مراسم بزرگداشت دهمین سالگرد قتل‌های زنجیره‌ای با حضور خانواده‌های روشنفکران مقتول در پاریس برگزار شد.

شیرین عبادی حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل نیز در جریان دهمین سالگرد قتل‌های زنجیره‌ای در پاریس گفت: این پرونده تا زمانی که عدالت اجرا نشده است در وجدان ایرانیان باز خواهد ماند.

وی که مهم‌ترین گام برای اصلاح وضعیت اجتماعی، حقوقی و اقتصادی را اصلاح قوانین می‌داند یادآوری نمود که برگزاری چنین مراسمی نه به خاطر انتفام‌جویی بلکه در جهت پیشگیری از تکرار چنین فجایعی در آینده و نیز در جهت فعالیت‌های بین‌المللی حائز اهمیت می‌باشد.

جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران نهم آذر ماه مراسمی را به مناسبت دهمین سالگرد قتل‌های زنجیره‌ای و به منظور بزرگداشت خاطره پروانه و داریوش فروهر، محمد مختاری و محمدجعفر پوینده در سالن بروکسل فیاپ پاریس برگزار نمود.

طی این مراسم شیرین عبادی، پرستو فروهر، سیما صاحبی (پوینده)، سهراب مختاری و عبدالکریم لاهیجی در حضور جمعی از ایرانیان مقیم فرانسه به یادآوری این فاجعه سیاسی پرداختند.

ابعاد پنهان قتل‌ها

عبدالکریم لاهیجی، حقوقدان و فعال حقوق بشر و نایب رییس فدراسیون بین‌المللی جامعه‌های حقوق بشر، قتل‌های زنجیره‌ای را حلقه‌ای از زنجیره خشونت «دگراندیشان» در ایران نامید و اذعان نمود: هنوز گستره و عمق این جنایت‌ها بر ما پوشیده است چرا که هستند بازماندگانی که مهر خاموشی بر لب دارند و هستند هنوز قربانیانی که با وجود تلاش بازماندگان، دستگاه حکومتی از بیان دلایل قتل آن‌ها سرباز می‌زند.

پرستو فروهر در ابتدای این مراسم به شرح فشار نیروهای امنیتی و محاصره محل سکونت خود توسط ماموران دولتی جهت جلوگیری از برگزاری مراسم سالگرد پروانه و داریوش فروهر در دهمین سالگرد درگذشت ایشان در خانه خود پرداخت.

در ادامه سهراب مختاری متنی را با عنوان «قتل در تهران» در ارتباط با چگونگی قتل محمد مختاری ایراد نمود.

سیما صباحی همسر محمد جعفر پوینده نیز با اشاره به اینکه دادخواهی در ایران راه به جایی نبرده عنوان نمود: اگرچه هنوز حقایق برملا نشده‌اند، ولی ارتباط مستمر و پیگیر خانواده‌های قربانیان قتل‌ها با یکدیگر و جمع آوری فاکت‌ها می‌تواند روند دادخواهی را تسهیل کرده و در خانواده‌ها این حس را ایجاد کند که تنها نیستند و نیرویشان در این راه بیش از پیش خواهد شد.

بازخوانی تاریخ

قتل‌ شخصیت‌های سیاسی و اجتماعی در دهه هفتاد در داخل و خارج از ایران که طی آن بیش از هشتاد تن از نویسندگان، شاعران، مترجمان، فعالان سیاسی و شهروندان عادی آسیب دیدند به قتل‌های زنجیره‌ای معروف شد.

قتل داریوش فروهر (رهبر حزب ملت ایران) و همسرش پروانه اسکندری در منزل شخصی‌شان توسط ضربات چاقو و پیدا شدن پیکر بی‌جان دو نویسنده دیگر، محمد مختاری و محمد جعفر پوینده در حواشی تهران در آذر ماه سال 77 حساسیت جامعه، رسانه‌ها و فعالان حقوق بشر را برانگیخت و به دستورمحمد خاتمی رئیس جمهور وقت کمیته ای جهت شناسایی و دستگیری عوامل قتل‌ها تشکیل شد.

سرانجام وزارت اطلاعات طی اطلاعیه ای برخی از همکاران مسئولیت ناشناس، کج‌اندیش و خودسر این وزارتخانه را که آلت دست عوامل پنهان قرار گرفته اند به عنوان عاملین قتل ها معرفی نمود.

در همان سال دری نجف آبادی از سمت خود استعفا داد و سعید امامی (اسلامی) معاون سیاسی این وزارتخانه در زمان تصدی علی فلاحیان وزیر اطلاعات دوران ریاست جمهوری هاشمی رفسنجانی به عنوان طراح اصلی قتل‌های زنجیره ای دستگیر شد.

چندی بعد خبر خودکشی سعید امامی با خوردن داروی نظافت در زندان اوین منتشر شد. این در حالی که شیرین عبادی عنوان می کند که مصرف خوراکی هیچ داروی نظافتی مسموم کننده موجود در بازار منجر به مرگ نمی‌شود.

در سال 78 طی دادگاهی غیرعلنی در حالی‌ که چند متهم پرونده خود را مجری دستور مسئولین می دانستند، احکامی برای متهمان پرونده قتل چهار روشنفکر صادر شد.

خانواده قربانیان این دادگاه را فرمایشی خوانده و از شرکت در آن خودداری نمودند.

ناصر زرافشان وکیل پرونده محمدجعفر پوینده و اکبر گنجی و عمادالدین باقی، دو روزنامه نگاری که درباره پرونده قتل‌های زنجیره‌ای افشاگری کرده بودند، به خاطر اظهاراتشان به دادگاه احضار و محاکمه شدند.

اکبر گنجی شاه کلید قتل های زنجیره ای را علی فلاحیان و روحانیونی چون محمدتقی مصباح یزدی را صادرکننده فتوای قتل ها معرفی نموده و عمادالدین باقی نیز در کتاب دو جلدی خود «تراژدی دموکراسی در ایران» به بررسی چگونگی قتل های زنجیره ای پرداخته بود.