مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی می‌گوید «با وجود همه پرسش‌های بی‌پاسخ، نمی‌توانیم بگوییم که ایران برنامه تسلیحاتی هسته‌ای را دنبال می‌کند».
یوکیا آمانو در گفت‌وگویی با هفته‌نامه آلمانی اشپیگل که در شماره روز سه شنبه 11 ژانویه منتشر شد، گفت که هنوز آژانس پرسش‌های بی‌پاسخ زیادی درباره ایران دارد و به همین دلیل خواست آژانس از ایران این است که همکاری «موثرتری» با ما داشته باشد.
در ابتدای این گفت‌وگو گزارشگر اشپیگل به یکی از اسناد ویکی‌لیکس اشاره کرد که در آن دیپلمات‌های آمریکایی، انتخاب مدیر کل آژانس را یک «پیروزی» برای آمریکا ارزیابی کرده بودند، اما مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: این ارزیابی آمریکا برای من نقطه ضعف نیست. در واقع این پیروزی برای همه اعضای آژانس است و من هم نماینده آنها هستم.
آقای آمانو افزود: البته من از منافع ایران هم دفاع می‌کنم ولی تا آنجا که شامل «استفاده غیرنظامی این کشور از انرژی هسته‌ای و و دنبال‌کردن اهداف صلح‌آمیز» باشد.
«ایران یک مورد دشوار است»
گزارشگر اشپیگل در ادامه از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پرسید که آیا ایران اهداف صلح‌آمیز را دنبال می‌کند و به نگرانی‌های همسایگان ایران اشاره کرد که بیم آن دارند که ایران مخفیانه سلاح هسته‌ای بسازد.
آقای آمانو پاسخ داد: کار من این است که از این رویداد جلوگیری کنم، البته ایران یک مورد دشوار است.
در برخی از اسناد محرمانه دولت آمریکا که از طریق ویکی‌لیکس منتشر شده بود مقام‌های عرب نگرانی شدید خود را نسبت به برنامه هسته‌ای ایران ابراز کرده بودند.
در یکی از این اسناد از پادشاه عربستان نقل قول شده بود که خواسته است «سر مار» که اشاره به ایران داشت « قطع شود».
آقای آمانو در ادامه گفت: دانسته‌های ما، هنوز هم در مورد فعالیت‌های هسته‌ای ایران بسیار اندک است و ما هنوز پاسخ همه پرسش‌های خود را نگرفته‌ایم؛ موضوعی که باعت می‌شود ما به طور شفاف بگوییم که ایران باید با ما همکاری موثرتری داشته باشد.
پیشتر نیز مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بارها گفته بود که ایران همکاری لازم را با آژانس ندارد تا آژانس بتواند غیرنظامی بودن تمام فعالیت‌های هسته‌ای این کشور را تائید کند.
یوکیا آمانو در گفت‌وگوی اخیر خود با اشپیگل با ابراز تاسف از اینکه ایران، آژانس را از فعالیت‌های خود مطلع نمی‌کند افزود: تنها زمانی درباره مرکز غنی‌سازی اورانیوم واقع در نزدیک قم مطلع شدیم که تصاویر ماهواره‌ای آن در سال 2009 افشا شد.
او هم‌چنین افزود: آژانس پیش از آن نیز درباره ساخت سایر پایگاه‌های هسته‌ای نیز در جریان گذاشته نشده بود. به گفته آقای آمانو، آژانس هنوز اطلاعات جامعی درباره پایگاه‌های هسته‌ای ایران و اطلاعاتی که باید برای ایجاد اعتماد بداند را در اختیار ندارد.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در ادامه گفت: شورای امنیت سازمان ملل متحد هم خواستار توقف غنی‌سازی اورانیوم شده است اما این درخواست شورا از سوی ایران نادیده گرفته می‌شود.
«نمی‌توانیم بگوییم ایران برنامه سلاح هسته‌ای را دنبال می‌کند»
گزارشگر اشپیگل در ادامه به گزارش‌هایی اشاره کرد که در آن گفته شده است که ایران فاصله‌ای یک ساله با ساخت سلاح هسته‌ای دارد و نظر آقای آمانو را در این‌باره پرسید. آقای آمانو در پاسخ گفت که در این مورد اطمینان ندارد و تاکید کرد: «با وجود همه پرسش‌های بی‌پاسخ ما نمی‌توانیم بگوییم که ایران برنامه سلاح‌های هسته‌ای را دنبال می‌کند».
مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی افزود: «اجزای دستگاه‌های پرتاب انفجاری قوی به چه اهدافی کمک می‌کنند؟ رهاسازهای نوترونی به چه کار می‌آیند؟ آیا توسعه هسته‌ای در ارتباط با مسائل نظامی است؟» این‌ها سوال‌هایی است که ایران در مورد آنها شفاف‌سازی کند.
یوکیا آمانو در پاسخ به سوال گزارشگر اشپیگل درباره اتهام «جاسوسی» ایران به بازرسان آژانس و مشروعیت آژانس، گفت: بازرسی و تحقیق بازرسان آژانس در هماهنگی با مقام‌های دولتی تهران است.
اشاره گزارشگر اشپیگل به سخنان علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران و سرپرست وزارت امور خارجه ایران بود که تاکید کرده بود: سازمان بین‌المللی انرژی اتمی «مشروعیت خود را به خاطر هواداری شدید از سیاست‌های معین» از دست داده است.
اتهام «جاسوسی» از سوی مقام‌های ایرانی از سوی منوچهر متکی، وزیر امور خارجه وقت ایران طی یک تذکر آیین‌نامه‌ای در تیرماه سال جاری به یوکیا آمانو اعلام شد.
در آن زمان به دنبال تصویب دور چهارم تحریم از سوی شورای امنیت، مقامات ایرانی به دو بازرس آژانس اجازه ورود به ایران را ندادند و دلیل آن‌را «تخطی از مقررات آژانس» اعلام کردند.
آقای آمانو در گفت‌وگو با روزنامه آلمانی اشپیگل تاکید کرد که با آقای صالحی گفت‌وگوی شخصی داشته و با سفیر ایران در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مرتب در تماس است. وی افزود: «مدبرانه از هرگونه ابراز کلام تند درباره ایران اجتناب می‌کنم اما به شکایت‌ها نیز توجه دارم.»
«لحن کلام، سخت‌تر نشده بلکه مستقیم‌تر شده است»
آقای آمانو در ادامه گفت‌وگوی خود به نگرانی‌ها و تردید‌های خود درباره ایران اشاره کرد و در پاسخ به گزارشگر اشپیگل که درباره «سخت‌تر» شدن لحن سخنان با مقامات ایرانی پرسیده بود، گفت: در ماه‌های اخیر لحن کلام «سخت‌تر» نشده بلکه «مستقیم‌تر» شده است.
او دیدار اخیر نمایندگان قدرت‌های بزرگ با ایران را گامی در مسیر ایجاد اعتماد توصیف کرد و گفت که اگر «گفت‌وگوی ژنو بتواند ما را قادر سازد تا راه‌حلی برای مشکلات مربوط به راکتور تحقیقاتی بیابیم، شاید بتوان به سایر منابع تعارض نیز پرداخت».
روز دوشنبه 15 آذر، ایران و پنج عضو دائمی شورای امنیت سازمان ملل به همراه آلمان، پس از 13 ماه، در ژنو دیدار کردند و روز 16 آذر هم به گفت‌وگوهای خود ادامه دادند. در این دیدار توافق شد که دو طرف، بهمن‌ماه در شهر استانبول با یکدیگر مذاکره کنند.
مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی با بیان اینکه ایران در حال حاضر سه هزار و 103 کیلوگرم اوانیوم با غنای کم و 33 کیلوگرم اورانیوم با غنای زیاد دارد، گفت: تولید هر دو نوع اورانیوم توسط ایران کاملا تحت نظارت آژانس انجام می‌شود.
او در پایان این گفت‌وگو گفت: بسیار مایل هستم به تهران سفر کنم اما نه فقط برای اینکه سلامی بکنم. اگر من به تهران سفر کنم برای دیدن پیشرفت کار و بهتر شدن شرایط است.
گزارشگر اشپیگل اگرچه بیشتر گفت‌وگوی خود را روی ایران متمرکز کرده بود اما در انتها به چالش‌های یوکیا آمانو درباره سوریه، کره شمالی و احتمال دستیابی گروه‌های افراطی به سلاح‌های اتمی از طریق پاکستان نیز پرداخت.
