موضع‌گیری‌های تردیدآمیز ترکیه و برزیل در قبال برنامه هسته‌ای ایران بعد از تصویب قطعنامه.

دولت ترکیه از ایران درخواست کرد که بر سر مبادله سوخت هسته‌ای‌اش با قدرت‌های جهانی مذاکره کند.

به گزارش وال‌ استریت ژورنال، بوراک اوزوگرگین، سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه امروز(نهم تیر) در یک کنفرانس مطبوعاتی که در آنکارا برگزار شد، اعلام کرد: اگر ایران پای میز مذاکره و گفت وگو با غرب ننشیند، ما سال آینده در وضعیت بدتری خواهیم بود.

ترکیه از اعضای غیر‌دائم شورای امنیت سازمان ملل است که به همراه برزیل به قطعنامه تحریم شورای امنیت علیه ایران، رای منفی داد. ترکیه و برزیل همواره موضع مخالفی در برابر اعمال فشار و تحریم آمریکا و متحدان آن علیه ایران داشته‌ و خواهان حل مسالمت‌آمیز برنامه ‌هسته‌ای ایران از راه مذاکره و گفت وگو بوده‌اند.

سه کشور ترکیه، برزیل و ایران، اوایل خرداد ماه گذشته، توافقنامه مشترکی را در مورد برنامه هسته‌ای ایران در تهران امضا کردند که به «بیانیه تهران» معروف شد.

براساس این توافق‌نامه، خاک ترکیه محل مبادله سوخت هسته‌ای ایران تعیین شده بود و قرار بود ایران یک هزار و 200 کیلوگرم اورانیوم «کمتر‌غنی‌شده» را در ترکیه به امانت بگذارد و در مقابل 120 کیلوگرم اورانیوم با غلظت 20 درصد دریافت کند.

اما اعضای شورای امنیت و اعضای گروه 1+5 شامل آمریکا، فرانسه، بریتانیا، روسیه، چین به علاوه آلمان، این ابتکارعمل سه‌جانبه ازسوی برزیل، ترکیه و ایران را کافی ندانستند و پش‌نویس چهارمین قطعنامه تحریمی ایران را برای رای‌گیری به شورای امنیت سازمان ملل فرستادند..

هیلاری کلینتون وزیر امور خارجه آمریکا نیز، این مبادله را «ترفندی آشکار‌» خوانده و هدف آن را جلوگیری از تحریم‌های جدید شورای امنیت سازمان ملل علیه برنامه هسته‌ای دانسته بود.

تردید ترکیه در حمایت از ایران

ترکیه و برزیل بر این نظر بودند که تحریم‌های اعمال شده از سوی شورای امنیت، توافق‌نامه تهران را نادیده گرفته است. اما اکنون که مدتی از تصویب قطعنامه شورای امنیت و تحریم‌های جانبی کنگره آمریکا و اتحادیه اروپا می‌گذرد، به نظر می‌رسد تردید‌هایی در موضع‌گیری‌ها و دیدگاه‌های جانبدارانه دولت ترکیه و برزیل در این زمینه صورت گرفته است.

به گزارش وال استریت ژورنال، تردید در موضع‌گیری ترکیه بر سر مسئله هسته‌ای ایران بعد از سخنرانی اخیر محمود احمدی‌نژاد رئیس جمهور ایران پیش آمده است که خواهان تعویق مذاکره با دولت‌های غربی شده بود.

آقای احمدی نژاد در نشست خبری روز هفتم تیرماه گذشته، گفته بود که در واکنش به «بی‌اخلاقی» کشورهای گروه 1+5 و به منظور تنبیه آن‌ها، مذاکره با این گروه را به عقب انداخته و به پایان مردادماه موکول خواهد کرد.

سخنگوی وزارت امور خارجه ترکیه گفت: یکی از شرط‌های آن‌ها برای دادن رای منفی به جای رای ممتنع در شورای امنیت، نگه‌داشتن ایران پای میز مذاکره بود و فکر نمی‌کنم که دولت ایران بخواهد بر سر این موضوع با ما مخالفت کند.

از طرف دیگر، منوچهر متکی وزیر امورخارجه ایران نیز روز گذشته اعلام کرد که تعلیق مذاکره با غرب، شامل مذاکره بر سر تبادل سوخت هسته‌ای نخواهد بود، اما وی دقیقا مشخص نکرد که آیا ایران قبل از پایان مرداد در این مورد با گروه 5+1 مذاکره خواهد کرد یا نه.

عقب‌نشینی برزیل

این تنها ترکیه نیست که در مورد حمایت‌اش از فعالیت‌های هسته‌ای ایران دچار تردید شده است.

وزیر امور خارجه برزیل نیز چندی قبل اعلام کرد که پس از صدور قطعنامه چهارم شورای امنیت سازمان ملل علیه ایران، کشورش دیگر از ایران در اختلاف با غرب برسر برنامه هسته‌ای حمایت نخواهد کرد.

سلسو آموریوم، وزیر امورخارجه برزیل همچنین تاکید کرده بود که اگر از ما خواسته شود که بار دیگر مذاکره کنیم، بیش از این یک روش تحریک‌آمیز را در پیش نمی‌گیریم.

وزیر امور خارجه برزیل گفته بود که درخواست‌های سازمان ملل برای اعمال تحریم‌های بیشتر و شدیدتر علیه ایران، تلاش‌های برزیل را به عنوان یک میانجی بی‌ثمر کرده است.

آموریوم با اشاره به برنامه هسته‌ای ایران گفت: ما به‌طور مستقیم تلاش می‌کردیم که راه‌حلی پیدا کنیم و برای انجام این کار هم تشویق می‌شدیم؛ اما زمانی که به یک نتیجه رسیدیم، بازخوردی نداشتیم. درخواست صدور قطعنامه و تحریم ایران ازسوی سازمان ملل، پاسخ فوری به این نتیجه و توافق بود، حتی پیش آن‌که این توافق مورد تجزیه و تحلیل قرار بگیرد.

با این حال وزیر امور خارجه برزیل ابراز امیدواری کرده بود که بیانیه تهران بتواند به عنوان اساس یک راه‌ حل مسالمت‌آمیز در مذاکرات بعدی مورد استفاده قرار بگیرد.

مذاکره بر سر تبادل سوخت هسته‌ای تهران

از سوی دیگر سرگئی لاوروف، وزیر امورخارجه روسیه نیز روز گذشته اعلام کرد که آمریکا، روسیه و فرانسه، به سازمان ملل پیشنهاد داده‌اند که بر سر مبادله سوخت با ایران مذاکره شود.

آقای لاوروف گفت که مذاکره بر سر تبادل سوخت هسته‌ای ایران، تنها به شرطی انجام خواهد شد که ایران فعالیت غنی‌سازی اورانیوم بیست درصدی را متوقف کند.

به گزارش وال استریت ژورنال، غنی‌سازی اورانیوم تا میزان 20 درصد از سوی ایران، باعث نگرانی شدید آمریکا و دول غربی شده است. بیشتر اعضای شورای امنیت سازمان ملل نگران این مسئله‌اند که مبادا پیشرفت ایران در زمینه تکنولوژی هسته‌ای منجر به تولید بمب اتمی شود.

ایران این نگرانی‌ها را بی‌مورد دانسته و اعلام کرده است که قصد تولید بمب اتمی را ندارد و برنامه هسته‌ای‌اش جنبه صلح آمیز دارد.