مطالعه جدید نشان می‌دهد که چربی زیاد اطراف شکم و میانه بدن نه تنها خطر بیماری قلبی و دیابت را در زنان افزایش می‌دهد بلکه خطر پوکی استخوان را نیز در آن‌ها بیشتر می‌کند

نتایج یک پژوهش جدید نشان می‌دهد که وزن اضافی در بخش میانی بدن، خطر ٱستیئوپروز یا پوکی استخوان را در زنان بیشتر می‌کند.

پژوهشگران دانشگاه هاروارد در آمریکا یافتند که علاوه بر خطرات وزن اضافی در بخش میانی بدن برای بیماری قلبی و دیابت، زنانی که چربی بیشتری در اطراف شکم خود دارند، تراکم استخوانی کمتری دارند که می‌تواند منجر به پوکی استخوان شود.

ٱستیئوپروز (osteoporosis) یا بیماری معروف به پوکی استخوان یک نوع بیماری استخوانی است که منجر به افزایش خطر شکستگی می‌شود و تراکم استخوانی افراد مبتلا به آن کاهش می‌یابد.

آمار جهانی، گویای آن است که در 50 سالگی از هر سه زن، یک نفر و از هر 12 مرد یک فرد دچار بیماری اُستیئوپروز هستند.

براساس آمار موسسه ملی آرتروز و بیماری‌های اسکلتی- عضلانی و پوست در آمریکا، حدود 10 میلیون آمریکایی که بیشتر آن‌ها زن هستند دچار پوکی استخوان هستند و تراکم استخوانی 34 میلیون آمریکایی دیگر نیز کم است که خطر بروز پوکی استخوان را در آن‌ها بیشتر می‌کند.

دکتر میریان بریدلا، متخصص رادیولوژی بیمارستان عمومی ماساچوست و استاد رادیولوژی دانشکده پزشکی دانشگاه هاروارد که یافته‌های خود را 30 نوامبر 2010 در نشست سالانه جامعه رادیولوژی آمریکای شمالی در شیکاگو ارائه کرد، چربی شکمی را متفاوت از چربی بخش‌های دیگر بدن می‌داند.

او با اشاره به این که همه چربی‌ها مشابه هم نیستند می‌گوید که چربی شکمی اثر آسیب‌رسانی روی سلامتی استخوان‌ها دارد.

چربی سایر نقاط بدن به طور عمده زیر پوست است، اما چربی احشایی به طور عمیق در حفره شکمی و در زیر بافت‌های ماهیچه‌ای قرار دارد.

این نوع چربی اسیدهای چرب را به داخل کبد می‌ریزد و مواد و هورمون‌های دیگری را رها می‌کند که روی قلب و لوزالمعده اثر منفی دارند.

در این پژوهش، 50 زن در اندازه‌های مختلف بدنی و پیش از دوران یائسگی شرکت داشتند که متوسط شاخص توده بدنی آن‌ها حدود 30 بود و در فاصله 19 تا 46 قرار داشت.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری‌ها در آمریکا، شاخص توده بدنی 18.5 تا 24.9 را طبیعی، 25 تا 29.9 را دارای اضافه وزن و 30 یا بالاتر را چاق تعریف می‌کند.

همه زنان شرکت‌کننده در این پژوهش، تحت تکنیک تصویربرداری خاصی قرار گرفتند که «اسپکتروسکوپی ام.آر.آی» نام دارد و به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که رسوب‌های چربی در بدن از جمله چربی موجود در مغز استخوان را به طور دقیق اندازه‌گیری کنند.

یافته‌ها نشان داد که زنانی که چربی بخش میانی بدن آن‌ها بیشتر است بیشتر هم دچار کمبود تراکم استخوانی هستند.

دکتر بریدلا چربی میانه بدن را چربی شکمی عمیقی می‌داند که پژوهش‌های پیشین مضر بودن آن را برای بیماری قلبی و دیابت نشان داده بودند.

چاقی، تهدیدی برای استخوان‌ها

به گفته دکتر بریدلا، متخصص رادیولوژی در بیمارستان عمومی ماساچوست، یافته‌های پژوهش اخیر حاوی خبر بدی برای افراد چاق است، چرا که پیشتر تصور می‌شد که وزن اضافی بدن تاحدودی می‌تواند از کاهش تراکم استخوان‌ها جلوگیری کند.

اما به این ترتیب مشخص شد که تنها مزیت چاقی که حفاظت از استخوان‌ها تلقی می‌شد نیز درست نیست.

اگرچه یافته جدید نشان می‌دهد که این نوع چربی روی استخوان‌ها نیز اثر دارد و چربی زیاد در مغز استخوان، آن را ضعیف می‌کند اما سرپرست پژوهش می‌گوید که او و همکارانش دقیقا نمی‌دانند که چه چیز در این چربی هست که موجب این مشکلات می‌شود.

دکتر جودی چروناک، متخصص زنان در کالج پزشکی آلبرت انیشتن در نیویورک این پژوهش را «بسیار شگفت‌آور» خواند و گفت که این پژوهش موجب مطرح شدن پرسش‌های جالب و مهمی شده است.

او با بیان اهمیت روزافزون «داشتن وزن متناسب و کنترل چاقی شکمی از جهات مختلف» به افراد توصیه می‌کند که شیوه زندگی خود را تغییر دهند و به منظور پیشگیری از پوکی استخوان و سایر بیماری‌ها، تحرک جسمانی یا حداقل پیاده‌روی را در برنامه روزانه زندگی خود جای دهند.

اکنون پژوهشگران مطالعه حاضر در حال بررسی توزیع چربی و تراکم استخوان مردان هستند تا ببینند که آیا الگوی مشابهی در هر دو جنس وجود دارد.

نشانه‌های پوکی استخوان و عوامل خطر

ابتلا به بیماری پوکی استخوان، در آغاز با نشانه‌هایی همراه نیست اما به محض ضعیف‌تر شدن استخوان‌ها نشانه‌های بیماری نمایان می‌شوند که معمولا با کمردرد، کاهش قد در طول زمان همراه است و شکستگی‌هایی در نقطه‌ای از بدن که معمولا شامل مهره، مچ دست، باسن یا استخوان‌های دیگر در بدن است.

عوامل خطرزا برای پوکی استخوان، معمولا شامل کمبود استروژن، فقدان رژیم غذایی حاوی کلسیم و ویتامین دی، اختلالات خوردن، داروهای معین مانند مصرف کورتن یا برخی داروهای افسردگی یا ضد تشنج، کمبود تحرک و مصرف زیاد الکل و سیگار است که به نوعی قابل تغییر هستند.

همچنین عوامل دیگری نیز وجود دارند که قابل تغییر نیستند. جنسیت (زنان بیشتر از مردان)، پیرشدن، نژاد سفید یا آسیایی داشتن، وجود تاریخچه بیماری در خانواده، جثه کوچک و لاغر داشتن و انجام برخی اعمال جراحی نمونه‌هایی از این عوامل هستند.