به بهانه سخنان اخیر وزیر بهداشت در باره بیماری‌های قلبی- عروقی و هشدار در این زمینه، مقاله حاضر با نگاهی به شیوع این بیماری‌ در سایر کشورها به بررسی چگونگی پیشگیری در این زمینه می‌پردازد

وزیر بهداشت نسبت به افزایش مرگ‌ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی- عروقی در کشور هشدار داد و پیشگیری در این زمینه را حائز اهمیت دانست.

به گزارش ایلنا،‌ مرضیه وحید دستجردی، روز جمعه پنجم شهریور در مراسم افتتاح بخش‌های تشخیصی و درمانی بیمارستان قلب و عروق شهید رجایی اعلام کرد که حدود 40 درصد مرگ‌های ناشی از بیماری در کشور به علت بیماری‌های قلبی است.

براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، بیماری‌های قلبی- عروقی علت اولیه مرگ حدود 29 درصد مردم دنیا در سال 2003 بوده است. بیماری‌های عفونی و انگلی با 23 درصد و بیماری قلبی ایسکمی با 13 درصد عوامل بعدی مرگ‌ومیر در دنیا هستند.

این درحالی است که مرگ‌ومیر ناشی از انواع سرطان حدود 12 درصد، ایدز حدود 5 درصد و تصادفات رانندگی حدود 2 درصد علت مرگ‌ومیرها را در دنیا تشکیل می‌دهند.

در ایران پس از بیماری‌های قلبی- عروقی، دو علت عمده مرگ‌ومیر ناشی از بیماری، سرطان و سکته‌های مغزی هستند.

وزیر بهداشت از مرگ روزانه بیش از 300 نفر در کشور بر اثر بیماری‌های قلبی عروقی خبر داد و لزوم انجام اقدامات لازم در کاهش این آمار را اعلام کرد.

بیماری‌های قلبی- عروقی به دسته‌ای از بیماری‌ها اطلاق می‌شوند که در آن‌ها قلب یا رگ‌های خونی دچار مشکل می‌شوند. این دسته از بیماری‌ها عمدتا دارای علل و مکانیزم‌های مشترک هستند و درمان‌های مشابه را می‌طلبند.

فشارخون بالا، بیماری‌های ایسکمی قلبی، ایست قلبی، حمله قلبی و انواع نارسایی‌های قلبی از جمله این دسته از بیماری‌ها محسوب می‌شوند.

اهمیت پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی

خانم دستجردی با بیان این‌که پیشگیری از بیماری‌های قلبی – عروقی در بسته پزشک خانواده است گفت که باید مراکز قلب و عروق کمک کنند تا در زمینه پیشگیری به روز باشیم و «تغییر شیوه زندگی و افزایش تحرک‌» را در این زمینه «بسیار مهم» دانست.

وزیر بهداشت ضمن اشاره به لزوم افزایش سی درصدی تخت‌های قلب کشور تا سال 93 گفت که این امر تنها در صورتی میسر است که پیشگیری از بروز این دسته از بیماری‌ها جدی گرفته شود وگرنه امکان دسترسی به این هدف به دلیل افزایش سریع بیماران وجود نخواهد داشت.

بسیاری از بیماری‌های قلبی‌- عروقی کاملا قابل پیشگیری هستند و از عوامل خطری مانند تغذیه ناسالم، عدم تحرک جسمانی و کشیدن سیگار ناشی می‌شوند.

سازمان جهانی بهداشت بیش از 50 درصد مرگ‌ومیر و معلولیت ناشی از بیماری قلبی و سکته‌ مغزی که رویهم رفته سالانه باعث مرگ بیش از 12 میلیون انسان در دنیا می‌شود را قابل پیشگیری می‌داند.

به نظر این سازمان افزایش این دسته از بیماری‌ها ناشی از تغییرات شدید در عادات تغذیه، میزان تحرک‌ جسمانی و مصرف سیگار در سراسر دنیاست که در نتیجه صنعتی شدن، شهری‌شدن، توسعه اقتصادی و جهانی شدن بازار غذا ایجاد شده است.

مردم به طور فزاینده به رژیم غذایی پرکالری و غیرمغذی رو آورده‌اند و تحرک جسمانی کمتری هم دارند.

اگرچه تغذیه نامتعادل‌، فعالیت جسمانی کم و مصرف زیاد سیگار عوامل کلیدی شیوه زندگی جدید هستند اما فشارخون و کلسترول بالا، اضافه وزن و چاقی و بیماری دیابت نوع دوم نیز از جمله عوامل خطر زیستی اساسی در این زمینه محسوب می‌شوند.

تحقیقات مختلف نشان می‌دهند که آغاز بیماری قلبی- عروقی در دوران نوجوانی است و بنابراین ضرورت پیشگیری از آن در دوران کودکی و نوجوانی مطرح است.

راهبردهای موثر در پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی

شواهد متعددی نشان می‌دهند که راهبردهای موثر در پیشگیری از بیماری‌های قلبی- عروقی عبارتند از :
- محدودکردن دریافت انرژی از طریق چربی‌ها و جایگزینی اسیدهای چرب غیر اشباع شده به جای اشباع‌شده و کاهش مصرف اسید‌های پرچرب
- افزایش مصرف اسیدهای چرب ٱمگا 3 از روغن ماهی و منابع گیاهی
- مصرف زیاد میوه‌ها و سبزیجات، دانه‌های روغنی و غلات غیرفراورشده
- اجتناب از غذاهای خیلی شور یا شیرین
- تحرک جسمانی روزانه حداقل 30 دقیقه
- اجتناب از سیگار
- باقی ماندن بر وزن سالم

اقدامات کشورهای مختلف در کاهش این دسته بیماری‌ها

کشورهای مختلف دنیا تلاش‌هایی به منظور کاهش بیماری‌های قلبی- عروقی انجام داده‌اند.

در بریتانیا دولت در برنامه‌ای همگانی چند ساله مبادرت به کاهش نمک در غذاهای تولیدشده در کارخانجات این کشور کرده است.

دولت کره جنوبی و انجمن‌های محلی این کشور در تلاشی گسترده و به منظور بازیابی برخی از عناصر رژیم غذایی سنتی با تبلیغات وسیع اقدام به ارتقای مصرف غذاهای محلی، روآوردن به شیوه‌های سالم پخت سنتی و حمایت از کشاورزان محلی کرده‌اند.

در ژاپن نیز تلاش دولت در کاهش مصرف نمک در سطح کشور و مصرف مناسب داروهای ضد فشارخون به کاهش بیماری‌های قلبی- عروقی منجرشده است، به طوری که میزان سکته مغزی تا 70 درصد کاهش یافته است.

در سایر کشورها مانند فنلاند، آمریکا و نیوزیلند نیز تلاش‌های مشابهی در جهت ارتقای تغذیه سالم در جامعه صورت گرفته است.