مقام‌های آمریکا گفته‌اند که ایران «توانمندی تکنیکی» غنی‌سازی اورانیوم با درجه غلظت بالا را به‌دست آورده که در نتیجه بزرگ‌ترین مانع ساخت سلاح هسته‌ای را برطرف کرده و مهم‌ترین گام را به سوی ساخت بمب هسته‌ای برداشته است.
براساس گزارش روزنامه بریتانیایی گاردین در سندی که از منابع دیپلماتیک سفارت آمریکا در اتریش درز کرده و به دست ویکی لیکس رسیده است، آمریکا به این نتیجه‌گیری درمورد برنامه هسته‌ای ایران رسیده است.
این سند ویکی لیکس روز پنج‌شنبه ۲۰ ژانویه (۳۰ دی) در شرایطی منتشر شده است که قرار است نمایندگان ایران و نمایندگان گروه ۵+۱ روز جمعه گفت‌وگوهای هسته‌ای را در استانبول ترکیه ازسر بگیرند. آمریکا، روسیه، چین، فرانسه، بریتانیا و آلمان اعضای گروه ۵+۱ را تشکیل می‌دهند.
این سند ویکی لیکس در روزنامه گاردین منتشر شده و مردمک مهم‌ترین بخش‌های آن را براساس دیدگاه گاردین ترجمه کرده است:
در نشست کارشناسان هسته‌ای بین‌المللی که آوریل سال ۲۰۰۹ در وین برگزار شد یک نماینده آمریکا گفت که ایران توانمندی سانتریفوژهای خود را به نمایش گذاشته است ازجمله این که اگر بخواهد می‌تواند اورانیوم با درجه غنی‌سازی بالا تولید کند.
این در شرایطی است که در این نشست مقام‌های روسی به همتایان خود اطمینان دادند که مسکو سوخت مادام‌العمر نیروگاه بوشهر را تامین خواهد کرد و فن‌آوری لازم برای تولید سوخت نیروگاه بوشهر را در اختیار ایران قرار نخواهد داد.
نماینده‌ای از آژانس انرژی اتمی روسیه نیز تاکید کرد که مسکو کنترل گسترده‌تری بر عملیات زودهنگام نیروگاه بوشهر دارد.
کارشناسان این نشست که از بریتانیا، آمریکا، روسیه، فرانسه، چین و آلمان گرد هم آمده بودند یادآوری کردند که ایران تقریبا تمام ۵۳۱ کیلو ذخیره کیک زرد خود را که در سال‌های ۱۹۸۰ از آفریقای جنوبی وارد کرده بود، تمام کرده است.
نماینده فرانسه نیز توضیح داد که ذخیره اورانیوم ایران بسیار کم شده و ایران کم‌تر از ۱۰۰ تن اورانیوم دارد و پیش‌بینی کرد که در بهترین شرایط این معادن تنها نیمی از نیازهای ایران را تامین می‌کند بنابراین ایران تلاش خواهد کرد راهی برای دور زدن تحریم‌های سازمان ملل پیدا کند و اورانیوم وارد کند.
این در شرایطی است که ایران ماه گذشته اعلام کرد که از یکی از دو معدن اورانیوم خود با موفقیت کیک زرد تولید کرده است.
کارشناسان فرانسوی در نشست وین با اشاره به منابع بالقوه واردات اورانیوم، به نام کشور کنگو اشاره کردند اما توضیح بیشتری ندادند. درجه خلوص سنگ اورانیوم کنگو بسیار بالا است.
در سال‌های اخیر نیز کارشناسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تحقیقاتی را درمورد خروج سنگ اورانیوم از جمهوری دموکراتیک کنگو شروع کرده و گفته‌اند که سنگ اورانیوم کنگو از طریق دارالسلام بارگیری شده است اما این تحقیقات به دلیل اعتراض‌های دولت تانزانیا به نتیجه نرسید.
در نشست وین کارشناسان بریتانیایی گفتند که تمرکز بر سنگ اورانیوم یک «موضوع گمراه‌کننده» است زیرا ایران مقدار کافی از سنگ اورانیوم را به «گاز هگزوفلوراید اورانیوم» (UF6) تبدیل کرده است تا غنی‌سازی اورانیوم را در سال‌های آینده در نطنز حفظ کند.
گاز هگزوفلوراید اورانیوم یک گاز ترکیبی است که با استفاده از این گاز می‌توان اورانیوم را در سانتریفوژها غنی‌سازی کرد.
در نشست وین بر این موضوع توافق شد که ایران به یک هزار و ۵۰۰ کیلو گاز هگزوفلوراید اورانیوم با درجه غنای پایین نیاز دارد تا بتواند یک بمب هسته‌ای بسازد و طبق محاسبه کارشناسان بریتانیایی ایران ۲۰ هزار کیلوگرم گاز هگزوفلوراید اورانیوم تولید خواهد کرد که این مقدار برای ساخت ۱۹ کلاهک هسته‌ای کفایت می‌کند.
مقام‌های بریتانیایی اکنون می‌گویند که این محاسبه می‌تواند کم‌تر باشد زیرا سال گذشته سانتریفوژهای نیروگاه نطنز از کار افتاد و در نوامبر سال ۲۰۱۰ نیز این نیروگاه چندین روز تعطیل بود.
اختلال در فعالیت نیروگاه نطنز تا حدودی به دلیل وجود ویروس استاکس‌نت بوده است اگرچه مقام‌های غربی می‌گویند که موارد دیگری موجب اختلال در کار نطنز شده است مانند نقص اولیه و از رده خارج شدن طرح سانتریفوژ «آی.آر وان» که ایران در این نیروگاه از آن استفاده می‌کرد. ایران طرح ساخت سانتریفوژ آی.آر وان را از پاکستان خریده بود.
اویلی هاینونن، بازرس پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و از استادان دانشگاه هاروارد، و برخی از مقام‌های اروپایی گفته‌اند که ایران مواد کافی برای ساخت ۱۲ هزار سانتریفوژ دارد و این مواد را از دیگر کشورها خریده است.
اگر این گفته آقای هاینونن درست باشد ایران با کمبود سانتریفوژ روبه‌رو است؛ ایران ۱۱ هزار سانتریفوژ ساخته که گفته می‌شود از این تعداد هفت هزار دستگاه از کار افتاده‌اند و با این حساب تنها چهار هزار دستگاه غنی‌سازی آی.آر وان در نطنز باقی‌مانده است.
اکنون تلاش‌ها به سمتی چرخیده تا ایران را از ساختن سانتریفوژهای نسل جدید یعنی «آی.آر تو»، «آی.آر تری» و «آی.آر فور» بازدارند؛ سانتریفوژهایی که پره‌های گرداننده آن‌ها از فیبر کربنی سبک‌تر ساخته شده و گفته می‌شود کارآیی آن‌ها دست‌کم پنج برابر سانتریفوژ آی.آر وان است.
اویلی هاینونن گفته است که سانتریفوژ آی.آر وان نسبتا ناکارآمد و پایداری آن پایین است اما «سانتریفوژهای آی.آر تو و مدل‌های بالاتر آینده و کانون برنامه غنی‌سازی اورانیوم در ایران خواهند بود.»
این دولت واشنگتن بود که نخستین بار در سال ۲۰۰۸ زنگ خطر ساخت این سانتریفوژهای مدل بالا در ایران را به صدا درآورد و پیامی را برای دیپلمات‌های آمریکایی در پایتخت‌های اروپایی فرستاد و در این پیام فهرست تولیدکنندگان فیبر کربنی و دیگر تجهیزات موردنیاز ساخت این سانتریفوژها را اعلام کرد.
نمایندگان دولت آمریکا در نشست وین بار دیگر این زنگ خطر را به صدا درآوردند و اعلام کردند که ایران به توانمندی غنی‌سازی اورانیوم با درجه غلظت بالا دست یافته است و نخستین گام ضروری را برای ساخت بمب هسته‌ای برداشته است.
اگرچه تمام دولت‌های غربی با این نتیجه‌گیری آمریکا موافق نیستد اما اگر این نتیجه‌گیری درست باشد، می‌توان گفت که تحریم‌های بین‌المللی نتوانسته است ایران را از دستیابی به فن‌آوری لازم برای ساخت بمب هسته‌ای بازدارد.
اکنون در آستانه نشست استانبول دولتمردان ایران بازهم پافشاری کرده‌اند که تسلیم خواسته‌های شورای امنیت سازمان ملل نخواهند شد و غنی‌سازی اورانیوم را کنار نخواهند گذاشت.
غرب در شرایطی به برنامه هسته‌ای ایران تردید دارد که ایران تاکید کرده برنامه هسته‌ای‌اش کاملا صلح‌آمیز است.
مقام‌های غربی درنهایت تصدیق کرده‌اند که ایران راهی برای دور زدن تحریم‌ها پیدا خواهد کرد و غرب در این میان تنها می‌تواند اجرای این برنامه را به تاخیر بیندازد اما رهبری ایران می‌تواند در نهایت درمورد برنامه هسته‌ای این کشور تصمیم بگیرد.
