یافته‌های جدید پزشکی نشان می‌دهد که وجود هرگونه استرس در بیمار سرطانی، می‌تواند سلول‌های سرطانی را در مقابل شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی مقاوم کند.
استرس پیش از جلسات شیمی‌درمانی می‌تواند به سلول‌های مرگبار سرطانی کمک کند تا در برابر درمان مقاومت کنند.
مطالعه جدید که به صورت آن‌لاین در مجله «تحقیقات مولکولی سرطان» در 21 سپتامبر منتشر شده است نشان می‌دهد وجود استرس جسمی یا روانی از جمله ورزش سنگین یک یا دو روز پیش از درمان سرطان، در درمان بیمار اختلال ایجاد می‌کند.
«گاوین واسامی ایلنگوان»، استاد پزشکی داخلی در دانشگاه ایالتی اوهایو که مدیریت این مطالعه را بر عهده داشته است می‌گوید استرس جسمی یا روانی، موجب فعال شدن یک پروتئین حساس به استرس در بدن می‌شود. این پروتئین به سلول‌های سرطانی فرصت می‌دهد در برابر شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی مقاومت کنند و هم‌چنان باقی بمانند.
محققان پس از انجام مجموعه آزمایش‌هایی در باره بافت سلول‌های سرطان سینه، به این نتیجه رسیدند که پروتئین ایجاد شده در نتیجه استرس، به سلول‌های سرطانی کمک کرده که با سازگاری و مقاومت در برابر درمان، به حیات خود ادامه دهند.
بقای سلول سرطانی در این شرایط می‌تواند مربوط به وجود فاکتور اول شوک‌های حرارتی یا «اچ.اس.اف 1» باشد که در تحقیقات قبلی هم به ارتباط آن با استرس اشاره شده بود.
فاکتورهای شوک حرارتی نشان‌دهنده وجود پروتئین‌هایی است که به هنگام افزایش حرارت یا سایر فشارها بر بدن مانند عفونت، التهاب، ورزش، مواجهه با مواد سمی، گرسنگی یا تشنگی شدید و یا کمبود اکسیژن در سلول‌های همه موجودات زنده ایجاد می‌شود.
محققان دانشگاه ایالتی اوهایو نخست ملاحظه کردند که این پروتئین می‌تواند به بقای بافت قلب در محیطی مسموم کمک کند. این یافته دانشمندان را واداشت تا به بررسی این فرایند در سرطان بپردازند چرا که در این مورد، نتایج می‌توانست پیامدهای مهمی داشته باشد.
مجموعه آزمایش‌ها روی سلول‌های سرطان سینه نشان داد که با وجود آسیب‌دیدگی دی.ان.آ سلول‌های سرطانی به وسیله پرتودرمانی، پروتئین فعال شده از طریق «اچ.اس.اف 1» می‌تواند باعث ادامه زندگی این سلول‌ها شود.
به هنگام استفاده از داروی شیمی‌درمانی هم پدیده مشابهی رخ می‌دهد و فرایند مرگ سلول سرطانی صورت نمی‌گیرد.
محققان امیدوارند دارویی بسازند که بتواند در کنار درمان دارویی سرطان، «اچ.اس.اف 1» را فعال نکند. اما تا آن زمان به بیماران توصیه می‌کنند در روزهای نزدیک به آغاز درمان سرطان، از هرگونه استرس جسمی یا روانی پرهیز کنند.
سرپرست مطالعه با تاکید بر این که مخالف ورزش نیست تاکید می‌کند برای بیمار مبتلا به سرطان، انتخاب زمان انجام ورزش بسیار حیاتی است.
مکانیزم اثر استرس بر درمان سرطان
دکتر ایلنگوان، که خود محقق انستیتوی تحقیقات قلب و ریه و کارشناس در پزشکی قلب و عروق است پس از مشاهده تحقیق پیشین که نشان می‌داد پروتئین حاصل از استرس می‌تواند سلول‌های قلب را که محکوم به مرگ‌اند نجات دهد بر آن شد تا با همکاری چند کارشناس رادیولوژی، اثرات پروتئین را در سرطان بررسی کند.
او به هنگام مطالعه سلول‌های سرطان سینه حدس زد که وفور «اچ.اس.اف 1» در بدن به معنای آن است که این پروتئین می‌تواند روی مجموعه سلول‌های سرطانی مجتمع در یک غده، اثر مشابهی داشته باشد.
او می‌گوید «اچ.اس.اف 1»، پروتئین مشخصی را فعال می‌کند که «اچ.اس.اف 27» نامیده می‌شود و به بقای سلول سرطانی می‌انجامد.
محققان در آزمایش‌های خود اثرات «اچ.اس.اف 27» را در سلول‌های سرطانی پس از پرتودرمانی بررسی کردند.
پرتودرمانی در درمان سرطان از طریق آسیب‌رساندن به دی.ان.آ سلول‌های سرطانی، آن‌ها را می‌کشد. اما در این مطالعه، خود استرس حاصل از پرتودرمانی «اچ.اس.اف 1» و به دنبال آن «اچ.اس.اف 27» ایجاد می‌کرد که مرگ سلول را کاهش می‌داد.
در هر آزمایش، وجود زیاد پروتئین «اچ.اس.اف 27» همراه با کاهش سایر پروتئین‌هایی است که در مرگ سلول مشارکت دارند.
جالب اینجاست که وقتی محققان مولکولی را وارد بدن کردند که در کنش «اچ.اس.اف 27» اختلال ایجاد می‌کرد، مکانیزم مرگ سلولی مجددا برقرار می‌شد.
این آزمایش با سلول‌های سرطان سینه به هنگام دریافت داروی معمول در شیمی‌درمانی هم نتایج مشابهی به بار آورد به طوری که وقتی پروتئین «اچ.اس.اف 27» غیرفعال بود، بیشتر سلول‌های سرطانی از بین رفتند.
به نظر دکتر ایلنگوان نتایج آزمایش آشکارا نشان می‌دهد که کاهش «اچ.اس.اف 27»، سلول‌های سرطانی را در برابر هر دو نوع درمان شیمی‌درمانی و پرتودرمانی، آسیب‌پذیرتر می‌کند.
مولکول مداخله‌کننده در فعالیت «اچ.اس.اف 27» در یک آزمایش پرتودرمانی توانست باعث مرگ حداقل 60 درصد سلول‌های سرطانی شود.
در حال حاضر دارویی برای ایجاد اختلال در عملکرد «اچ.اس.اف 27» وجود ندارد و مناسب نیست که مولکول مداخله کننده در عملکرد این پروتئین که در آزمایش‌ها استفاده شده بر روی بیماران سرطانی استفاده شود.
پژوهش‌گر این تحقیق بر این باور است که اگر چه این یافته در وضعیت بالینی اثبات نشده است اما می‌توان به بیماران توصیه کرد که پیش از درمان، از استرس پرهیز کنند زیرا هر گونه استرس جسمی یا روانی می‌تواند منجر به تحریک رشد سلول سرطانی شود.
