شورای هماهنگی راه سبز امید، نسخه تازه و ویرایش شده منشور «جنبش سبز» را که به امضای میرحسین موسوی و مهدی کروبی، از رهبران مخالف دولت رسیده، منتشر کرده است.

 متن کامل «ویراست دوم منشور جنبش سبز» که نسخه ویرایش شده بیانیه شماره ۱۸ میرحسین موسوی است، بر وب‌سایت کلمه قرار گرفته است.

به موجب این منشور، رهبران جنبش سبز، بر این باورند که «حفظ منافع ملی و دستیابی به اهداف جنبش و کاهش بی‌اعتمادی بحران‌زای کنونی بین ملت و حکومت، مستلزم گفت‌وگو میان نمایندگان گروه‌های مختلف فکری و سیاسی با یکدیگر و نیز با حاکمیت و با مردم است و در این راستا، از هرگونه دعوت به مذاکره و گفت‌وگوی شفاف به منظور دفاع از حقوق مردم و حل منازعات اجتماعی استقبال می‌کند».

در این منشور، همچنین ضمن معرفی اهداف و خواست‌های این جنبش، بر مبارزه در چارچوب قانون اساسی تاکید شده است.

بر مبنای این منشور، «اجرای بدون تنازل تمامی اصول قانون اساسی و به‌ویژه اصول ناظر بر حقوق ملت» به عنوان یکی از خواست‌ها و «راهکارهای اصلی جنبش سبز» معرفی شده است.

به نوشته کلمه، نسخه اولیه «منشور جنبش سبز» در بیانیه شماره ۱۸ میرحسین موسوی در ۲۵ خرداد ۱۳۸۹منتشر شده بود و بعد از نقد و بررسی بیش از ۱۰۰ نفر از کارشناسان و صاحب‌نظران، به امضای میرحسین موسوی و مهدی کروبی رسیده و به امانت نزد شورای هماهنگی راه سبز امید قرار داشت و اکنون منتشر می‌شود.

شورای هماهنگی راه سبز امید می‌گوید این منشور «حاوی ریشه‌ها و اهداف، راهکارهای بنیادین، تعریف هویت سبز و معرفی ارزش‌های جنبش» است و هدف از انتشار آن، ایجاد «هماهنگی و همدلی بیشتر و تقویت هویت مشترک جنبش سبز» است.

تعریف جنبش سبز

منشور «جنبش سبز» در تعریف این جنبش می‌نویسد: جنبش سبز را نه می‌توان یک حزب متمرکز دانست و نه مجموعه‌ای از افراد سازمان نایافته و بی‌هدف. جنبش سبز، قطرات به هم پیوسته مردم معترضی است که برای احقاق حق خود به دریا بدل شده‌اند.

منشور جنبش سبز در ادامه تعریف این جنبش، آن را نهضتی معرفی می‌کند که در اعتراض به ظهور برخی انحرافات در حاکمیت و نظام جمهوری اسلامی شکل گرفته است.

براساس این منشور، گرایش‌های تمامیت خواهانه و استبدادی و انحصارطلبانه در میان برخی از مسئولین حکومتی، نقض حقوق بنیادین و قانونی شهروندان، سوء مدیریت و کاهش شدید کارآمدی نظام، ترویج دروغ‌سالاری و کاهش چشمگیر اعتماد ملت به مسئولان، افزایش فاصله طبقاتی و محرومیت های اقتصادی و اجتماعی، سوءاستفاده و قانون‌گریزی برخی مجریان قانون به عنوان نمونه‌هایی از انحراف حاکمیت و ریشه‌های اعتراض مردم ایران ذکر شده است.

این منشور همچنین «فساد گسترده اقتصادی و دست اندازی بی‌مهابا و قانون ستیزانه به بیت‌المال و ثروت‌های ملی و نابودی دستگاه‌های برنامه‌ریزی و نظارتی، نادیده گرفتن منافع ملی و ماجراجویی‌های عوام فریبانه در تعاملات بین‌المللی، تحریف دیانت و به‌کارگیری تهمت و دروغ و خرافه در راه رسیدن به قدرت و حفظ آن، افزایش سرکوب، انسداد و اختناق در فضای مدنی و غصب رسانه ملی» را از دیگر موارد مورد اعتراض این جنبش دانسته است. 

هویت جنبش سبز

منشور جنبش سبز همچنین با تاکید بر هویت دینی و ملی این جنبش، مخالفت با استفاده ابزاری از دین و حفظ استقلال نهادهای دینی از حکومت را به عنوان یکی از «اصول بنیادین جنبش سبز» و « در سرلوحه هویت آن» معرفی می‌کند.

حرکت در چارچوب قانون اساسی

منشور جنبش سبز، آن را جنبشی پای‌بند به «اصول و ارزش‌های بنیادین انسانی، اخلاقی، دینی و ایرانی» و منتقد نظام جمهوری اسلامی معرفی می‌کند که معتقد به «حرکت انتقادی در چارچوب قانون اساسی» است.

بر این اساس، «اجرای بدون تنازل تمامی اصول قانون اساسی و به‌ویژه اصول ناظر بر حقوق ملت (فصل سوم)، هدف و خواست تجدیدناپذیر و حتمی جنبش» اعلام شده است.

در این منشور آمده است: جنبش سبز با پیگیری اهداف و آرمان‌های همیشگی مردم ایران و با اتکاء به بازخوانی انتقادی تحولات صورت گرفته پس از انقلاب اسلامی، به‌ویژه در عرصه روابط ملت و دولت، بر پایه میثاق مشترک مردم ایران، یعنی قانون اساسی، در پی دستیابی به آینده‌ای روشن برای ملت ایران است.

همچنین پرهیز از خشونت و «حرکت در چارچوب موازین فعالیت مدنی»، به عنوان یکی دیگر از اصول بنیادین جنبش سبز اعلام شده است.

مخالفت با انحصار طلبی

بر اساس این منشور، جنبش سبز، موافق به رسمیت شناختن «تعدد و تنوع و مخالف انحصارطلبی» است.

این منشور می‌نویسد: ما، با هر باور و ایمان دینی که بدان معتقدیم، به هر قوم و قبیله و تیره و مرامی که تعلق داریم و با هر سلیقه و سبکی که با آن زندگی می‌کنیم، همه ایرانی هستیم و ایران متعلق به همه ماست.

سیاست خارجی جنبش

به استناد این منشور، جنبش سبز مدعی است که در عین «تأکید بر حفظ استقلال و مرزبندی با نیروهای وابسته به قدرت‌های بیگانه سلطه‌جو»، جنبشی «انزواطلب و دیگرستیز» نیست بلکه «به دنبال توسعه رابطه با تمام کشورهای جهان از طریق اعتمادسازی متقابل ملت‌هاست».

حق حاکمیت مردم

در منشور جنبش سبز، احترام به حق حاکمیت مردم و نهاد انتخابات، به عنوان «اصول خدشه‌ناپذیر جنبش سبز» تعیین شده و آمده است که این جنبش، برای «صیانت از آرای مردم تا زمان استقرار نظام انتخاباتی آزاد، رقابتی، غیرگزینشی و منصفانه که شفافیت آن کاملا قابل تضمین باشد»، به تلاش خود ادامه خواهد داد.

جنبش سبز همچنین «رأی و خواست مردم» را منشأ مشروعیت قدرت سیاسی دانسته و اعمال هرگونه «صلاحیت خودسرانه و گزینشی تحت عنوان نظارت استصوابی» را مغایر با آزادی  و قانون اساسی می‌داند.

عدالت، آزادی و برابری

منشور جنبش سبز، عدالت اجتماعی و توزیع عادلانه امکانات و فرصت‌ها را یکی از آرمان‌های این جنبش می‌شناسد و بر «تأمین خواست‌ها و مطالبات به حق تمامی اقشار اجتماع» و «صیانت از آنان در برابر رانت‌خواران، دلالان، مافیای قدرت و ثروت و مداخلات مخرب حکومت» تأکید دارد.

بر مبنای این منشور، برقراری آزادی و برابری، نفی هرگونه انحصارطلبی فکری، رسانه‌ای و سیاسی و نیز مبارزه با حذف فیزیکی هر اندیشه و دیدگاه، نیز در «سرلوحه اهداف جنبش سبز» قرار دارد.

تدوین‌گران منشور جنبش سبز، دفاع از حقوق بنیادین بشر، فارغ از مذهب، جنسیت و قومیت را به عنوان ارزش‌های جنبش سبز معرفی کرده که تنها در صورت فعالیت آزاد احزاب، رسانه‌های مستقل، جلوگیری از سانسور، دسترسی آزاد به اطلاعات، گسترش و تعمیق فضای مدنی، احترام به حریم خصوصی افراد، و حذف هرگونه تبعیض میان شهروندان امکان پذیر است.

زنان و جنبش سبز

منشور جنبش سبز همچنین مدعی حمایت این جنبش از «حقوق زنان، نفی هرگونه تبعیض جنسیتی و احترام به حقوق اقوام و مذاهب مختلف ایرانی» است.

در قسمتی از این منشور آمده است: حضور مؤثر زنان در جنبش سبز را باید فرصتی برای برداشتن گام‌هایی بلندتر در جهت رفع تبعیض‌های جنسیتی و تحقق مطالبات برحق آنان شمرد. جنبش سبز حمایت همه جانبه و همراهی با جنبش زنان را در زمره اولویت‌های بنیادین خویش می‌داند.

بر اساس این منشور، تلاش برای «رهایی مردم از هرگونه سلطه سیاسی (استبداد، یکه‌سالاری و انحصارطلبی)، سلطه اجتماعی (تبعیض و نابرابری‌های اجتماعی) و سلطه فرهنگی (وابستگی و انقیاد فکری)»، یک ضرورت مهم است.

راهکارهای مبارزاتی

در منشور جنبش سبز، «تلاش برای گسترش جامعه مدنی و تقویت حوزه عمومی از طریق تشویق مردم به مشارکت در تعیین سرنوشت خود با حضور در تشکل‌های صنفی و غیردولتی و احزاب» به عنوان یکی از «راهکارهای اساسی جنبش سبز» اعلام شده است.

تدوین‌گران منشور جنبش سبز، بر فعالیت‌های سیاسی و مبارزاتی مسالمت‌آمیز بدون توسل به خشونت در چارچوب قانون اساسی تاکید کرده و می‌نویسند: این جنبش بر این باور است که تنها با بازگشت به قانون، الزام نهادهای مختلف به رعایت آن و برخورد با متخلفان از قانون در هر موقعیت و جایگاه، می‌توان از بحران‌های مختلفی که دامنگیر کشور شده و فشار خود را بر گرده مردم محروم ایران تحمیل می‌کند، رهایی یافت و در راه ترقی و توسعه میهن گام برداشت.

در جنبش سبز بر این باور اشاره شده است که شعار «هر ایرانی یک ستاد» باید به شعار «هر ایرانی یک جنبش» تبدیل شود.

منشور جنبش سبز همچنین در پایان، خواستار آزادی زندانیان سیاسی، رفع محدودیت‌های غیرقانونی و نگاه امنیتی علیه فعالیت احزاب و گروه‌ها، و جنبش‌های اجتماعی چون جنبش زنان، جنبش دانشجویی، جنبش کارگری، و مانند آن، و نیز محاکمه عادلانه آمران و عاملان تقلب و تخلف در انتخابات، شکنجه و قتل معترضان به نتیجه انتخابات، نقد آزادانه نظریه پردازان، و افشاء و محاکمه حامیان خشونت در لایه‌های مختلف فکری و نظری حکومت شده است.