دانشمندان انگلیسی یافتند که کمبود شدید ویتامین دی احتمال کاهش توانایی ذهنی را در افراد مسن تا 60 درصد افزایش می‌دهد

دانشمندان انگلیسی دریافتند که کمبود شدید ویتامین دی در افراد مسن با کاهش تفکر، یادگیری و حافظه آن‌ها در طی شش سال همراه بوده است.

یافته‌های این پژوهش که در آخرین شماره مجله «آرشیو طب داخلی» در 12 ژوئیه 2010 منتشر شده است نشان می‌دهد افراد دارای کمبود شدید ویتامین دی 60 درصد بیشتر از افرادی که ویتامین دی بدنشان در حد طبیعی بود با کاهش توانایی‌های ذهنی روبرو بودند.

گزارش‌های پزشکی نشان می دهد که 40 تا 100 درصد افراد مسن در کشورهای اروپایی و ایالات متحده آمریکا با کمبود ویتامین دی روبرو هستند.

کمبود ویتامین دی با شکستگی‌های استخوانی، بیماری‌های مزمن متنوع و مرگ رابطه دارد. ضمنا این ویتامین از طریق نقش خود در تشکیل بافت‌های سلول‌های عصبی به پیشگیری از نابودی بافت‌های مغزی کمک می‌کند. ویتامین دی سطح کلسیم بدن را نیز در حد متعادل نگه می‌دارد و بدن را از ماده‌ای موسوم به بتا- آمی‌‌لوید که رسوبات و نابسامانی‌های مغزی همراه با بیماری آلزایمر را تشکیل می‌دهد پاک می‌کند.

دیوید جی. لیویلین، پروفسور دانشگاه اکستر در بریتانیا و همکارانش میزان ویتامین دی خون 858 فرد 65 ساله یا بیشتر را در آغاز مطالعه که سال 1998 بود اندازه‌ گرفتند.

شرکت‌کنندگان مطالعه در مصاحبه‌ها شرکت کردند، آزمون‌های پزشکی را انجام دادند و از آنها نمونه‌های خون تهیه شد.

افراد در سه مرحله، آغاز مطالعه، 3 سال و 6 سال پس از آن تحت سه آزمون ذهنی قرار گرفتند.

یکی از آزمون‌ها«توانایی ذهنی کلی» فرد را اندازه‌گیری می‌کرد. دو آزمون دیگر به اندازه گیری «توجه» فرد و نیز اندازه‌گیری «توانایی اجرایی» او یا توانایی برنامه ریزی، سازماندهی، و اولویت‌بندی می‌‍پرداخت.

نتایج نشان داد که گروهی که به شدت دچار کمبود ویتامین دی بودند یعنی کسانی که ویتامین دی بدن آن‌ها کمتر از 25 واحد بود 60 درصد بیشتر از کسانی که ویتامین دی بدن آن‌ها در حد طبیعی بود با کاهش عمومی «توانایی ذهنی کلی» روبرو بودند. آن‌ها هم‌چنین 31 درصد بیشتر کاهش «توانایی اجرایی» در مقایسه با افراد عادی در همان سن داشتند. اما میزان «توجه» افراد در این پژوهش با یکدیگر تفاوت خاصی نداشت.

پژوهشگران پس از کنترل عوامل بالقوه موثر در این زمینه نیز با نتایج مشابه روبرو شدند.

به نظر محققان در صورتی که مطالعات و آزمایش‌های کنترل‌شده آینده نشان دهد که کمبود ویتامین دی علت کاهش توانایی ذهنی است امکانات جدیدی در زمینه درمان و پیشگیری گشوده خواهد شد.

رابطه کمبود ویتامین دی و بسیاری از بیماری‌ها

دکتر آندریو گری و مارک بولاند از دانشگاه آکلند در نیوزیلند در نوشته‌ای در شماره جدید «آرشیو طب داخلی» به نقش ویتامین دی که سال‌هاست در مورد سلامت استخوانی شناخته‌شده است تاکید می‌کنند و می‌نویسند که مقدار کمتر از 20 واحد ویتامین دی در بدن می‌تواند بیماری نرمی استخوان ایجاد کند که یک بیماری ناشی از کمبود مواد معدنی است و باعث آسیب استخوانی می‌شود.

آن‌ها هم‌چنین گزارش می‌کنند که بین سرم هیدوکسی 25 ویتامین دی (یعنی متابولیتی که نشانگر ویتامین دی بدن است) و خطر بسیاری از بیماری‌ها مانند سرطان، بیماری قلبی، بیماری‌های عفونی، بیماری‌های مربوط به دستگاه ایمنی بدن، پوکی استخوان و حتی دیابت نوع دوم و چاقی رابطه معکوس دارد.

به عبارت دیگر هرقدر این متابولیت مربوط به ویتامین دی در بدن کمتر باشد احتمال ابتلا به این دسته از بیماری‌ها بیشتر می‌شود.

نتایج حاصل از مطالعات مشاهده‌ای که نقش ویتامین دی را در بدن نشان می‌دهد باعث شده که افراد در کشورهای مختلف دنیا تحت درمان گسترده در این زمینه قرار گیرند و مراکز بهداشتی به منظور رساندن سطح ویتامین دی بدن مردم به میزان «سالم» برنامه‌هایی در یان جهت تنظیم کرده‌اند.

محققان براین باورند که اکنون وقت آن فرارسیده است که فرضیه های مختلف در این زمینه به بوته آزمایش گذاشته شود و نیز همزمان اثرات بالقوه استفاده بیش از حد از ویتامین دی نیز مورد بررسی قرار گیرد.

چقدر ویتامین دی باید روزانه مصرف شود؟

مراکز علمی پزشکی میزان لازم ویتامین دی مصرفی را براساس سن تعیین کرده‌اند. افراد بالغ بین 19 تا 50 ساله باید 200 واحد در روز مصرف کنند در حالی‌که افراد بین 51 تا 70 سال نیاز به 400 واحد دارند و افراد مسن‌تر باید 600 واحد در روز مصرف کنند.

این میزان براساس این فرض پیشنهاد شده که فرد در معرض نور آفتاب قرار ندارد. درحالی که در معرض مستقیم نور خورشید بودن به مدت 10 تا 15 دقیقه و حداقل دو بار در هفته می‌تواند نیاز بدن را به ویتامین دی برآورده‌کند.

منابع غذایی طبیعی این ویتامین عبارتند از : انواع ماهی‌های چرب مانند ساردین، تن، گربه‌ماهی یا سلمان، تخم مرغ، جگر پخته‌شده و روغن جگر ماهی. قارچ تنها منبع گیاهی ویتامین دی محسوب می‌شود.
در برخی از کشورها ویتامین دی به برخی مواد غذایی مانند شیر، ماست، نان، آب‌میوه یا حتی نان افزوده می‌شود.