نشست بررسی رویدادهای پس از بیست و پنجم بهمن ماه در ایران و بازداشت رهبران «جنبش سبز» روز یکشنبه سیزدهم مارس (۲۲اسفند) در دانشگاه وست‌مینستر لندن برگزار شد.

در این نشست اردشیر امیرارجمند، مشاور حقوقی میرحسین موسوی در خارج از کشور، شیرین عبادی، وکیل حقوقی و مدافع حقوق بشر و مسعود بهنود روزنامه نگار مقیم لندن، حضور داشتند و آقایان محسن کدیور، روحانی اصلاح‌طلب منتقد حکومت و مجتبی واحدی، سخنگوی مهدی کروبی نیز این گروه را از طریق «اسکایپ» همراهی کردند. مسعود بهنود نیز اداره این نشست را به عهده داشت.

در این نشست شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، تاکید و پافشاری بر خواسته‌های مدنی را مهم‌تر از خواسته‌های سیاسی برشمرد. 

او درباره وضعیت زیر نظر بودن میرحسین موسوی و مهدی کروبی، از رهبران مخالف دولت گفت که از دید او حصر این رهبران، چه زندان اوین باشد چه خانه آقایان موسوی و کروبی، تفاوتی با زندانی بودن آنها ندارد.

اردشیر امیرارجمند مشاور حقوقی میرحسین موسوی نیز در تحلیل خبر بازداشت رهبران «جنبش سبز» و ملاقات دختران میرحسین موسوی با پدر مادر خود در فضای امنیتی، سانسور حکومتی، محدودیت‌های خبر رسانی و نبود منابع موثق برای تهیه خبر را عامل اغتشاش خبری در مورد رهبران جنبش سبز و وضعیت آنها معرفی کرد.

محسن کدیور، روحانی اصلاح طلب مخالف حکومت ایران نیز در این نشست نظام سیاسی حاکم بر ایران را فاسد خواند و گفت: «رهبر چنین نظام از بنیاد فاسدی را نمی‌توان پاک و زاهد دانست».

شیرین عبادی: اتحاد رمز پیروزی است

شیرین عبادی نخستین سخنران این جلسه بود و سخنان خود را با این پرسش آغاز کرد:«در شرایطی که خشونت‌های دولتی و سانسور افزایش پیدا می کند و بسیاری از مخالفان دولت در زندان هستند، چه باید کرد؟»

خانم عبادی اتحاد میان هواداران جنبش را رمز پیروزی آنها دانست و با اشاره به نمونه‌های اتحاد گذشته مردم در مورد تحریم گسترده محصولات نوکیا- زیمنس به خاطر فروش تکنولوژی شنود مکالمات تلفنی به دولت ایران، خواستار یکپارچگی و اتحاد گروه‌های مختلف هوادار جنبش شد.

او گفت: «شرکت اریکسون نیز اخیرا نرم افزاری به دولت ایران فروخته که می‌تواند محل اختفای اشخاص را ردیابی کند.»

شیرین عبادی در بخش دیگری از سخنرانی خود، بر مسالمت‌آمیز بودن اعتراض‌ها و مخالفت جنبش سبز با روش‌های خشونت آمیز تاکید کرد. به گفته خانم عبادی، اگر مردم در اعتراض‌های خیابانی خود دست به خشونت بزنند، دولت نیز متوسل به خشونت خواهد شد و در این رقابت دولت برنده خواهد بود، چرا که مجهز به اسلحه است در حالی که مردم چیزی در دست ندارند.

این فعال حقوق بشر، تاکید و پافشاری بر خواسته‌های مدنی را بالاتر از خواسته‌های سیاسی دانست و گفت که پافشاری بر این خواست‌ها، راه را برای تحولات عمیق سیاسی باز می‌کند.

خانم عبادی در بخش دیگری از سخنان خود، وظیفه ایرانیان خارج از کشور را شفاف‌سازی و ارائه گزارش‌های مرتب به سازمان‌های مدنی و روشن‌سازی افکار عمومی مردم غرب در رابطه با وضعیت ایران دانست.

او از خبرنگاران و روزنامه‌نگاران خواست که گزارش‌های خود را در مورد نقض حقوق بشر در ایران به سازمان ملل ارائه کنند.

به گفته او دولت ایران عضو سازمان ملل است و باید به مقررات حقوق بشر احترام بگذارد. او گزارش دادن به سازمان ملل را وظیفه ملی ایرانیان خواند و گفت، دولت ایران حق ندارد این کار را اقدام علیه امنیت ملی تفسیر کند.

برنده جایزه صلح نوبل از جوانان هوادار جنبش سبز نیز خواست که بر اساس روحیه پرسش‌گری خود از دولت بپرسند: «چرا باید غنی سازی اورانیوم داشته باشیم؟ چه کسی گفته غنی‌سازی از منافع ملی ما است؟ ژاپن را دیدید؟ چرا به جای غنی‌سازی اورانیوم روی نیروگاه‌های خورشیدی سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم؟ چرا باید برای شورشیان سنگال اسلحه بفرستیم؟ چرا باید به حزب‌الله لبنان پول و اسلحه بدهیم؟ چرا باید قیمت آذوقه در تهران گران‌تر از لندن باشد؟»

اودر پایان صحبت‌های خود در پاسخ به پرسش‌هایی در مورد تحریم و حمله نظامی به ایران گفت: «با وجود همه انتقادهایی که به دولت ایران دارم، با تحریم اقتصادی و تهاجم نظامی به ایران مخالف هستم، چرا که باعث بدتر شدن وضعیت ایران می‌شود و موجب می شود مردم خواست‌های مدنی خود را فراموش کنند و گرد حکومت حلقه بزنند.»

شیرین عبادی در پایان گفت: «ما ایران را دوست داریم و آن را آباد و آزاد می‌خواهیم.»

پس از شیرین عبادی، سخنان مجتبی واحدی، سخنگوی آقای کروبی که به صورت ویدئویی ضبط شده بود برای حاضران پخش شد.

خامنه‌ای و احمدی‌نژاد؛ دو شریک حکومتی

موضوع اصلی سخنان آقای واحدی، تاثیر اعتراض‌های خیابانی روز ۲۵ بهمن بر شرایط سیاسی ایران بود. او ۲۵ بهمن را نقطه عطفی در حوادث پس از انتخابات دانست و گفت، ادامه تجمع‌های پس از ۲۵ بهمن و هجوم گسترده حکومت به معترضان، از تاثیرات رویداد ۲۵ بهمن است.

آقای واحدی گفت، دولت با ایجاد ناامیدی و سردرگمی در مردم و با انتشار اخبار ضد و نقیض سعی دارد از تاثیرات ۲۵ بهمن کم کند. به گفته او، «۲۵ بهمن همان قدر که باعث وحشت‌زدگی حکومت شد، در دل مردم امید ایجاد کرد».

سخنگوی آقای کروبی در مورد انتشار خبر انتقال آقایان موسوی و کروبی به زندان حشمتیه گفت: «من به رسانه‌های مختلف گفتم که موضوع حشمتیه فرعی است.»

به گفته او، مدت ۱۹ شب هیچ نوری از خانه آقای کروبی بیرون نیامد و او انگار در سیاهچال بود. مجتبی واحدی تاکید کرد: «آقای موسوی و آقای کروبی به طور غیرقانونی زندانی شده‌اند و تفاوتی ندارد که این زندان زیرزمین آقای خامنه‌ای باشد یا زیرزمین خانه آقای کروبی یا شکنجه‌گاه اوین.»

آقای واحدی در بخش دیگری از سخنان خود به بحران‌های سیاسی و اقتصادی حکومت اشاره کرد و گفت: «سیاست حکومت، به تعویق انداختن بحران‌ها است و آقای خامنه‌ای و آقای احمدی‌نژاد با وقت‌کشی و ایجاد بلاتکلیفی و ناامیدی در داخل کشور و در برخورد با کشورهای دیگر، سعی دارند بحران‌های سیاسی و اقتصادی حکومت را به تعویق بیندازند.»

او از آیت‌الله خامنه‌ای و محمود احمدی‌نژاد به عنوان دو «شریک حکومتی» نام برد که به گفته او با بحران‌های شدیدی مواجه هستند، اما شجاعت ندارند که به اشتباه‌های خود اعتراف کنند.

سخنگوی آقای کروبی در بخشی از سخنان خود در مورد برنامه هسته‌ای ایران گفت: «خارجی‌ها می‌گویند ایران دارد وقت‌کشی می‌کند که بمب اتمی بسازد تا این بمب‌ها روی کشورهای دیگر بریزد. به نظر من، دولت ایران جرات این کار را ندارد. دولت ایران دارد بمب اتمی می‌سازد تا بر سر ملت ایران بریزد».

مجتبی واحدی در بخش دیگری از سخنان خود، با تاکید بر فساد اقتصادی و سیاسی دولت، فساد سیاسی و اقتصادی دولت احمدی‌نژاد را در تاریخ معاصر ایران بی‌سابقه خواند و افشای این موضوع را از خبر بازداشت موسوی و کروبی مهم‌تر دانست.

اسلام رحمانی، اسلام سیاسی دموکراتیک است

محسن کدیور روحانی مخالف حکومت که در خارج از ایران به سر می‌برد، یکی دیگر از سخنرانان نشست روز گذشته لندن بود که از طریق «اسکایپ» برای حاضران سخنرانی کرد.

آقای کدیور در آغاز سخنرانی خود در مورد ماهیت جنبش سبز گفت: «این جنبش ماهیت ضد استبدادی و دموکراتیک دارد، به تنوع و تکثر آرا معتقد است و با هر نوع برتری‌طلبی دینی مخالفت می‌کند.»

محسن کدیور، «اسلام رحمانی» را اسلام سیاسی دموکراتیک معرفی کرد و استقلال نهادهای دینی از دولت و استقلال دولت از نهادی دینی را معیار آن برشمرد.

او در ادامه در توضیح مفهوم «اسلام رحمانی» گفت: «اسلام رحمانی به دنبال استقرار حکومت اسلامی و تحمیل شریعت به مردم نیست. ما نمی‌خواهیم دین و مذهب خاصی را به لحاظ حقوقی به کرسی بنشانیم و در عین حال نمی‌خواهیم کسی را از عمل به باورهای دینی و اعتقادیش باز داریم.»

آقای کدیور، رادیکالیزه شدن «جنبش سبز» را به ضرر جنبش دانست و گفت: «از موفقیت ۲۵ بهمن نباید دچار غرور شویم و سطح مطالبات جنبش را بالا ببریم.»

به گفته آقای کدیور، جنبش سبز هنوز به مرحله گذار از قانون اساسی نرسیده و مطالبات آن اصلاحات ساختاری است. او در این باره گفت: «ما به دنبال زیر و رو کردن یک شبه نیستم. قدرت‌اش را هم نداریم. ما در این مرحله بر اجرای اصول معطله قانون اساسی و قرائت دمکراتیک از آن تکیه داریم.»

او در مورد اصل ولایت فقیه در قانون اساسی نیز چنین توضیح داد: «در تفکر مطلوب ما مقام دائم‌العمر غیر پاسخگوی به دور از نظارت نهادینه یا قدرت مطلقه، جایی ندارد. این خصائص دیکتاتوری و خودکامگی و استبداد است که عقل سلیم از پذیرش آن ابا دارد.»

محسن کدیور، جمهوری اسلامی را از نظر اخلاقی و اداری، «رژیمی فاسد» خواند و گفت: «رژیم ایران در زمره فاسدترین رژیم‌های جهان شناخته شده و رتبه ۱۶۸ را در میان ۱۸۰ کشور، در سال ۲۰۰۹ کسب کرده است.»

او از فساد اقتصادی سپاه پاسداران، فقدان امنیت شغلی برای شش میلیون کارگر و اختلاس در خرید و فروش گاز به عنوان نمونه‌هایی از فساد اخلاقی و اداری جمهوری اسلامی نام برد.

به گفته آقای کدیور، «استبداد، فقر و فساد ملازم یکدیگر هستند و رهبر چنین نظام از بنیاد فاسدی را نمی‌توان پاکدست و زاهد دانست».

آقای کدیور در پایان سخنان خود، «اختلاف افکنی و شبهه آفرینی نسبت به رهبران دربند و رسانه‌های آنها و دامن زدن به خشونت» را از حربه‌های حکومت دانست و به هواداران «جنبش سبز» هشدار داد که در مقابل «بازی‌های رژیم» هوشیار باشند.

به گفته آقای کدیور، «آقایان موسوی و کروبی، به بهترین وجهی جنبش را هدایت کردند» و گفت، سایت کلمه و شورای هماهنگی راه سبز امید، مورد اعتماد رهبران جنبش سبز هستند.

رویداد ۲۵ بهمن؛ ضمانتی برای بقای جنبش

سخنران بعدی نشست لندن، اردشیر امیر ارجمند، مشاور حقوقی میرحسن موسوی بود که سخنان‌اش را با مرور رویدادهای بعد از انتخابات ریاست جمهوری و تحلیل رویداد ۲۵ بهمن آغاز کرد.

امیرارجمند: تنها انتخابات آزاد و آنچه از صندوق رای بیرون می‌آید ملاک است و همه باید به آن گردن بگذارند

او در ابتدای سخنان خود گفت: «اقتدارگرایان حاکم برای سرکوب جنبش از هر حربه‌ای استفاده کردند و بعد از آن ادعا کردند که جنبش تمام شد و چیزی از آن باقی نماند، اما پس از سخنان‌اش رویکرد و گفتمان جدیدی به‌وجود آمد که ضامن بقای جنبش شد».

آقای امیرارجمند افزود: «جنبش سبز دیگر به دنبال کسب اجازه برای راهپیمایی نبوده و نیست و آن را به هر شکلی برگزار کرده و می‌کند.»

به گفته مشاور ارشد میرحسین موسوی، دولت فعلی مشروعیت خود را از دست داده و حتی توان نگهداری یارانش را نیز ندارد. او در ادامه سخنان خود گفت که این دولت، «از درون دچار بحران و از هم پاشیدگی است و با سرکوب موقتی جنبش به دنبال پاسخی برای حل مشکلات خود» است.

او با اشاره به تلاش دولت برای ایجاد اختلاف در درون جنبش گفت: «اتحاد جنبش با وجود تکثر آن برای حکومت دردناک بود، جنبشی که با وجود تنوع و تفاوت دیدگاه‌ها، دچار اختلاف نمی‌شود، تا جایی که آقایان موسوی و کروبی بیانیه‌های واحد می‌دهند و منشور سبز را هم هر دو امضا می‌کنند.»

آقای امیرارجمند در بخش دیگری از سخنان خود درباره ماهیت و عملکرد شورای هماهنگی راه سبز امید  توضیحاتی ارائه کرد. او گفت که این شورا، ادعای رهبری جنبش سبز را ندارد و هنگامی اعلام موجودیت کرد که ارتباط با رهبران جنبش برقرار بود.

مشاور حقوقی آقای موسوی، در تحلیل انتشار خبر بازداشت رهبران مخالف دولت گفت: «در یک جو امنیتی، داشتن اخبار و منابع خبری صحیح و موثق دشوار است. در چنین جوی خبری منتشر می‌شود که آقایان موسوی و کروبی را به زندان حشمتیه منتقل کرده‌اند. سایت‌های خبری متعلق به آقای موسوی و آقای کروبی، با تردید این اخبار را منتشر می‌کنند، چون پنج نفر (میرحسین موسوی، زهرا رهنورد، مهدی کروبی، فاطمه کروبی و علی کروبی) مفقودالاثر شده‌اند و هیچ کس مسئولیت حقوقی آن را به عهده نمی‌گیرد.»

او گفت، تردیدی در مورد صداقت و امانت سایت کلمه وجود ندارد، اگرچه می‌توان به نحوه خبررسانی آن انتقاد کرد.

مشاور حقوقی آقای موسوی در پایان درباره نحوه برگزاری انتخابات در ایران گفت: تنها انتخابات آزاد و آنچه از صندوق رای بیرون می‌آید ملاک است و همه باید به آن گردن بگذارند حتی اگر مخالف نظر آنها باشد.

پرسش‌ها و پاسخ‌ها

پس از سخنرانی آقای امیرارجمند، نوبت به پرسش و پاسخ رسید.

شیرین عبادی در پاسخ به این پرسش که «چگونه می‌توان جلو فعالیت تلویزیون پرس تی‌وی را گرفت که صدای جمهوری اسلامی در لندن است و کشتار مردم ایران را توجیه می‌کند»، گفت: «پرس تی‌وی تلویزیون برون مرزی جمهوری اسلامی است و متاسفانه برخی از چهره‌های سیاسی شناخته شده انگلیسی از جمله شهردار سابق لندن با آنها همکاری می‌کنند.»

به گفته خانم عبادی، سرمایه و مدیریت پرس تی‌وی متعلق به جمهوری اسلامی است و این بهانه که این شرکت چون در انگلیس ثبت شده پس یک شرکت انگلیسی است، ماهیت آن را عوض نمی‌کند.

او گفت، با تلاش او و همکاران‌اش، حساب‌های پرس تی‌وی در لندن بسته شد.

در بخشی دیگر از جلسه پرسش و پاسخ، آقای امیرارجمند در پاسخ به برخی پرسش‌ها در مورد متکثر بودن جنبش سبز گفت: «در این تردیدی نیست که عده‌ای در جنبش سبز هستند که نظرات‌شان درباره آینده جنبش با نظرات آقایان موسوی و کروبی متفاوت است، اما ما راهی غیر از شناسایی تکثر نمی‌شناسیم. ما باید مدارا پیشه کنیم و همدیگر را متهم نکنیم.»

به گفته آقای امیر ارجمند، برای نهادینه کردن تکثر، باید انتخابات آزاد برگزار شود که قدم اول است و همه باید به نتیجه آن گردن بگذارند.

او در مورد معرفی اعضای شورای هماهنگی راه سبز امید گفت: «در حال حاضر، به دلایل امنیتی امکان معرفی اعضای این شورا وجود ندارد. به نظر من، عملکرد این شورا مهم است نه افرادی که با این شورا همکاری می‌کنند.»

آقای امیرارجمند، مسئولیت رادیکالیزه شدن جنبش را متوجه حکومت دانسته و گفت: «بخشی از حکومت و هسته سرکوب‌گر آن به دنبال مشروعیت بخشیدن به خشونت است و از رادیکال شدن حنبش برای این منظور استفاده می‌کند.»

به باور آقای امیرارجمند، رادیکالیزه شدن جنبش، دامی است که حکومت برای جنبش سبز پهن کرده و اگر جنبش وارد آن شود، از آن پیروز بیرون نمی‌آید، در صورتی که پیروزی جنبش سبز در مبارزه مسالمت‌آمیز شجاعانه است.