استعفای ناگهانی وزیر اطلاعات ایران و به دنبال آن مخالفت علنی آیت الله خامنهای با این استعفا علیرغم پذیرش آن از سوی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری، و واکنشهای رسانهای از ادامه اختلافات میان اصول گرایان حاکم خبر میدهد.
اما این استعفا و در کنار آن مخالفت آیتالله خامنهای با این اقدام، به واکنشهای گوناگون و بروز نوعی سردرگمی در میان خبرگزاریهای رسمی و نیمهرسمی ایران نیز انجامید.
در حالی که خبرگزاریهای فارس، مهر و ایسنا، خبر مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با کنارهگیری حیدر مصلحی از وزارت اطلاعات را شب گذشته (یکشنبه ۲۸ فروردین) منتشر کرده بودند و از ابقای وی در وزارت اطلاعات خبر دادند، اما خبرگزاری ایرنا (خبرگزاری رسمی دولت ایران)، ابتدا آن را تکذیب کرد اما بعد از حدود ۱۶ ساعت تاخیر و خودداری از انعکاس این خبر، سرانجام، بعدازظهر امروز دوشنبه ۲۹ فروردین آن را تایید و منتشر کرد.
ایرنا در توضیح انتشار این خبر نوشت: «خبرگزاری جمهوری اسلامی، پیگیریهای خود در مورد صحت و سقم خبر را ادامه داد و محرز شد که معظم له (رهبر جمهوری اسلامی/مردمک) با کنارهگیری حیدر مصلحی مخالفت کرده و نظر شریف ایشان بر ابقای وزیر اطلاعات است.»
اما ساعاتی پس از آن ایرنا، این خبر را از خروجی سایت خود یا صفحه اصلی خود حذف کرد.
ایرنا در مطلب صبح امروز خود، نوشته بود: «برخی از خبرگزاریهای داخلی تحت انقیاد یک جریان خاص سیاسی با حذف خبر استعفای حیدر مصلحی وزیر اطلاعات و قبول آن از سوی رئیس جمهور، بدون استناد به هیچ منبع مشخصی مدعی شدند که مقام معظم رهبری با کنارهگیری مصلحی مخالفت کردهاند».
خبرگزاری جمهوری اسلامی همچنین، انتشار خبر مخالفت آیت الله خامنهای با استعفای وزیر اطلاعات را «سناریویی» علیه دولت محمود احمدینژاد نامید و در این باره نوشت: چنین به نظر میرسد که سناریوی تازهای برای وانمود سازی اختلاف نظر میان رئیس جمهور با رهبر فرزانه انقلاب درحال شکل گیری است.
واکنشها به استعفای مصلحی
هنوز دلیل استعفای ناگهانی حیدرمصلحی در رسانههای رسمی منتشر نشده است اما سایت پارلمان نیوز، ارگان فراکسیون اقلیت مجلس هشتم، این اقدام، را نتیجه اختلاف میان رئیس جمهوری و وزیر اطلاعات بر سر عزل فردی به نام «عبدالهیان» که از معاونان این وزارتخانه است، دانسته است.
به گزارش پارلمان نیوز، پافشاری آقای مصلحی بر عزل آقای «عبدالهیان»، که به نوشته این سایت، مورد حمایت اسفندیار رحیم مشایی رئیس دفتر محمود احمدینژاد بوده، منجر به برکناری خود وی شده است.
استعفای وزیر اطلاعات و مخالفت رهبر جمهوری اسلامی با این استعفا، همچنین بازتابهای متفاوتی در رسانههای دولتی و روزنامههای صبح تهران داشت.
صدا و سیمای جمهوری اسلامی، علیرغم انعکاس وسیع خبر استعفای حیدر مصلحی و رد آن از سوی رهبر در خبرگزاریهای رسمی و معتبر کشور، در بخشهای خبری شبانگاهی خود، اشارهای به این اخبار نکرد.
روزنامه «کیهان»، بدون اشاره به مخالفت آیتالله خامنه ای با استعفای حیدر مصلحی از وزارت اطلاعات، در گوشه پایین صفحه اول خود نوشت: مصلحی از وزارت اطلاعات رفت.
استعفای وزیر اطلاعات و موافقت آقای احمدی نژاد با آن، همچنین برخی از نمایندگان اصولگرای مجلس را به انتقاد از رئیس جمهور ایران واداشت.
اسماعیل کوثری، نماینده تهران و عضو فراکسیون اصولگرایان مجلس، موافقت رئیس جمهور با استعفای وزیر اطلاعات «در مقطع فعلی کشور» را «شتابزده» خواند و گفت: به نظر میرسد با توجه به اقدامات شایسته وزیر اطلاعات، تصمیم به قبول استعفای ایشان به مصلحت نبود.
آقای کوثری، در مورد دخالت آیتالله خامنه ای در این مورد گفت: بحث ورود رهبری به موضوع استعفای وزیر اطلاعات، به دلیل احساس مسئولیت ایشان است که آنچه به مصلحت کشور بود را گوشزد کردند.
مرتضی آقا تهرانی، نماینده تهران در مجلس، نیز در مورد مخالفت آقای خامنهای با استعفای وزیر اطلاعات گفت: «ما نظرات رهبر معظم انقلاب را فصلالخطاب میدانیم و رئیس جمهور، مجموعه دولت و مجلس شورای اسلامی نظرات ایشان را فصلالخطاب میدانند و هرکس اینچنین نیست، در اشتباه است».
به گفته آقا تهرانی، «همه مسئولان نظام از نظر رهبر معظم انقلاب اطاعت میکنند و دولت و شخص رئیس جمهور نیز همینطور هستند و بنده فکر نمیکنم کسی باشد که از نظرات ایشان اطاعت نکند».
رابطه رهبر و رئیس جمهور
بسیاری از تحلیل گران سیاسی بر این اعتقادند که محمود احمدی نژاد، قدرت سیاسی خود را تا اندازه زیادی مدیون حمایتهای آیتالله علی خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی، است.
بعد از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸، آیت الله خامنه ای، نه تنها با قاطعیت از محمود احمدی نژاد در برابر مخالفین اصلاح طلب او دفاع کرد، بلکه بعد از آن نیز در اختلافات بین او و منتقدان اصول گرایش، معمولا از مواضع رئیس جمهور حمایت کرده است.
آقای خامنهای چندی قبل در دیدار با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، در حمایت از دولت محمود احمدی نژاد گفت: این دولت با دولتهای گذشته تفاوت دارد و فرق اساسی در این است که تلاش نمیکنند حاکمیت دوگانه درست کند.
اما از سوی دیگر، اخباری نیز نشان دهنده برخی اختلاف میان رهبر و رئیس جمهور است.
به گفته علیرضا اسلامیان، عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، آیتالله خامنهای در دیدار خود با جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، بر اختلاف نظر خود با رئیس جمهور صحه گذاشته و گفته بود که «او هم برخی مسائل را قبول ندارد. اما اگر رهبری چیزی بگوید، رئیسجمهور میپذیرد و به آن عمل میکند».
اما محسن رفیقدوست، از فرماندهان سابق سپاه پاسداران، چندی قبل گفت که «حرفشنوی احمدینژاد از آیتالله خامنهای حتی از سیدمحمد خاتمی هم کمتر است».
به دنبال تشدید اختلاف مجلس و دولت و عمیقتر شدن شکاف در جبهه اصولگرایان و نارضایتی بخش وسیعی از نیروهای اصولگرا از عملکرد اقتصادی و سیاسی محمود احمدینژاد، آیت الله خامنهای، سعی کرد با میانجی گری، مسئولان نظام را به وحدت و کنار گذاشتن اختلافها دعوت کند.
محمود احمدی نژاد، در اولین کنفرانس مطبوعاتی سال جدید خود در ۱۶ فروردین، در واکنش به دعوت رهبر جمهوری اسلامی در مورد خودداری از علنی کردن «گلایهها و اختلافات میان سه قوا»، گفته بود: ایشان فرمودند کاری نکنید خوب ما هم کاری نمیکنیم. یعنی این که وقتی تریبون در اختیار گرفتند شمشیر بکشند همه دولت را بزنند.
به اعتقاد مهدی محسنی، روزنامه نگار، رهبر جمهوری اسلامی و رئیس دولت در مورد سرکوب مخالفان، نقض حقوق بشر و آزادیهای سیاسی، حذف اصلاحطلبان و دگر اندیشان، و سیاست تهاجمی و ماجراجویانه احمدینژاد در عرصه بینالمللی، اختلافی ندارند بلکه این اختلاف بین حامیان رهبر و احمدینژاد است که آیتالله خامنهای را مجبور به دخالت میکند تا جبهه حامیانش -که منتقدان احمدینژاد هستند- را راضی نگاه دارد.
به نوشته مهدی محسنی، آیتالله خامنهای برای کنترل احمدینژاد و محدود نمودن وی از این اختلافات استقبال میکند با این حال به اعتقاد او، انتقادات رهبر از رئیس جمهور، تا آن حد نمی رسد که جایگاه محمود احمدینژاد تضعیف گردد و زمینه ساقط کردن وی فراهم شود. زیرا به گمان این تحلیل گر سیاسی، سرنوشت رهبری در این شرایط به دولت احمدینژاد گره خورده است.
به گفته برخی از تحلیل گران سیاسی، رئیس جمهور ایران آن قدر اعتماد به نفس دارد و از جایگاه خود مطمئن است که مخالفت رهبر با سیاستهای او نیز برایش تهدیدکننده نیست.
جان لی اندرسون، گزارشگر مجله نیویورکر، بعد از سفر خود به ایران و دیدار با محمود احمدی نژاد، در گزارش خود نوشت: او اکنون از اعتماد به نفس برخوردار است و در موقعیتی قرا گرفته است که به خوبی میداند حتی مقام مافوقش، رهبر جمهوری اسلامی، قادر نیست جایگاه فعلی وی را تهدید کند.
اما به نظر میرسد، اختلاف مواضع رهبر و رئیس جمهور در مورد عزل وزیر اطلاعات از کابینه دولت، دور تازهای از مناقشات سیاسی درون حاکمیت ایران است. اما مشخص نیست این اختلافات تا چه اندازه جدی است و چه تاثیری در درازمدت بر رابطه رهبر جمهوری اسلامی و رئیس دولتی میگذارد که انتخاب مجددش در این پست به گستردهترین تظاهرات و اعتراضها پس از انقلاب ایران در بهمن ۵۷ انجامید.