خطر خشکی و شوره‌زار شدن دریاچه ارومیه به عنوان یکی از تالاب‌های شناخته شده در جهان، به شدت جدی است، ولی هنوز مسئولان دولتی اقدامی روشن در خصوص نجات آن انجام نداده‌اند.

با وجود آن‌که هفت سال از اعلام بحرانی بودن وضعیت دریاچه ارومیه می‌گذرد، کارشناسان سازمان محیط زیست آذربایجان غربی می‌گویند برای نجات این دریاچه که اکنون با کاهش خطرناک شش متری عمق آب روبه‌رو شده، اقدامی اساسی لازم است.

به گفته معاون محیط طبیعی سازمان محیط زیست آذربایجان غربی، پارک ملی دریاچه ارومیه با تمام زیبایی‌های خود به یک بحران زیست‌محیطی تبدیل شده که در صورت ادامه روند شوره زار شدن آن، دریاچه ارومیه بحرانی جدی برای ساکنین و کشاورزی منطقه خواهد بود.

پدیده خشکسالی امسال که سراسر استان‌های آذربایجان غربی و شرقی را تحت تاثیر قرار داد، یکی از مهم‌ترین عوامل بروز خشک شدن تدریجی این دریاچه است.

دریاچه ارومیه، دومین دریاچه آب شور و بیستمین دریاچه بزرگ جهان است که هم اکنون به لحاظ زیست محیطی در خطر است.

عوامل انسانی و طبیعی

بنا به گفته کارشناسان محیط زیست قرار گرفتن سطح آب این دریاچه، دو متر پایین‌تر از تراز اکولوژیک آن، شوره‌زار شدن سطح وسیعی از دریاچه، پیوستن جزایر نه‌گانه به خشکی و افزایش شوری آب دریاچه ارومیه به کاهش تعداد آرتمیا به عنوان تنها موجود آبزی پارک ملی دریاچه ارومیه انجامیده و زیست و زادآوری موجودات زنده به‌ویژه پرندگان را با تهدید مواجه كرده است.

همچنین حفر هزاران حلقه چاه عمیق و نیمه‌عمیق جهت تامین آب مورد نیاز کشاورزی در اطراف دریاچه ارومیه عامل تخلیه منابع آب زیرزمینی اطراف دریاچه ارومیه بوده است.

به گفته کارشناسان محیط زیست باید این برداشت بی‌رویه از آب به سرعت محدود شود.

همچنین مسئولان محیط زیست استان‌های آذربایجان غربی و شرقی احداث سدهای مختلف بر سر رودخانه‌های جاری به دریاچه، عامل آن دانسته‌اند که دریاچه ارومیه 150 هزار هکتار از شرایط پرآبی کوچک‌تر شود و ارتفاع سطح آب در آن شش متر نسبت به وضع پرآبی کاهش یابد.

میان‌گذر دریاچه ارومیه

مشکل دریاچه ارومیه که یکی از منحصر به فردترین تالاب‌های آبی جهان است، به خشکسالی و حفر چاه‌های کشاورزی محدود نمی‌شود، بلکه احداث میان‌گذر دریاچه ارومیه بر فاجعه زیستی آن افزوده است.

در این رابطه، مدتی قبل، 221 تن از نمایندگان مجلس شورای اسلامی به رئیس جمهوری نامه‌ای نوشته و خواستار اقدام فوری دولت در این زمینه شدند.

اما وزرات راه که از حامیان پروژه ساخت پل یک و نیم کیلومتری دریاچه ارومیه است، ادعا می‌کند بحران به وجود آمده در اکوسیستم دریاچه ربطی به این پروژه ندارد.

این در حالی‌ است که این پل دریاچه ارومیه را به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم کرده و در نتیجه وضعیت طبیعی آبی آن از جمله جریانات آبی بستر و غلظت نمکی دریاچه را بر هم زده است.

نتیجه این تغییرات افزایش غلظت آب و شور شدن آب دریاچه بوده که شرایط محیطی زیست جانوارن بومی و آبزیان این دریاچه را مختل کرده و پهنه‌زاری از نمک در جای جای آن به وجود آورده است.

با این حال برخی مسئولان وزرات راه بدون توجه به مخالفت‌های سازمان محیط زیست کشور اظهار کرده‌اند که با عبور از خشکسالی کنونی و افزایش سطح آب این دریاچه، مشکلات آن حل خواهد شد.

کارشناسان محیط زیست خلاف این نظر را داشته و اساسا طرح پل دریاچه ارومیه را که بدون در نظر گرفتن پیامدهای نامطلوب زیست محیطی به اجرا درآمده است، زیر سوال می‌‌برند.

به تازگی خبرگزاری‌های داخلی اعلام کردند که قرار است «سند ملی مدیریت جامع دریاچه ارومیه» برای نجات این دریاچه توسط وزرای کشور، نیرو و جهاد کشاورزی و رییس سازمان حفاظت محیط زیست به امضا برسد.