برند.
به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، اکنون نزدیک به دو هفته از بازداشت پناهی و دو تن از همکاران او می گذرد، اما قوه قضاییه ایران هنوز هیچ دلیلی برای ادامه بازداشت آن‌ها اعلام نکرده است. به گفته خانم لی ویتسن، مقام‌های ایرانی باید فورا يا این افراد را آزاد کرده يا اتهام آن‌ها را مشخص کنند.
چند ساعت پس از این دستگیری‌ها، جعفر دولت‌آبادی دادستان کل تهران طی بیانیه‌ای اعلام کرد بازداشت پناهی «به خاطر هنرمند بودنش نیست و این موضوع جنبه سیاسی ندارد». دولت‌آبادی گفت دستگیری پناهی به دلیل اتهام مشخصی است، اما نه دولت آبادی و نه قوه قضائیه ایران، هيچ کدام توضیحی درباره ماهیت این اتهام‌ها ارائه نداده اند.
پایگاه اینترنتی تابناک، نزدیک به اصول‌گرایان، در واکنش به بازداشت جعفر پناهی و همراهانش مدعی شد که این کارگردان سینمای ایران به همراه جمعی از سینماگران در حال فیلمبرداری فیلمی بر ضد جمهوری اسلامی بوده است.
اما پناه پناهی پسر این فیلمساز در گفت‌و‌گویی با سایت کلمه، سایت نزدیک به میر حسین موسوی از رهبران جنبش سبز، ساخت فیلم بدون مجوز و بر ضد حکومت را رد کرد و گفت که پدرش و مهمانان او در حال فیلمبرداری فیلمی که مجوز دولتی داشته، بازداشت شده‌اند.
به گزارش دیده‌بان حقوق بشر، یکی از دوستان خانوادگی پناهی خبر داد که آقای پناهی توانسته است بعد از يک هفته بالاخره از زندان با خانواده‌اش تماس بگیرد، اما او خبر نداشت که همسر و دخترش از زندان آزاد شده‌اند. به علاوه مقام‌های امنیتی به خانواده پناهی گفتند که تا زمانی که مرحله بازجویی از ایشان به پایان نرسیده، حق ملاقات با وی را ندارند.
بر اساس این گزارش، محمد رسول‌اف و مهدی پورموسی نیز توانسته‌اند از زندان با خانواده‌هايشان تماس بگیرند.
جعفر پناهی و حمایت از جنبش سبز
جعفر پناهی از جمله سینماگرانی بود که بعد از انتخابات جنجالی خرداد ماه در ایران و اعتراض مردم به نتیجه این انتخابات و سرکوب گسترده معترضان توسط نیروهای امنیتی و پلیس، به‌طور علنی از خواسته‌های مسالمت آمیز معترضان حمایت کرد.
جعفر پناهی اواسط شهریورماه در مراسم افتتاحیه فستیوال فیلم مونترال کانادا، که ریاست هیئت داوران آن را هم برعهده داشت، در حمایت از «جنبش سبز ایران» با شال سبز روی فرش قرمز جشنواره ایستاد.
آقای پناهی همچنین در هشتم مرداد ماه، در گورستان بهشت زهرا به‌هنگام حضور در مراسم یادبود ندا آقاسلطان و دیگر قربانیان حوادث پس از انتخابات به همراه دو تن دیگر از فیلمسازان مستندساز به طور موقتی توسط مامورین امنیتی بازداشت شده بود.
پس از آن این فیلمساز، دو بار، يک بار در مهرماه هنگام خروج از کشور به مقصد پاریس، و بار دیگر در بهمن ماه برای حضور در فستیوال فیلم برلین در فرودگاه تهران توسط ماموران امنیتی از سفر بازماند و گذرنامه‌اش توقیف شد. مقام‌های امنیتی ایران، هیچ دلیلی برای این اقدام خود ارائه نکردند.
به گفته خانم لی ویتسن، دستگیری هنرمندان شناخته شده‌ای چون جعفر پناهی، حاوی پیام روشنی از جانب حکومت ایران است؛ این که قصد دارد هرکسی را که از جانب او احساس خطر کند، تحت تعقیب قرار دهد. خانم ویتسن همچنین می‌گوید: اگر هنرمند سرشناسی مثل جعفر پناهی نتواند از دستگیری و بازداشت دلبخواهی مصون باشد، در این صورت ایرانیان عادی که می خواهند درگیر فعالیت های انتقادی علیه حکومت شوند، دو برابر احساس ناامنی خواهند کرد.
بازتاب جهانی دستگیری پناهی
دستگیری جعفر پناهی و محمد رسول‌اف بازتاب وسیعی در مطبوعات و رسانه‌های جهان داشت. بسیاری از فیلمسازان سرشناس جهان از جمله کن لوچ به این دستگیری اعتراض کرده و خواستار آزادی فوری این دو هنرمند شدند.
کن لوچ، فیلمساز چپ‌گرای انگلیسی در گفت‌و‌گو با روزنامه تایمز لندن، دستگیری آقای پناهی را حرکتی تکان‌دهنده و نشان‌دهنده عدم تحمل رژیم دانست و ابراز امیدواری کرد که همه سینماگران در حمایت از او سخن بگویند.
انجمن کارگردانان سینمای فرانسه نیز با انتشار بیانیه‌ای از تمام هنرمندان جهان خواست تا با امضای این بیانیه، آزادی جعفر پناهی و همکاران او را از مقام‌های ایرانی خواستار شوند.
اعضای فستیوال بین‌المللی فیلم سینه دو ژبژون ایتالیا، عبدالرحمان سوسیکو فیلمساز آفریقایی، ژوزه مونتیرو هنرمند پرتقالی، پاتریس شرو، نادین ترینتیان و کلر سیمون سینماگران فرانسوی از جمله شخصیت‌های شناخته شده‌ای هستند که این نامه را امضا کرده‌اند.
از سوی دیگر دیتر کاسلیک، مدیر جشنواره فیلم برلین نیز به دستگیری جعفر پناهی اعتراض کرد. آقای کاسلیک گفت: «ما نگران و ناراحت هستیم که کارگردانی که جوایز بین‌المللی زیادی را برنده شده به دلیل کار خود به عنوان یک هنرمند، بازداشت شده است.»
جعفر پناهی در سال 2006 برای فیلم آفساید، برنده جایزه خرس نقره‌ای از این فستیوال سینمایی شد.
نامه سرگشاده عباس کیارستمی برای آزادی پناهی
هفته گذشته، عباس کیارستمی سینماگر نامدار ایرانی نیز با ارسال نامه سرگشاده ای به مقام های ایران، خواهان آزادی جعفر پناهی و محمد رسول اف از زندان شد.
کیارستمی با انتقاد از سیاست های وزارت ارشاد در برخورد با سینماگران مستقل در نامه خود، مسوولیت آن‌چه را که بر جعفر پناهی و «همه جعفر پناهی‌ها» رفته، بر عهده وزارت ارشاد دانست.
به گفته کیارستمی، اگر خطایی از فیلمسازی چون جعفر پناهی سر زده، مسوولیت آن متوجه سوء‌مدیریت و سیاست اشتباه مسوولین سینمایی وزارت ارشاد است که به گفته وی «آن‌چنان راه‌ها را بسته‌اند» که راهی دیگر جز این باقی نمانده که فیلمسازی برای ساخت فیلم، این چنین خود را به مخاطره اندازد.
کیارستمی با بیان این مطلب که «شاید مدافع شیوه‌های تند و جنجالی جعفر پناهی نباشم» افزود: «اما می‌دانم آن‌چه او را به این بند انداخته نه یک انتخاب که یک اجبار ناگزیر بوده است.
کیارستمی در بخشی از نامه خود با اشاره به این‌که مشکل جعفر پناهی حل خواهد شد، اما کم نیستند جوانانی که اکنون هنر سینما را به عنوان شیوه بیان و راه زندگی خود برگزیده‌اند، می‌گوید: «این‌جاست که وظیفه دولت و وزارت ارشاد به عنوان بازوی اجرایی و فرهنگی دولت خطیرتر می‌شود، چرا که با گروه عظیمی از جوانانی روبه‌رو است که می‌خواهند مستقل و به‌دور از تکلف‌های اداری، موانع رسمی و تبعیض‌های موجود فیلم بسازند.»
این فیلسماز نامدار ایرانی در پایان نامه سرگشاده خود، ضمن آرزوی آزادی جعفر پناهی و محمد رسول‌اف از زندان گفت: «آرزوی قلبی من این است که دیگر هنرمندی به‌خاطر هنر در این سرزمین در هیچ بندی نباشد و دیگر سینمای جوان و مستقل ایران با موانع، بی‌عنایتی‌ها و تبعیض‌ها روبه‌رو نباشد.»
از سوی دیگر هفته گذشته، گروهی از تهیه کنندگان، کارگردانان و بازیگران معروف سینمای ایران از جمله تهمینه میلانی، اصغر فرهادی، پریسا بخت‌آور، شادمهر راستین، کامبوزیا پرتوی، سامان مقدم، محمدرضا موئینی و محسن امیریوسفی با حضور در منزل جعفر پناهی و در دیدار با خانواده او، همبستگی خود را در این مورد نشان داده و خواهان آزادی فوری این فیلمساز و همکارانش شدند.
