سایت ویکی لیکس در گزارشی که از سفارت آمریکا در باکو به دست آورده به نقل از منابع آگاه به افزایش مشکلات امنیتی در سیستان و بلوچستان و اختلال در ساخت راه‌آهن زاهدان-کویته اشاره کرده است.

تاریخ تنظیم سند: 12 ژوئن 2009
محل تنظیم سند: سفارت آمریکا در باکو
طبقه‌بندی: محرمانه
موضوع: خشونت در بلوچستان

خلاصه: اطلاعات درمورد افزایش مشکلات امنیتی در بلوچستان ایران از جمله اختلال ادعاشده در مسیر راه‌آهن ایران و پاکستان، پیام یک مقام ارشد نظامی دولت آذربایجان درمورد خطر تحریک اقلیت‌های ایران، چهاربرابر شدن کشف هروئین ترانزیت شده از ایران در آذربایجان در سه ماه نخست سال 2009 (در مقایسه با سه ماه نخست سال قبل) و تردید درمورد قراردادهای صادرات گاز ایران، موضوع این گزارش است.

تاثیر خشونت بلوچ‌ها روی خط‌ آهن ایران و پاکستان

شماری از ایرانیان از جمله بازرگانانی که در سیاست دخالتی ندارند به دیده‌بان ایران در باکو گفته‌اند که بمب‌گذاری انتحاری اخیر در یکی از مساجد شیعه و حمله به یک مرکز تبلیغاتی در زاهدان بازتاب افزایش خشونت بلوچ‌ها در منطقه مرزی و در داخل پاکستان است که در چند سال گذشته شکل گرفته است.

گفته می‌شود یکی از نتایج این خشونت‌ها تاخیر در تکمیل راه‌‌آهن جدید بین ایران و زاهدان بوده که از مدت‌ها پیش برنامه‌ریزی شده است. در حال حاضر تنها خط آهن موجود بین دو کشور، خط زاهدان - پاکستان است که اخیرا بارها هدف حملات موشکی و دیگر خرابکاری‌های قوم بلوچ قرار گرفته است.

خط آهن جدید قرار بود در مارس 2009 افتتاح شود و اوت 2009 به بهره‌برداری برسد. با این حال به گفته منبعی که نامش از گزارش حذف شده است در حال حاضر چشم‌اندازی برای احداث خط آهنی که توان ارایه خدمات باربری قابل توجه را داشته باشد موجود نیست.

این منبع افزوده است که شایعاتی درمورد افزایش ناامنی در مناطقه بلوچ نشین ایران وجود دارد و بسیاری از پاسگاه‌های پلیس به دلیل خطر افزایش حمله، شب‌ها به حال خود رها می‌شوند.

یک منبع اطلاعاتی دیگر که نام او در گزارش سفارت آمریکا در باکو حذف شده است دولت آقای احمدی‌نژاد را مسبب دامن زدن به اقدام‌هایی علیه سنی‌ها و دیگر سرکوب‌های مستبدانه دانسته است، اقدام‌هایی مانند آزار و اذیت روحانیان سنی و حمله به مساجد آن‌ها. این منبع ادعا کرده است که چنین اقدام‌هایی همراه با میزان بیکاری بالا بین سنی‌ها، موجب تلقی تبعیض در این مناطق شده است.

این منبع هم‌چنین گفته است که خدمات بسیار کم دولت در منطقه، موجب افزایش خشم بلوچ‌ها شده است تا جایی که دولت مرکزی را به عنوان «دشمن» می‌شناسند. او به انتصاب حبیب‌الله دهمرده، یار نزدیک احمدی‌نژاد به عنوان فرماندار وقت سیستان و بلوچستان اشاره می‌کند و این انتصاب را اشتباه فاحش و حاصل بی‌تفاوتی و ناآگاهی نسبت به بلوچ‌ها می‌داند. سفارت آمریکا در باکو ادامه می دهد در سال 2008، آقای دهمرده جای خود را علی‌محمد آزاد داده است. 

مخالفت یک فرمانده نظامی آذربایجان با ناآرامی داخلی در ایران

در 12 ماه مه 2009 ژنرال واحد علی‌اف، مشاور مخصوص رئیس‌جمهوری آذربایجان در امور نظامی در دیدار با یک گروه 16 نفره از مقام‌های ارشد نظامی آمریکا که از آذربایجان دیدن می‌کردند گفت که اخیرا با یک مقام ارشد نظامی ایران در آذربایجان ایران دیدار داشته است.

واحد علی‌اف، درباره جزئیات این دیدار چیزی نگفت اما تاکید کرد که به گفته ژنرال ایرانی تلاش‌هایی با «حمایت دولت‌های خارجی» برای دامن زدن به ناآرامی درمیان گروه‌های قومی ایران از جمله آذربایجانی‌های ایران (که تقریبا 30 درصد جمعیت ایران را تشکیل می‌دهند) صورت گرفته است.

آقای علی‌اف تاکید کرد که در یک‌صد سال گذشته آذربایجانی‌های ایران چهار بار برای خودمختاری تلاش کرده‌اند که یک بار در زمان جنگ جهانی دوم بود که شوروی تلاش کرد «جمهوری آذربایجان جنوبی» را در مناطق آذری نشین تشکیل دهد.

به گفته واحد علی‌اف در آن زمان 60 هزار آذربایجانی ایرانی در نتیجه سرکوب دولت کشته شدند و بسیاری از آنان به آذربایجان شوروی فرار کردند.

این گروه 16 نفره آمریکایی همگی به این نتیجه رسیدند که ژنرال واحد علی‌اف با گفتن این سخنان قصد دارد بگوید که دولت آذربایجان مخالف دخالت خارجی برای دامن زدن به ناآرامی در ایران است.

واحد علی‌اف به این گروه آمریکایی گفت که هرگونه جنگ علیه ایران برای جمهوری آذربایجان بد خواهد شد زیرا وقوع جنگ منجر به ورود سیل پناهندگان آذربایجانی ایران به جمهوری آذربایجان خواهد شد.

افزایش کشف هروئین ترانزیت شده از مقصد ایران

به گفته یک منبع که نام او در گزارش حذف شده است قاچاق مواد مخدر از ایران به جمهوری آذربایجان به شدت رو به افزایش است. براساس آمار «مرکز اطلاعات منطقه‌ای و همکاری آسیای میانه» تحت نظارت «دفتر مبارزه با جرایم و موادمخدر سازمان ملل» کشفیات هروئین از مقصد ایران در آذربایجان در سه ماه نخست سال 2009 در مقایسه با مدت مشابه سال 2008 چهار برابر شد.

مشکلات در صادرات گاز ایران

یکی از شرکت‌کنندگان در «نمایشگاه سالانه نفت و گاز باکو» در گفت‌وگویی خصوصی گفته است که بسیار بعید است پروژه خط لوله گاز ایران به پاکستان در آینده نزدیک عملی شود. این مقام گفته است که دلایل بسیاری برای این حرف دارد اما تنها به یکی از آن‌ها اشاره کرد: این که پاکستان پول لازم برای ساخت خط لوله و خرید گاز ایران را ندارد.

هم چنین در حاشیه «کنفرانس چشم‌انداز گاز دریای خزر» بسیاری از مفسران از مشکلات انجام معامله با ایران ازجمله «تشریفات اداری بیش از حد» سخن گفتند و این که از نظر تاریخی، ایران در اجرای قراردادهای گاز خود با ترکیه و ترکمنستان «قابل اطمینان» نیست.

کد سند: 09BAKU478