برخی از مقام‌های بهداشتی کشور با هشدار درباره تابش زیاد اشعه خورشید در برخی روزهای تابستان اعلام کرده‌اند که چشم و پوست افراد در معرض خطر است.

مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت شدت اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV ) را در این روزهای تابستان در بسیاری از مناطق کشور دارای «خطر بسیار زیاد»‌ ارزیابی کرد و از مردم خواست خود را در معرض آفتاب قرار ندهند و درصورت مواجهه با آفتاب حتما خود را با استفاده از کلاه، عینک آفتابی و پوشش کامل بدن مصون نگه دارند.

اگرچه اشعه  UV دارای مزایایی برای انسان است اما شدت زیاد آن بر پوست، چشم و دستگاه ایمنی بدن می‌تواند با خطرات جدی همراه باشد.

اشعه ماوراء بنفش خورشید (UV) از نظر شدت در پیوستاری از یک تا یازده درجه‌بندی می‌شود که شماره یک و دوی آن «بی‌خطر»، سه تا پنج «کم خطر»، شش و هفت «خطر زیاد»، هشت تا ده «خطر بسیار زیاد» و یازده نشانه «خطر بسیار شدید» است.

به این ترتیب درجه ده که شاخص اشعه ماوراء بنفش خورشید  در بسیاری از مناطق کشور برای دوشنبه سی خرداد اعلام شده، فقط یک درجه با بالاترین میزان خطر فاصله دارد.

یوسف رشیدی، مدیرکل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، نیز با تایید خبر «خطر بسیار بالای» اشعه ماوراء بنفش در این روزها به دلیل موقعیت جغرافیایی گفت که این شاخص در روز یک‌شنبه 29 تیرماه نیز نه بوده است.

او با وجود اشاره به این نکته که آلودگی هوا منجر به جذب بیشتر اشعه ماوراء بنفش خورشید در سطح زمین می‌شود افزود که این امر طبیعی است و همه ساله در بسیاری از روزهای فصل تابستان در کشور رخ می‌دهد. 

توصیه وزارت بهداشت به مردم همه استان‌های کشور برای كاهش عوارض ناشی از اشعه ماوراء بنفش به هنگام تردد در فضای آفتابی، استفاده از عینك آفتابی، كرم ضد آفتاب با SPF بالای 30 است.

ضمنا از افراد خواسته شده ضمن اجتناب از ماندن طولانی در محیط بیرون، از كلاه و لباس مناسب استفاده كنند.

اثرات مثبت و منفی اشعه ماوراء بنفش

برخی از انواع اشعه ماوراء بنفش UV خورشید برای بدن ضروری است و تولید ویتامین دی را تحریک می‌کند. ویتامین دی در افزایش جذب کلسیم و فسفر موجود در مواد غذایی، رشد استخوان، کنش دستگاه ایمنی و تشکیل سلول‌های خونی نقش کلیدی ایفا می‌کند.

حتی اشعه ماوراء بنفش برای درمان برخی بیماری‌ها مانند اگزما، نرمی استخوان یا یرقان به کار می‌رود که البته تحت مراقبت کامل پزشکی صورت می‌گیرد چرا که این نوع درمان‌ها نیز مانع اثر جنبه‌های منفی این اشعه نمی‌شوند.

اگرچه تابش نور خورشید به مدت کوتاه مثلا 5 تا 15 دقیقه برای دو یا سه بار در هفته روی دست، صورت و بازوها به هنگام تابستان  برای تولید ویتامین دی در بدن ضروری است اما حتی این مدت زمان برای کسانی که در مناطق نزدیک به خط استوا زندگی می‌کنند کمتر باید باشد.

شدت امواج UV خورشید بودن موجب ایجاد چروک یا پیری زودرس می‌شود، به این ترتیب به گفته سازمان جهانی بهداشت هیچ  نوع برنزه کردن سالم پوست آن‌گونه که ادعا می‌شود وجود ندارد.

نتیجه پژوهش‌های علمی گویای آن است که دو نوع اشعه ماوراء بنفش خورشید یعنی (UVA, UVB) می‌توانند منجر به سرطان پوست شوند.

تحقیقات جدید نشان می‌دهند که یک مولکول در پوست  اشعه UV را جذب می‌‌کند و این امر تغییراتی در توزیع و فعالیت برخی از نقش‌آفرینان کلیدی مولکولی و سلولی دستگاه ایمنی ایجاد می‌کند. چنین تغییراتی در پاسخ ایمنی بدن می‌تواند توانایی آن برای دفاع از خود در برابر بیماری‌های معین را کاهش دهد.

اشعه خورشید در اعماق مختلف چشم هم نفوذ می‌کند. به گفته دکتر احمد شجاعی، استاد دانشگاه علوم پزشكی، تابش زیاد اشعه UV بر چشم باعث تحریكات بیرونی چشم نظیر ملتحمه و بافت‌های بیرونی می‌شود و موجب آسیب لایه‌های داخلی چشم می‌شود.او به خصوص به افراد با سابقه بیماری‌های چشم اشاره می‌کند و می‌گوید افراد دارای سابقه حساسیت فصلی و نیز بیمارانی كه تحت عمل آب‌مروارید قرار گرفته‌اند و قرنیه آنها ورم كرده در معرض خطر بیشتری قرار دارند.

ضمنا افرادی که از لنزهای مصنوعی استفاده می‌كنند باید در چنین شرایطی بیشتر مراقب چشم خود باشند چرا که این لنزها نور طبیعی را بیشتر فیلتر كرده و انتقال نور به چشم راحت‌تر صورت می‌گیرد.

توصیه این کارشناس پزشکی به افراد استفاده از عینک‌ آفتابی است.