مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم اعلام کرد که توسعه علوم انسانی در دانشگاه‌های کشور فعلا متوقف شده و منوط به بازنگری است.

در ادامه برنامه‌های مسئولان جمهوری اسلامی برای ایجاد تغییرات در رشته‌های علوم انسانی در دانشگاه‌های ایران، مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی وزارت علوم خبر از «توقف» توسعه این علوم در دانشگاه‌ها و منوط شدن آن به «بازنگری» داده است.

به گزارش خبرگزاری فارس، ابوالفضل حسنی، مدیر کل دفتر گسترش آموزش عالی امروز دوشنبه، 11 بهمن اعلام کرد که توسعه پنج رشته‌ فلسفه، علوم اجتماعی، حقوق، اقتصاد و روان‌شناسی فعلاً متوقف شده و منوط به بازنگری است.

به گفته این مقام مسئول آموزش عالی ایران، بازنگری اساسی این رشته‌ها، در دستور کار وزارت علوم قرار گرفته است. آقای حسنی پیش از این در آبان‌ماه گذشته اعلام کرده بود که پذیرش و توسعه علوم انسانی در 12 رشته «حقوق، مطالعات زنان، حقوق بشر، مدیریت، مدیریت فرهنگی و هنری، جامعه‌شناسی، علوم اجتماعی، فلسفه، روانشناسی، علوم تربیتی و علوم سیاسی» منوط به «بازنگری، بومی سازی و به‌روزسازی» شده است.

آقای حسنی با غربی خواندن محتوای این رشته‌ها، بر لزوم «هماهنگ شدن» حدود 70 درصد دروس با «محورهای دینی و اسلامی» تاکید کرده بود.

برنامه ریزی حکومت برای حذف علوم انسانی

پس از اعلام نتایج انتخابات ریاست جمهوری خردادماه سال 88 و اعتراضات گسترده پس از آن، علوم انسانی به عنوان متهم ردیف اول، مورد انتقادات تند مقامات جمهوری اسلامی قرار گرفت.

تغییرات در علوم انسانی و متون آموزشی آن در دانشگاه‌ها، از جمله خواست‌های اصلی آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی و پیروان فکری او به ویژه در وزارت‌ علوم بوده که بعد از انتخابات شدت گرفته و پی‌گیری می‌شود.

آیت‌الله خامنه‌ای، در اواخر شهریورماه 1388،  با انتقاد شدید از تدریس علوم انسانی در دانشگاه‌های ایران،  این علوم را موجب «تردید در مبانی دینی و اعتقادی» خوانده و از کافی نبودن «استادان باایمان» در این رشته‌ها انتقاد کرده بود.

رهبر جمهوری اسلامی، از تحصیل حدود دو میلیون دانشجو از سه و نیم میلیون دانشجو در ایران در رشته‌های علوم انسانی ابراز «نگرانی» کرده و عدم تغییر متون علوم انسانی را ناشی از نبود «‌جرات برای ورود به مناقشه فکری با لیبرال دموکراسی غرب» دانست.

به دنبال انتقادهای مکرر آقای خامنه‌ای، «اسلامی‌کردن دانشگاه‌ها» در دستور کار وزارت علوم و شورای عالی انقلاب فرهنگی قرار گرفت و محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهوری ایران نیز مصوبه شورا در این زمینه را به دانشگاه‌های سراسری و آزاد ابلاغ کرد تا اجرا شود.

کامران دانشجو، وزیر علوم، تحقیقات و فن‌آوری نیز از بازنگری در متون درسی به‌ویژه در علوم‌انسانی خبر داده و گفته بود: به تدریج تعدادی از واحدهای درسی رشته‌های مهم علوم انسانی براساس مبانی اسلامی تغییر محتوا پیدا می‌کنند.

اکنون مدیرکل دفتر گسترش آموزش عالی می گوید که به دنبال تقاضای عمومی برای بازنگری رشته‌های علوم انسانی، طی نامه‌ای از وزیر علوم خواسته‌ است که بازنگری در این رشته‌ها در اولویت قرار گیرد.

آقای حسنی گفت: در حال حاضر در رشته‌های فلسفه، علوم اجتماعی، حقوق، اقتصاد و روان‌شناسی، پذیرش دانشجو در دانشگاه‌ها تمدید می‌شود اما رشته جدیدی در این حوزه‌ها به دانشگاه‌ها داده نمی‌شود و این در حالی است که مطالبه برای پذیرش در این رشته‌های تحصیلی زیاد است بر همین اساس از وزیر علوم اولویت بازنگری این رشته‌ها را خواستار شدیم.

کامران دانشجو، وزیر علوم پیش‌تر در آبان ماه امسال، از ترسیم «نقشه جامع» در رشته‌های علوم انسانی سخن گفته بود. به گفته وزیر علوم، ترسیم و تهیه این نقشه کمک می‌کند تا از «انباشت نظریه‌ها جلوگیری شود و تحقیقات در علوم انسانی سامان یابد».

دستگاه قضایی جمهوری اسلامی، در دادگاه‌های موسوم به «کودتای مخملی» پس از حوادث انتخابات دهمین دوره ریاست‌جمهوری، در کیفرخواست‌هایی که علیه متهمان تنظیم کرد، یکی از محورها را به علوم‌انسانی و نظریه‌های جامعه‌شناسی اختصاص داده بود.

واکنش مخالفان

در واکنش به برنامه های حکومت برای حذف رشته‌های علوم انسانی از دانشگاه‌ها، میرحسین موسوی، یکی از چهره‌های سرشناس مخالف دولت، برنامه‌های حکومت برای کنترل و محدود کردن این رشته‌ها در دانشگاه‌ها را «حمله سازمان یافته به علوم انسانی» نامید و با «استالینی» خواندن اين اقدامات، آن‌ها را «‌یادآور تجربه حکومت‌های تمام‌خواه اروپای شرقی و شوروی سابق» دانست.

در پاسخ تلویحی به گفته‌های آقای موسوی و انتقادهای دیگر، صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه گفت: در ایران، حملات سازمان‌یافته‌ای علیه علوم‌ انسانی وجود ندارد و غرب با صادر کردن علوم‌ انسانی به شیوه خود، ارزش‌های جامعه لیبرالی را به جهان صادر می‌کند.

رئیس قوه‌قضائیه، روز 9 بهمن در همایش «هم‌اندیشی تحول علوم انسانی با رویکرد اسلامی» گفت که «جمهوری اسلامی، قصد سیاسی‌کردن علوم‌انسانی را ندارد بلکه می‌خواهد اسلام را وارد علوم‌انسانی کند».

مصطفی محقق داماد، استاد حقوق دانشگاه « شهید بهشتی» از دیگر نخبگان ایرانی منتقد به حملات سازمان‌یافته به محتویات علوم انسانی است. او در انتقاد از سیاست حکومت در این زمینه گفته است که «منع مطالعه علوم انسانی غرب، حرکت به سمت تاریکی است». به گفته وی، فلسفه اسلامی اگر در چالش با فلسفه غربی قرار نگیرد، رشد نخواهد کرد.