پژوهشگران در ایتالیا و اسپانیا یافتهاند که مصرف مداوم توتفرنگی ظرفیت آنتیآکسیدان خون را افزایش میدهد و میتواند از بیماریهای قلبی، سرطان و دیابت پیشگیری کند.
یافتههای این پژوهش که در مجله «شیمی غذا» نشان میدهد که دانشمندان برای اولین بار افزایش توان آنتیآکسیدان خون را در داوطلبان انسانی و در آزمایشگاه نشان دادهاند که تلویحات مهمی در پیشگیری از بسیاری از بیماریها دارد.
آنها از گروهی از داوطلبان خواستند که روزانه نیم کیلو توتفرنگی به مدت دو هفته بخورند. نتایج نشان داد که توتفرنگی پاسخ سلولهای قرمز خون را به فرایند استرس اکسیداتیو افزایش میدهد.
بدن به طور مداوم از طریق تنفس، با اکسیژن در تعامل است و انرژی تولید میکند. در نتیجه این فعالیت، مولکولهای بسیار فعالی به نام رادیکالهای آزاد تولید میشوند که در تعامل با سایر مولکولها در داخل سلول موجب آسیب آکسیداتیو به پروتئینها، غشای سلولی و ژنها میشوند.
استرس آکسیداتیو در رابطه با بسیاری از بیماریها مانند سرطان وآلزایمر و حتی فرایند پیری بدن مطرح هستند. عوامل بیرونی مانند آلودگی، نور خورشید و سیگار نیز تولید رادیکالهای آزاد را تحریک میکنند.
بدن انسان برای حفاظت از خود و مقابله با استرس آکسیداتیو مقدار زیادی آنتی آکسیدان تولید میکند تا نقش رادیکالهای آزاد در آسیبرساندن به سلولها را خنثی کند.
اما توانایی بدن در این زمینه بستگی به عوامل ژنتیک و عوامل محیطی مانند رژیم غذایی و سیگار دارد. درست به همین دلیل است که مصرف مواد غذایی حاوی آنتی آکسیدان و نیز ترک سیگار و دوری از آلودگیهای محیطی برای پیشگیری از بیماریهای مختلف توصیه میشود.
دانشمندان پیشتر تلاش کرده بودند تا ظرفیت آنتی آکسیدان توتفرنگی را در لوله آزمایشگاهی تایید کنند اما اینک گروهی از پژوهشگران در دانشگاه مارچه پلیتکنیک در ایتالیا و دانشگاه گرانادا در اسپانیا این اثر را در آزمایشگاه روی داوطلبان انسانی نشان دادهاند.
مصرف روزانه توتفرنگی و جلوگیری از آسیب سلولی
دانشمندان دوازده روز پیاپی به ۱۲ داوطلب روزانه ۵۰۰ گرم توتفرنگی دادند تا در طی روز آن را مصرف کنند. آنها نمونه خون داوطلبان را در چند نوبت یعنی چهار، هشت، ۱۲، ۱۴ روز و نیز یک ماه پس از شروع خوردن توتفرنگی گرفتند.
تایج نشان داد که مصرف مداوم و منظم این میوه توان آنتیآکسیدان پلاسمای خون را افزایش داده و مقاومت سلولهای قرمز خون را در برابر از همپاشیدگی آن زیاد کرده است.
ماریزیو باتینو، سرپرست تحقیق در دانشگاه ایتالیا با اشاره به نتایج تحقیق گفت که این مقاومت گلبولهای قرمز با توجه به نقش آنها در ایجاد بیماریهای مختلف، میتواند اهمیت زیادی داشته باشد.
گروه تحقیقاتی در حال حاضر مشغول تحلیل تغییراتی ناشی از مصرف روزانه مقادیر کمتر توتفرنگی در حد ۱۵۰ تا ۲۰۰ گرم است.
به نظر باتینو مسئله مهم این است که توتفرنگی باید در یک رژیم غذایی سالم و متعادل وجود داشته باشد و حتی یکی از پنج وعده ضروری مصرف میوه و سبزیجات روزانه شود.
خوزه توئیس کوئیلیس، از محققان اسپانیالی این تحقیق از پژوهش دیگری نیز خبر میدهد که در حال حاضر در آزمایشگاه در جریان است و آن بررسی تاثیر انواع توتفرنگی و مصرف مقادیر مختلف آن با توجه به آنتیآکسیدانهای مختلف موجود در آنها است.
مطالعات نشان میدهند افرادی که رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات دارند کمتر دچار بیماری هایی مانند سرطان، بیماری قلبی، پارکینسون و سکته مغزی میشوند، اگرچه هنوز اثبات نشده است که آنتی آکسیدان به تنهایی مسئول کاهش این خطر باشد.
آنتیآکسیدانهای مواد غذایی
آنتیآکسیدانهای موجود در مواد غذایی را میتوان در دستههای جداگانه قرار داد:
میوهها: گیلاس، توت، شاهتوت، توتفرنگی و تمشک، انار، انگور، پرتقال، آلو، آناناس، کیوی، لیمو، هلو و گریپفروت از جمله مهمترین میوههای حاوی آنتیآکسیدان شناخته میشوند.
سبزیها: گیاهان با رنگ سبز تیره مانند اسفناج، گل کلم یا کلم پیچ سبز، براکلی، فلفل قرمز، کلم قرمز، جعفری و شاهی آبی و نیز هویج، گوجهفرنگی، سیر، سیبزمینی و آرتیشوک از سبزیجات حاوی آنتیآکسیدان فراوان بهحساب میآیند. لیمو و چغندر نیز دارای مواد آنتیآکسیدان زیادی هستند.
میوههای خشک مانند زردآلو، آلو یا خرما سرشار از آنتیآکسیدان هستند.
انواع حبوبات از نوع لوبیاهای مختلف، عدس یا ماش و سویا و یا غلاتی مانند جو، جو دوسر و ذرت از مواد غذایی هستند که آنتیآکسیدان زیادی دارند.
دانههای روغنی و تخمهها نیز دسته دیگری از آنتیآکسیدان را تشکیل میدهند.
برخی نوشیدنیها مانند چای سبز و سیاه، قهوه و برخی ادویهها ماننند دارچین، آویشن، یا میخک نیز به درجات دارای آنتیآکسیدان هستند.