براساس این سند محرمانه که ویکی لیکس افشا کرده است، محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهوری ایران در دیدار با مقام‌های ترکیه گفته است که برای انتقال اورانیوم به خارج کشور، به آمریکا بیش از روسیه اعتماد دارد.
تاریخ تنظیم سند: 17 نوامبر 2009
محل تنظیم سند: سفارت آمریکا در ترکیه
طبقه‌بندی: محرمانه
موضوع: مذاکره نماینده آمریکا با وزیرخارجه ترکیه درباره مبادله سوخت
خلاصه: گوردن، دستیار وزارت امورخارجه آمریکا و داود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه در آنکارا درباره نحوه انتقال اورانیوم با غلظت پایین به خارج ایران گفت‌وگو کردند.
اعتماد بیشتر ایران به آمریکایی‌ها
بحث ایران موضوع حاکم بر فضای جلسه 40 دقیقه‌ای گوردن با داود اوغلو وزیر خارجه ترکیه در روز 12 نوامبر بود.
وزیر خارجه ترکیه تازه مکالمه تلفنی‌اش را با محمد البرادعی (دبیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی) تمام کرده بود. او با البرادعی به طور مفصل درباره پیشنهاد آژانس برای ارسال اورانیوم باغلظت پایین ایران به ترکیه بحث کرده بود. البرادعی گفته بود که همان روز به واشنگتن تلفن خواهد کرد.
پیش از آن‌هم در عصر روز یکشنبه، دو جلسه طولانی و «متشنج» با ایرانی‌ها در استانبول برگزار شده بود. ایرانی‌ها گفتند که می‌خواهند با سولانا ملاقات کنند؛ اما به ترک‌ها گفتند که با کوپر و بریتانیایی‌ها مشکلات جدی دارند. آنها گفتند که به آمریکایی‌ها «اعتماد بیشتری» دارند. ایرانی‌ها همچنین ترجیح می‌دهند که به جای روس‌ها از آمریکا سوخت دریافت کنند.
داود اوغلو گفت ایرانیان:
1- آماده‌اند نماینده‌ای به وین بفرستند تا روی جزئیات پیشنهاد آژانس انرژی اتمی کار کنند
2- به ترکیه اعتماد کامل دارند و
3- هنوز با مشکلات جدی در داخل ايران دست به گریبانند
او می‌گوید که ترک‌ها احمدی‌نژاد را بسیار «انعطاف‌پذیرتر» از سایر افراد داخل حکومت ایران می‌بینند. احمدی‌نژاد بعد از اظهارات اعضای دائم شورای امنیت «به شدت تحت فشار» است. اعضای دائم شورای امنیت گفته‌اند که رسیدن به یک توافق هسته‌ای باعث تضعیف توانایی‌های هسته‌ای ایران خواهد شد و همين دليل اين توافق از نظر بعضی از حلقه‌های داخل ایران به منزله یک شکست واقعی تلقی می‌شود.
افکار عمومی، مشکل اصلی ایران
در همین زمینه، ترک‌ها از احمدی‌نژاد پرسیدند که آیا با این موضوع به طور اصولی مشکل دارند یا مشکل در حد جنبه‌های روانی ماجرا است؟ احمدی‌نژاد پاسخ داد «بله»، ایران با این پیشنهاد موافق است اما باید انتظارات عمومی را هم برآورده کند.
بر این اساس، ایران پیشنهاد می‌کند که نخستین محموله 400 کیلویی به جزیره کیش منتقل شود و در خاک ایران بماند و بلافاصله، معادل آن 30-50 کیلو سوخت غنی شده دریافت کند. مرحله بعد، مدیریت افکارعمومی در داخل ايران خواهد بود. بر این اساس تهران از طریق ترکیه درباره انتقال800 کیلو اورانیوم باقی‌مانده، احتمالا در دو مرحله اقدام خواهد کرد. داود اوغلو گفت که البرادعی پذیرفته که این پیشنهاد را هم در نظر بگیرد.
داود اوغلو گفت که او با ژنرال جونز مشاور امنیت ملی آمریکا حرف زده و او گفته شاید ما باید به ایران پیشنهاد کنیم که 600 کیلو اورانیوم را به کیش و 600 کیلوی دیگر را هم‌زمان به ترکیه منتقل کند. آقای گوردن گفت که او نمی‌تواند به این پیشنهاد پاسخ رسمی بدهد، چون اولین بار است که آنها این پیشنهاد را می شنوند؛ اما او پیش‌بینی می‌کند که تردید زیادی در مورد تحویل سوخت به ایران، قبل از انتقال اورانیوم به خارج وجود داشته باشد. به نظر او بهتر است که 1200 کیلو اورانیوم غنی شده با غلظت پایین، یک‌باره از ایران خارج شود.
داود اوغلو يادآور شد که این‌ها، دو پیشنهاد متفاوت است. نخستین پیشنهاد، درخواست ایران برای تأمین سوخت راکتور اتمی‌اش است. به نظر او حتی اگر این کار انجام شود، ما همچنان باید در مورد محدود کردن توانایی غنی‌سازی ایران تلاش کنیم. به گفته وزیر خارجه ترکیه، اگر این پیشنهاد به نتیجه برسد، باعث ایجاد «اطمینان» و یک «اميد تازه» می‌شود و زمینه بیشتری برای مذاکره فراهم خواهد شد.
فشار آمریکا برای همراهی ترکیه
در حالی که داود اوغلو بیشتر بر پیامدهای منفی تحریم‌ها یا حمله نظامی تاکید می‌کرد، گوردن، او را تحت فشار گذاشته بود که آنکارا در ارزیابی‌هایش، پیامدهای دستیابی ایران به سلاح اتمی را هم در نظر بگیرد. پاسخ تند داود اوغلو به گوردن این بود که ترکیه «مطمئنا» از این خطر آگاه است. به گفته او، ترکیه دقیقا به همین دلیل سخت در تلاش است با ایران کار کند. عبدالله گل، رئیس‌جمهوری ترکیه هم شخصا روز یکشنبه در استانبول دو ساعت با احمدی‌نژاد دیدار کرد.
گوردن یادآوری کرد که می‌داند نقش ترکیه به عنوان میانجی می‌تواند مفید باشد؛ اما بعضی از اظهارات علني نخست وزیر ترکیه که به تازگي منتشر شده، تردیدهایی را درباره موضع این کشور ایجاد کرده است. داود اوغلو گفت که او از این نگرانی‌ها آگاه است اما روزنامه گاردین به درستی حرف‌های نخست وزیر ترکیه را در گفت‌وگو با این روزنامه منتقل نکرده است و این حرف‌ها خارج از چارچوب کلي اش مطرح شده است. گاردین، از اردوغان پرسیده بود که آیا ایران را دوست ترکیه می‌داند. اگر او می‌گفت نه، آن وقت متقاعد کردن ایران به همکاری در مورد این پیشنهاد غیرممکن بود.
به گفته داود اوغلو، تنها ترکیه می‌تواند بی‌پروا و با نگاهی انتقادی با مقام‌های ایرانی حرف بزند و این به خاطر ارسال پیام‌های دوستانه به صورت علنی است.
گوردن تاکید کرد که آنکارا باید پیام علنی محکمی هم در مورد پيامدهای نقض قطعنامه‌های سازمان ملل منتشر کند. داود اوغلو در پاسخ گفت اردوغان در دیدار اخیر خود از تهران چنین پیامی را منتقل کرده است. اردوغان تاکید کرد که سیاست خارجی ترکیه، حاوي پيام «عدالت خواهي» و «دورانديشي» در منطقه است.
ترکیه در مقايسه با ایران و عربستان (که به گفته او عروسک دست آمریکایی‌هاست) «راه سومي» را در زمينه سياست خارجي ارائه کرده است. نتیجه اين سياست خارجي ترکيه، به گفته او محدود ساختن نفوذ ایران در منطقه است. او گفت که ما در منطقه به «رویکرد مثبت به غرب همراه با عدالت طلبي» نیازمندیم.
کد سند: 09ANKARA1654
