پیش‌نویس قانون جدید فرزندخواندگی و تصویب آن در مجلس، مسیر ورود کودکان تحت حمایت بهزیستی به خانواده‌های متقاضی فرزند را آسان خواهد کرد.

پیش‌نویس قانون جدید فرزندخواندگی و تصویب آن در مجلس، مسیر ورود کودکان تحت حمایت بهزیستی به خانواده‌های متقاضی فرزند را آسان خواهد کرد.

علی شاکری، معاون اجتماعی سازمان بهزیستی از ارایه لایحه‌‏ای به مجلس شورای اسلامی خبر داد که در صورت تصویب، شرایط فرزند خواندگی در حد چشمگیری آسان می‌شود.

وی گفت: بهزیستی معتقد است که تا حد امکان، کودکان تحت حمایت باید به داخل خانواده‌ها بروند و براین اساس لایحه تسهیل واگذاری این فرزندان را به مجلس داده‌ایم و در انتظار تصویب آن هستیم.

براساس آمارهای منتشره از سازمان بهزیستی در حال حاضر 21 هزار کودک بی‌سرپرست دائمی و یا موقت در مراکز این سازمان نگهداری می‌شوند و از این تعداد 85 درصد فاقد سرپرست با صلاحیت هستند.

در صورت تصویب قانون جدید، خانواده‌های بدون فرزند و دارای فرزند و زنان مجرد طبق تایید نظر کارشناسان بهزیستی می‌‏توانند فرزندی بی‌سرپرست را به فرزندخواندگی قبول کنند.

قانون فرزندخواندگی

فرزندخواندگی فرآیندی است كه براساس آن كودكان و نوجوانان بی‌سرپرست واجد شرایط پس از سیر مراحل قانونی به خانواده‌های متقاضی فرزندخواندگی واگذار می‌شود.

در راستای اجرای اصول 20 و 21 قانون اساسی جمهوری اسلامی، وظیفه حمایت از كودكان بی‌سرپرست بر عهده سازمان بهزیستی است و این سازمان مجری قانون در این حوزه معرفی شده است.

قانون حمایت از کودکان بی‌سرپرست نخستین بار در 29 اسفند 1353 در کشور به تصویب رسید و درحال حاضر در کشور مبنای شرایط احراز فرزندخواندگی است.

این در حالی است که 85 درصد کودکان تحت حمایت بهزیستی والدینی دارند که به علت اعتیاد، بزه‌‏کاری، انواع بیماری‌ها یا مسایل اخلاقی تنها به‌طور موقت صلاحیت سرپرستی کودک خود را از دست داده‌اند، به همین دلیل امکان واگذاری سرپرستی دائم آن‌ها به خانواده‌های متقاضی فرزند وجود ندارد.

بنابراین اشکالات قانونی در صدور احکام فرزندخواندگی ضرورت بازنگری قانون حمایت از کودکان بد سرپرست را به وجود آورده است.

سازمان بهزیستی آذرماه سال گذشته خبر داد لایحه اصلاح قانون فرزندخواندگی پس از تصویب در كمیسیون فرعی هیات دولت به كمیسیون اصلی راه یافت و تصویب آن در این كمیسیون نیمی از راه را طی كرده است.

مدیرکل دفتر شبه خانواده سازمان بهزیستی دراین مورد گفت: براساس اصلاحات جدید شرط گذشت پنج سال از زمان ازدواج حذف شده و در صورتی که پزشک ناباروری زوجین را تایید کند، امکان واگذاری فرزند به آنها به وجود می‌آید.

حمیدرضا الوند تاکید کرد: خانواده‌هایی که یک فرزند دارند می‌توانند تقاضای تا سه فرزند خوانده را به سازمان بهزیستی ارایه کنند.

در قانون فعلی فرزندخواندگی یکی از زوجین باید حداقل 30 سال داشته باشد و حداکثر سن مشخص نشده اما در اصلاحیه جدید حداکثر سن یکی از همسران 50 سال عنوان شده است.

براساس این پیش‌نویس ایرانیان مقیم خارج از کشور نیز می‌‏توانند تقاضای فرزندخواندگی کنند و پس از شش ماه اقامت در ایران، در صورت احراز صلاحیت نگهداری از کودک دوباره به محل اقامت خود سفر کنند.

بسیاری از ایرانیان مقیم خارج از کشور در پی زلزله زمستان 1382 در شهر جنوبی بم، به خاطر محدودیت‌های قانون فرزندخواندگی کشور نتوانستند حق سرپرستی کودکی را به دست آورند.

تعداد کودکان بازمانده از زلزله بم بیش از یک‌هزار و 300 نفر اعلام شد.

در صورت تصویب قانون جدید زنان مجرد نیز در صورت تایید نظر کارشناسان بهزیستی می‌‏توانند فرزندی بی سرپرست را به فرزندخواندگی قبول کنند.

مراحل اجرایی و درخواست فرزند‌خواندگی در قانون پیشین به این صورت بود كه افراد متقاضی، درخواست خود را از طریق تنظیم دادخواست در دادگاه‌ها مطرح می‌كردند، اما با اصلاحات پیشنهادی، متقاضیان می‌توانند به‌طور مستقیم، تقاضای‌شان را به سازمان بهزیستی ارائه دهند. این تقاضا پس از بررسی و حصول شرایط به دادگاه معرفی می‌شود.

پیامدهای مثبت

براساس قانون فرزندخواندگی فعلی، هرساله حدود یک‌هزار کودک به عنوان فرزندخوانده به خانوده‌ها سپرده می‌شوند.

چنان‌چه پیش‌نویس قانون جدید در مجلس تصویب شود، مشکلات کودکان خیابانی و کودکان زلزله که تنها سرپرست قانونی موقت آ‌ن‌ها سازمان بهزیستی است، تا حدودی برطرف خواهد شد.

اما نگهداری از کودکان بی‌سرپرست در کشور با توجه به تعداد آن‌ها و آسیب‌های اجتماعی، نیازمند حمایت نهادهای ذیربط در سطح کلان و تخصیص بودجه به این امر است.

براساس مصوبه‌ای که مجلس هفتم در تاریخ 18 دی ماه 1386 تصویب کرد، دولت مکلف می‌شود از محل برداشت از حساب ذخیره ارزی نسبت به اختصاص 350 میلیارد تومان اعتبار جهت تحت پوشش قرار دادن معلولان و زنان سرپرست خانوار و بی‌سرپرست به سازمان بهزیستی کشور اقدام نماید.

ازسوی دیگر، اگر مجلس با رفع محدودیت‌های قانون فرزندخواندگی موافقت و پیش‌نویس آن را تصویب کند، آن‌گاه کودکان خیابانی و کودکان بدسرپرست که به خاطر آزارهای جنسی و جسمی به بهزیستی سپرده شده‌اند، به کانون خانواده‌ جدید قدم خواهند گذاشت.

کم‌تر از دو هفته پیش سازمان بهزیستی استان تهران اعلام کرد که در سال جاری تعداد کودکان خیابانی در تهران دو برابر رشد داشته است.

اعلام این رقم نشان می‌دهد که طرح مدیریت ساماندهی کودکان خیابانی، کودکان کار و بدون سرپرست درراستای همکاری سازمان شهرداری و بهزیستی و گشت سیار شناسایی این کودکان موفق عمل نکرده، اما مجلس‌می‌تواند گره‌گشا باشد.