فرمول قیمت‌گذاری بهای گاز ایران به هند و پاکستان مهم‌ترین موضوع مورد بحث در نشست تهران است که از مدتی پیش به یک موضوع کلیدی مورداختلاف میان سه کشور تبدیل شده است.

مذاکرات خط لوله گاز میان ایران، هند و پاکستان روز شنبه درحالی برگزار می‌شود که هند باردیگر از شرکت در یک نشست سه‌جانبه خودداری کرد.

فرمول قیمت‌گذاری بهای گاز ایران به هند و پاکستان مهم‌ترین موضوع مورد بحث در نشست تهران است که از مدتی پیش به یک موضوع کلیدی مورداختلاف میان سه کشور تبدیل شده است.

یک مقام مسئول در وزارت نفت جمهوری اسلامی در آستانه برگزاری این نشست سه‌جانبه خبرداد که به نظر می‌رسد هند عجله‌ای برای ادامه مذاکرات ندارد، زیرا مانند سال گذشته از شرکت در این مذاکرات در تهران خودداری کرده است.

هند بار دیگر در مهرماه 1386 نیز از پیوستن به مذاکرات خط لوله گاز خودداری کرده بود.

ایران و پاکستان تهدید کرده‌اند که اگر هند در نشست‌های مشترک حاضر نشود، چین را وارد قرارداد گاز خواهند کرد.

این درحالی است که مقام‌های هندی گفته‌اند به حضور در این پروژه گازی علاقه‌مند هستند اما باید پیش از گفت و گو با ایران، موضوع تعرفه حمل و نقل و حق ترانزیت را با پاکستان حل کنند.

ایران که دومین قدرت نفت و گاز جهان است، در سال 1995 موافقت فروش گاز به هند را اعلام کرد.

خط لوله انتقال گاز ایران به هند (آی.پی.آی) که قرار است از پاکستان عبور کند، به «خط لوله صلح» معروف است و اجرای آن 7/5 میلیارد دلار برآورد شده است.

طول خط لوله ایران به هند دو هزار و 700 کیلومتر است و پیش‌بینی شده که در صورت توافق نهایی یک هزار 100 کیلومتر از این خط لوله در ایران، یک هزار کیلومتر در پاکستان و 600 کیلومتر در هند ساخته شود.

با تکمیل طرح انتقال گاز ایران روزانه 150 میلیون مترمکعب گاز به هند و پاکستان صادر می‌شود که 90 میلیون مترمکعب آن برای هند و 60 میلیون مترمکعب آن برای پاکستان در نظر گرفته شده است.

کارشکنی هند

مطالعات ساخت خط لوله صلح از 10 سال پیش آغاز شده و هنوز به مرحله اجرایی نرسیده است.

کارشناسان زمان لازم برای راه‌اندازی این خط لوله را درصورت رفع اختلاف میان دو هند و پاکستان حدود چهار سال برآورد کرده‌اند.

دهلی‌نو به دلیل اختلاف‌های سیاسی و مرزی با پاکستان، از ایران خواسته بود که مسئولیت تحویل گاز را در مرز هند و پاکستان برعهده بگیرد.

اگرچه محمود احمدی‌نژاد در سفر به این دو کشور با این خواسته دهلی‌نو درجهت اعتمادسازی موافقت کرد، اما مقام‌های دهلی بر خلاف قول خود در نشست روز شنبه تهران شرکت نکردند.

این درحالی است که آر.اس‌ پاندی، وزیر نفت هند چند روز پیش از نشست تهران تاکید کرده بود که هند همچنان به این خط لوله متعهد است و به زودی با مقام‌های ایران و پاکستان دیدار خواهد کرد.

به نظر می‌رسد که مخالفت آمریکا با هرگونه مشارکت با ایران در خط لوله صلح سبب خودداری هند از پیوستن به مذاکرات تهران شده است.

هند و آمریکا به تازگی قرارداد هسته‌ای امضا کرده‌اند.

کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا با دفاع از قرارداد هسته‌ای این کشور با هند دفاع کرده و گفته بود تصویب این قراداد از وابستگی هند به منابع سوخت فسیلی ایران کم می‌کند.

وزیر نفت هند نسبت دادن مخالفت آمریکا با خط لوله صلح را نادرست دانسته و گفته است عملی نشدن این خط لوله با قرارداد هسته‌ای هند و آمریکا ارتباطی ندارد بلکه پایداری این پروژه تحت تاثیر قیمت گاز خواهد بود.

قیمت‌گذاری گاز

یک مقام آگاه در آستانه نشست روز شنبه تهران گفت با توجه به این‌ که قیمت نفت در مقایسه با سال پیش 40 درصد افزایش یافته قیمت گاز در مرز هند باید مبلغی بالاتر از 10 دلار در هر یک میلیون بی.‌تی.‌یو باشد.

وی که نخواست نامش شود، تاکید کرد این فرمول زمانی پیشنهاد شده بود که قیمت نفت بشکه‌ای 60 دلار بود.

مقام‌های ایرانی در تابستان گذشته در نشستی با مقام‌های پاکستان و هند قیمت هفت دلار را بابت هر میلیون بی.‌تی‌.یو در مرز هند پیشنهاد داده بودند.

غلامحسین نوذری وزیر نفت نیز با تاکید بر این که قیمت فروش گاز ایران در خط لوله صلح باید بین‌المللی باشد، گفته بود که منحنی قیمتی که حدود یک سال و نیم پیش بر آن توافق شده بود، باید اصلاح شود.

اگر هند به عنوان سومین قدرت اقتصادی آسیا که به گاز ایران نیازمند است به فرصت‌سوزی ادامه دهد، بعید نیست روسیه وارد این معامله اقتصادی شود زیرا چند روز پیش این کشور از تمایل شرکت گازپروم در پروژه خط لوله صلح خبر داده است.