دانشنامه فرهنگ عامیانه مردم ایران که احمد شاملو شاعر و محقق معاصر ایران تدوین و گردآوری آن را آغاز کرد، به صورت دیجیتال در فضای مجازی قرار خواهد گرفت.

«کتاب کوچه» دانشنامه فرهنگ عامیانه مردم ایران که احمد شاملو شاعر و محقق معاصر ایران تدوین و گردآوری آن را آغاز کرد، به صورت دیجیتال در فضای مجازی قرار خواهد گرفت.

کار تایپ کتاب کوچه به منظور انتشار الکترونیک در محدوده حرف «الف» به پایان رسیده و نسخه آزمایشی آن به عنوان هدیه نوروزی بر خروجی وبسایت رسمی احمد شاملو قرار گرفته است.

به گفته محسن عمادی، ناشر انحصاری و دایمی الکترونیکی آثار شاملو، شکل دیجیتال کتاب کوچه در یک تز دانشگاهی در دیسیپلین «فرهنگ دیجیتال» معین شده است.

آقای عمادی در یادداشتی توضیح داده است که در مسیر انتشار کتاب کوچه، ابتدا کلیه متن به صورت خام در سیستم سایت قرار می‌گیرد که نیازهای اولیه کتاب‌های کلاسیک را پاسخ می‌دهد.

وی از نشانه‌گذاری متن و ایجاد ارتباط به عنوان قدم‌های بعدی برای انتشار نسخه الکترونیک کتاب کوچه نام برده و معتقد است در شبکه‌های اجتماعی است که به آرمان شاملو در تعیین‌بخشی و جسمیت دادن به مقولات فرهنگ عامه ایران زمین می‌توان نزدیک شد.

انتشار کتاب کوچه دیجیتال یک یا چند نویسنده واحد ندارد و با وجود آن‌که بر مبنای میراث یک نویسنده شکل می‌گیرد، اما نویسندگان متعدد در طول زمان به گروه نویسندگان آن می‌پیوندند و ساختار کتاب قابل انعطاف خواهد بود.

کتاب کوچه دیجیتال با گذر زمان می‌تواند دگرگون شود و مدام در حال نوشته شدن باشد، به علاوه آن‌که از منابع متنی و تصویری و هر چیزی که بتواند دیجیتال شود در سیستم آن استفاده خواهد شد.

بر اساس آن‌چه در یادداشت «کتاب کوچه دیجیتال» در وبسایت رسمی احمد شاملو آمده، این کتاب دیجیتال در تعامل با خواننده شکل می‌گیرد و خوانندگان با شرکت در بحث پیرامون موارد مختلف به مرور نویسنده می‌شوند.

آقای عمادی در بخشی از این یادداشت با اشاره به این‌که کار اصلی در تنظیم مجموعه بزرگی چون کتاب کوچه در بستر دیجیتال نیاز به نگاهی دیگر به پدیده کهن کتاب دارد آورده است: کار اصلی ایجاد رابطه است، رابطه معنادار، میان واژه و واژه، میان واژه و قلمروهای سخن، میان سخن و فرهنگ.

کتاب کوچه؛ متوقف در حرف «ج»

کتاب کوچه عنوان فرهنگ‌نامه‌ای است از احمد شاملو شاعر، نویسنده، مترجم و پژوهشگر معاصر ایران که در چندین جلد به عنوان دایرة‌المعارف فرهنگ عامیانه مردم ایران تنظیم شده است.

انتشار این فرهنگ‌نامه از سال 57 آغاز شده و پس از مرگ شاملو سرپرستی این مجموعه برعهده آیدا سرکیسیان همسر وی که شاملو را در گردآوری و تدوین این مجموعه همراهی کرده قرار گرفت، اما انتشار این مجموعه از سال 81 پس از انتشار حرف «ج» متوقف مانده است.

چاپ شماره‌های بعدی این مجموعه در حالی متوقف مانده است که چندی پیش مهرداد کاظم‌زاده، مدیر انتشارات مازیار و ناشر کتاب کوچه ادعا کرد برخی از فیش‌های متن ارایه شده از سوی خانم سرکیسیان برای انتشار جلد دوازدهم کتاب کوچه، زاییده ذهن و قلم شاملو نیست.

خانم سرکیسیان در پاسخ به این ادعا گفت برخی از فیش‌ها و مطالب به جا مانده از شاملو به گونه‌ای هستند که دو یا سه آیتم مجزا که هر کدام مربوط به بخش‌های متفاوتی بوده‌اند در نگارش نخست شاملو در یک فیش نوشته شده‌اند و وی تنها آن‌ها را تفکیک کرده و در جای خود قرار داده است.

به گفته وی در طول 30 سال کار بر روی کتاب کوچه فیش‌های دست‌نویس به ناشر تحویل داده شده و او پس از حروف‌چینی، نسخه اولیه را بازگردانده، غلط‌های املایی یا نحوی به وجود آمده در آن توسط شاملو و سرکیسیان اصلاح شده و به ناشر بازگردانده شده است.

خانم سرکیسیان می‌گوید: ممكن است هم‌اكنون نیز در مرور فیش‌های به‌جا مانده از همسرم با ایرادهای نحوی یا املایی برخورد و آن‌ها را اصلاح كرده باشم، اما این به معنای تحریف آن‌ها یا افزودن بر آن‌ها نیست.

ع. پاشایی، سرپرست آثار شاملو و وکیل تام‌الاختیار تالیف و انتشار آثار این شاعر در سال 1347 روش تنظیم کتاب کوچه را تدوین کرده و در سال 1368 طی قراردادی به همراه همسر شاملو به عنوان سرپرست بررسی و نظارت کیفیت کتاب از سوی شاملو معرفی شدند.

ع. پاشایی نیز در گفت‌و‌گویی می‌گوید که چون آقای شاملو بر روی مقداری از فیش‌ها کار کرده و مقداری از آن‌ها فقط یک اسم است، همسر وی روی این نوشته‌ها و فیش‌های ناقص کار کرده، مطالب را از منابع دیگر درآورده و به فیش‌ها اضافه کرده است.

او تاکید می‌کند که همه این مراحل در مسیر کتاب کوچه انجام گرفته و وی آن‌ها را تایید می‌کند.