به لایحه فرزندخواندگی که با هدف تسهیل واگذاری کودکان بی‌سرپرست به خانواده‌ها، از سوی سازمان بهزیستی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده بود، ایرادات شرعی گرفته شد.

به لایحه فرزندخواندگی که با هدف تسهیل واگذاری کودکان بی‌سرپرست به خانواده‌ها، از سوی سازمان بهزیستی به مجلس شورای اسلامی تقدیم شده بود، ایرادات شرعی گرفته شد.

این لایحه که هم اکنون در کمیسیون اصلی لوایح دولت قرار دارد با مسایلی همچون تغییر «نسبت خانوادگی»، «محرمیت» و «شناسنامه» رو به رو است.

دکتر ابوالحسن فقیه، رییس سازمان بهزیستی کشور در این باره گفت: با تغییر شناسنامه، فرد دیگر اطلاعاتی از خانواده ‌اصلی خود ندارد و مساله وضعیت محرمیت آن‌ها در خانواده‌ جدید ایجاد می‌شود. در همین راستا، سوالاتی همچون احتمال ازدواج فرزند با خواهر خود پیش می‌آید. لذا برای بررسی چنین موضوعات و احتمالاتی با مراجع و فقها بحث و گفت‌وگو می‌کنیم. اما هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.

در همین حال شهریور ماه گذشته، علی شاکری، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی گفته بود که در صورت تصویب این لایحه، شرایط فرزند خواندگی در حد چشمگیری آسان می‌شود.

قرار بود در صورت تصویب قانون جدید، خانواده‌های بدون فرزند و دارای فرزند و همچنین زنان مجرد طبق تایید نظر کارشناسان سازمان بهزیستی بتوانند کودک بی‌سرپرستی را به فرزندخواندگی قبول کنند.

«امین موقت»؛ راهی برای فرزندخواندگی شرعی

ایرادات شرعی به لایحه تسهیل فرزندخواندگی سبب شده است که کارشناسان سازمان بهزیستی طرح جدیدی را ارائه دهند.

طرح «امین موقت» طرحی است که بر اساس آن سرپرستی فرزند با حفظ هویت اصلی و شناسنامه خودش، به خانواده دیگری واگذار شود.

در خصوص این طرح نیز اختلاف نظرات زیادی وجود دارد. مساله این طرح این است که در مقوله فرزندخواندگی اگر توضیحی در مورد هویت فرزندی در شناسنامه‌ فرد ذکر نشود، مشکلاتی از نظر شرعی و دینی پیش می‌آید.

فرزندخواندگی؛ حمایت از کودکان بی‌سرپرست

به نظر می‌رسد هنوز مراجع دینی درباره مسایل مربوط به فرزندخواندگی اتفاق نظر کامل ندارند و مسئولان بهزیستی کشور با ارائه لوایح جدید سعی دارند که مشکلات اجتماعی مربوط به کودکان بی‌سرپرست را کاهش دهند.

براساس آمارهای منتشره از سازمان بهزیستی، در حال حاضر 21 هزار کودک بی‌سرپرست دائمی و یا موقت در مراکز این سازمان در سراسر کشور نگهداری می‌شوند.

به گزارش ایسنا، 85 درصد از مجموع کودکان یاد شده، بدسرپرست و 15 درصد نیز بدون سرپرست هستند که چهار درصد از کودکان بدون سرپرست را کودکان معلول تشکیل می‌دهند.

بنا به اعلام رسمی، حدود پنج هزار کودک شرایط لازم را برای واگذاری به خانواده به عنوان فرزندخوانده دارند، اما سالانه تنها 800 تا یک هزار کودک به خانواده‌ها می‌پیوندند.

از سوی دیگر، آمارها نشان می‌دهد که کم‌تر از نیم درصد خانواده‌هایی که فرزند آن‌ها تحویل خانواده‌ دیگری شده است، برای باز پس گیری فرزند خود مراجعه می‌کنند.

حمایت قانونی از کودکان بی‌سرپرست

قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست نخستین بار در 29 اسفند 1353 در کشور به تصویب رسید و در حال حاضر در کشور مبنای شرایط احراز فرزندخواندگی است.

فرزندخواندگی فرآیندی است که براساس آن کودکان و نوجوانان بی‌سرپرست واجد شرایط پس از سیر مراحل قانونی به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی واگذار می‌شود.

مفاد قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست، مصوب 29/12/1353 را بخوانید.

وجود اشکالات قانونی در صدور احکام فرزندخواندگی ضرورت بازنگری قانون حمایت از کودکان بد سرپرست را به وجود آورد.

به عنوان نمونه، مدیرکل دفتر شبه خانواده سازمان بهزیستی می‌گوید: براساس اصلاحات جدید شرط گذشت پنج سال از زمان ازدواج حذف شده و در صورتی که پزشک ناباروری زوجین را تایید کند، امکان واگذاری فرزند به آن‌ها به وجود می‌آید.

حمیدرضا الوند تاکید کرد که خانواده‌هایی که یک فرزند دارند می‌توانند تقاضای تا سه فرزند خوانده را به سازمان بهزیستی ارایه کنند.

اما به نظر می‌رسد مسایل شرعی سد راه آسان شدن روند فرزندخواندگی در کشور شده است و تا روشن نشدن مسایل «شرعی» نمی‌توان انتظار داشت پنج هزار کودک بی‌سرپرست که بعضا در خانواده‌های بزهکار رشد می‌کنند، به خانواده‌های سالم در جامعه سپرده شوند.

در لایحه جدید برخی قوانین دست و پا گیر گذشته همچون «واگذاری یک سوم اموال به نام کودک به عنوان پشتوانه مالی» اصلاح شده است. طبق لایحه جدید، خانواده متقاضی می‌تواند «با تضمین عینی یا معرفی ضامن» تعهد به تملیک بخشی از اموال یا حقوق را ارائه کند تا بر اساس آن، مثلا پنج سال دیگر یک‌سوم اموال خود را به نام فرزندخوانده کند.