فارن پالیسی گزارشی درمورد فعالیت مراکز آمریکایی دیده‌بان ایران در جهان نوشته است.

نشریه آمریکایی «فارین پالیسی» در گزارشی به افشای مراکز آمریکایی دیده‌بان ایران در جهان پرداخته است که اسناد مربوط به آنها را ویکی‌‌لیکس منتشر کرده بود.

به نوشته باربارا اسلیون، ویکی‌لیکس درواقع نه تنها راهکار آمریکا در قبال ایران را افشا کرده، بلکه به این نکته هم اشاره کرده است که آمریکا به روش‌های غیرمرسوم، اطلاعاتی درباره کشوری به‌دست آورده است که تماس مستقیم محدودی با آن دارد.

در مرکز تلاش‌های آمریکا «مراکز دید‌ه‌بان ایران» قرار دارد که آمریکا در بیش از 10 شهر در کشورهای نزدیک ایران و غرب اروپا به راه انداخته است.

کاندولیزا رایس، وزیر خارجه دولت جورج بوش، این مراکز جمع‌آوری اطلاعات از ایران را سال 2006 دایر کرد، میز ایران را در این وزارت‌خانه راه انداخت و بر استخدام دیپلمات‌های آمریکایی مسلط به زبان فارسی در وزارتخانه‌ها و کنسولگری‌های ایران در خارج از این کشور پافشاری کرد.

این راهکار جدید آمریکا با دفتر منطقه‌ای ایران در دوبی شروع شد؛ منطقه‌ای که نزدیک به استان هرمزگان ایران در حاشیه خلیج فارس و در همسایگی تنگه هرمز قرار دارد.

به نوشته فارن پالیسی، دفتر دوبی، بزرگترین مرکز دیده‌بان ایران است و آمریکا از طریق این دفتر از اطلاعات به‌دست آمده که حاصل رفت‌وآمد ایرانیان بین امارات متحده عربی و ایران است، استفاده می‌کند.

دیگر دیده‌بانان آمریکایی مسائل ایران، مأمورانی هستند که در بغداد، باکو، برلین، استانبول، لندن، پاریس و تل‌آویو مستقر شده‌اند.

یکی از این دیده‌بانان ایران در عشق‌آباد، پایتخت ترکمنستان، مستقر شده بود که پس از چندسال به دلیل ماهیت سرکوبگر دولت عشق‌‌آباد و نبود تماس‌های ارزشمند با ایرانیان آنجا را ترک کرد.

افراد ناظر در این مراکز علاوه بر آن که درمورد ایران به وزارت امور خارجه آمریکا گزارش می‌دهند با کارشناسان ایرانی در کشورهایی که این مراکز در آنها دایر هستند، تعامل دارند.

جان لیمبرت، مسئول پیشین دفترهای دیده‌بان ایران و دستیار معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور خاور نزدیک، گفته است: این مراکز دیده‌بان در ارائه اطلاعات واقعی درباره تحولات سیاسی ایران بسیار مفید و مهم هستند.

این مقام آمریکایی گفته است که دیپلمات‌های مستقر در مراکز دیده‌بانی ایران با توجه به محدودیتی که دارند، کارهای قابل توجهی انجام داده‌اند؛ افراد باهوشی هستند و باید برای آنها ارزش قائل شد.

افشاگری ویکی‌لیکس درباره دفاتر آمریکایی دیده‌بان ایران

همان‌گونه که ویکی‌لیکس افشا کرده است ماموران دیده‌بان ایران، اطلاعات مهمی را درمورد ایران ارائه داده‌اند که ازجمله این اطلاعات می‌توان به موضوع افزایش بی‌ثباتی در استان سیستان و بلوچستان و یا موضوع افزایش حمل هروئین از ایران به آذربایجان اشاره کرد.

براساس یک گزارش محرمانه که در 23 اکتبر 2008 در مرکز دیده‌بان ایران در دوبی تنظیم شده و ویکی‌لیکس آن را افشا کرده است «یک مقام ایرانی گفته است که دولت ایران از هلال احمر (صلیب سرخ ایران) به عنوان پوششی برای فعالیت ماموران خود در لبنان و برخی از کشورهای خاورمیانه برای قاچاق سلاح استفاده کرده است».

این فرد ایرانی که نامش فاش نشده، افزوده است که محمود احمدی‌نژاد پس از به قدرت رسیدن در انتخابات ریاست جمهوری سال 2005 (1384) چهار نفر از اعضای هلال احمر را تغییر داد و به جای‌آنها افراد دیگری منصوب کرد که بیشتر آن‌ها عضو سپاه پاسداران یا وزارت اطلاعات بودند.

براساس گزارش ویکی‌لیکس، هلال احمر ایران در شهرهای شیعه‌نشین عراق ازجمله کربلا، کاظمین و نجف درمانگاه ساخته است و از این درمانگاه‌ها در صورت ضرورت به عنوان انبار تجهیزات یا پایگاه نظامی نیز استفاده شده است.

این فرد ایرانی همچنین گفته است که هلال احمر ایران در زمان جنگ لبنان و اسرائیل در سال 2006 نقش دوگانه داشت؛ به این معنا که علاوه بر دایرکردن مراکز درمانی در لبنان، ورود ماموران نیروی قدس به خاک لبنان را آسان کرده بود و محموله‌های سلاح برای حزب‌الله می‌فرستاد.

براساس افشاگری ویکی‌لیکس، ایران در سال گذشته به‌ویژه صحنه ناآرامی‌های داخلی بوده است و ویکی‌لیکس در این مورد به گزارش مأمور دیده‌بان ایران در باکو در 12 ژوئن 2009 یعنی روز انتخابات ریاست‌جمهوری دهم ایران استناد کرده است.

طبق این گزارش در 12 ژوئن 2009 ناآرامی فرقه‌ای در سیستان و بلوچستان افزایش یافت زیرا گفته می‌شود جمعیت سنی این استان با دولت شیعه ایران مخالف هستند.

براساس این سند که ویکی‌لیکس منتشر کرده، کشف و ضبط هروئین قاچاق از ایران به آذربایجان در سه ماهه نخست سال 2009 حدود 59 هزار کیلو اعلام شد درحالی که این رقم در سه ماه نخست سال 2008 حدود 15 هزار کیلو بود.

افشاگری‌های سیاسی درباره انتخابات ایران

برخی گزارش‌هایی که ویکی‌لیکس منتشر کرده، با سیاست ایران در ارتباط است و خط سیری از خوش‌بینی و نومیدی را در جامعه ایران نشان می‌دهد که به انتخاب دوباره محمود احمدی‌نژاد با تقلب در آرا منجر شد.

سه روز پس از انتخابات ریاست‌جمهوری ایران، دیده‌بان وقت ایران در عشق‌آباد نوشت که احمدی‌نژاد همان ویژگی‌های اگوستو پینوشه، دیکتاتور پیشین شیلی، را دارد.

به گفته دیده‌بان ایران در عشق‌آباد، میرحسین موسوی، رقیب احمدی‌نژاد، 26 میلیون یعنی 61 درصد آرا، مهدی کروبی بین 10 تا 12 میلیون رأی و احمدی‌نژاد حداکثر چهار تا پنج میلیون رأی به دست آورده بودند و بقیه آرای اعلام شده به محسن رضایی، دیگر نامزد انتخابات، تعلق گرفت.

این دیده‌بان نسبت به «بی‌رحمی» دولتمردان ایرانی در سرکوب تظاهرات و معترضان به نتیجه انتخابات هشدار می‌دهد و می‌گوید: تنها گزینه موجود برای مخالفان حکومت ایران نافرمانی مدنی در بلندمدت است.

خطر دیده‌بان‌های ایران 

هرچند مراکز آمریکایی دیده‌بان ایران احتمالا از این که کانون جمع‌‌آوری اطلاعات بوده‌اند مزایایی به‌دست آورده‌اند اما کار آنها با خطر همراه بوده است. 

فارین پالیسی نوشته است با وجودی که اسامی افشاکنندگان اطلاعات پاک شده است اما ماموران اطلاعات جاسوسی ایران می‌توانند از روی سندهای افشاشده به این اسامی دست یابند و هیچ تردیدی به خود راه نمی‌دهند تا از افشاکنندگان اطلاعات یا خانواد‌های آنها انتقام بگیرند.

در نهایت اگر دیپلمات‌های آمریکایی بتوانند در ایران مستقر بشوند بهتر می‌توانند در جریان اوضاع ایران قرار بگیرند اما دولت باراک اوباما، رئیس‌جمهوری آمریکا، حتی دایرکردن دفتر حفاظت از منافع در تهران برای صدور ویزا را پیشنهاد نداده است.

در این شرایط بحث برسر برنامه هسته‌ای ایران به مانع عمده برای هرگونه پیشرفت دیپلماتیک میان دو کشور تبدیل شده است و آمریکا و ایران امیدی به پیشرفت در گفت‌وگوهای هسته‌ای ژنو ندارند. در نتیجه در این میان دیده‌بان‌های ایران کارهای زیادی دارند که باید برای آینده قابل پیش‌بینی انجام دهند.