بنا به اعلام سازمان خصوصی‌سازی کشور، ۵۵ درصد از شرکت هواپیمایی هما ۲۹ شهریورماه در فرابورس فروخته می‌شود.

براساس اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی، قرار است سهام شرکت هواپیمایی هما با فراخوان عمومی به متقاضیان خرید، که اهلیت مالی و فنی آن‌ها مورد تأیید سازمان خصوصی‌سازی قرارگیرد، واگذار شود.

سارمان خصوصی‌سازی از مشتریان مورد تایید این سازمان با عنوان «مشتریان استراتژیک» نام برده است.

در حال حاضر ۳۰ درصد از سهام شرکت هواپیمایی هما متعلق به سهام عدالت است و ۵۰ درصد به اضافه یک سهم این شرکت قرار است به‌صورت بلوکی در بورس به فروش برسد و چهار درصد باقیمانده نیز به شکل «سهام ترجیحی» عرضه شود.

در اطلاعیه‌ای که شرکت هواپیمایی هما منتشر کرده، درباره ۱۵ درصد سهام باقیمانده از شرکت چیزی گفته نشده است.

در اطلاعیه شرکت هواپیمایی همچنین آمده که کلیه متقاضیان خرید پس از انتشار آگهی تا ۱۵ شهریور ماه مهلت دارند تا با توجه به قیمت پایه هر سهم و شرایط فروش، نسبت به ارسال درخواست خرید سهام اقدام کنند.

همچنین خریدار مکلف است در اجرای ماده ۴۹ قانون اجرای اصل ۴۴ از شورای رقابت کسب تکلیف کند و نتیجه را قبل از انعقاد قرار داد با سازمان خصوصی‌سازی ارائه کند.‌

نخستین بار اردیبهشت ماه سال ۸۷ بود که محمد رحمتی، وزیر وقت راه و ترابری برای واگذاری شرکت هواپیمایی هما اعلام آمادگی کرد.

در پی تصمیم‌های کلان مدیریت اقتصادی و راهبردی کشور، دولت نه تنها موظف شده است که هواپیمایی ملی را به بخش خصوصی واگذار کند، بلکه خصوصی‌سازی فرودگاه‌ها نیز در دستور کار قرار گرفته است.

از سه سال پیش که زمزمه واگذاری «هما» شنیده شد، برخی تحلیلگران اقتصادی گفتند که این شرکت سودده نیست، اما وزیر وقت راه و ترابری با رد این ادعا گفته بود که شرکت‌های هواپیمایی در شرایط سوددهی قرار دارند.

شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی که پیش از انقلاب سال ۵۷ با نام هواپیمایی ملی ایران (هما) خوانده می‌شد، دارای ۴۵ فروند هواپیمای مسافربری است که این تعداد هواپیما با شمردن شرکت‌های زیر مجموعه آن، به ۵۵ فروند نیز می‌رسد.

نام بین‌المللی خطوط هوایی دولتی ایران، «ایران ایر» (Iran Air) است و در سال ۱۳۴۰ خورشیدی تاسیس شد.

شرکت هما در حدود دو سال پیش از انقلاب به عنوان دومین شرکت هوایی ایمن جهان پس از شرکت استرالیایی کوانتاس معرفی شد.

در سال‌های پیش از انقلاب این امکان وجود داشت که ایران با داشتن خطوط هوایی هما، به یکی از مراکز ترانزیت بار و مسافر در جهان تبدیل شود، اما با تحولات بعدی ایران در سال ۵۷ و پس از آن، روند جهانی شدن ایران ایر متوقف شد.

ایران به دلیل تحریم‌های آمریکا اجازه ندارد هواپیماهای آمریکا یا هواپیماهایی را که آمریکا در تولید آن نقش دارد، خریداری کند و به همین دلیل در خرید هواپیما و نوسازی هواپیماهای خود با مشکل مواجه شده است.

همچنین بسیاری از هواپیماهای ایران ازجمله شمار زیادی از ناوگان هوایی ایران‌ایر اجازه ندارند از آسمان اروپا عبور کنند.

اگرچه خصوصی‌سازی از سال ۶۸ در سیاست‌های جمهوری اسلامی قرار گرفت، اما از سال ۸۵ و با دستور آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی خصوصی‌سازی در ایران جدی گرفته شد. رهبر جمهوری اسلامی دستور توسعه بخش‌های غیردولتی از طریق واگذاری فعالیت‌ها و بنگاه‌های دولتی در ایران را ابلاغ کرده بود.

اما در این سال‌ها نسبت به روند خصوصی‌سازی انتقادهای بسیاری وجود داشته است، طوری که به گفته مخالفان سیاست‌های اقتصادی دولت، اکثر شرکت‌های بزرگ اقتصادی به شرکت‌های شبه‌دولتی واگذار شده‌اند.

شرکت‌های شبه دولتی، شرکت‌هایی هستند که در قالب شرکت خصوصی وارد بازار سرمایه و خرید سهام از بورس می‌شوند ولی ماهیت دولتی و یا وابسته به نهادهای حکومتی دارند و باعث عدم حضور حقیقی بخش خصوصی می‌شوند.

دی ماه گذشته کمیسیون ویژه مجلس برای نظارت بر اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی اعلام کرد که فقط ۱۳.۵ درصد از خصوصی‌سازی‌ها واقعی بوده و مابقی به شرکت‌های «شبه دولتی» واگذار شده که نیمی از آن مربوط به «واگذاری مخابرات به سپاه پاسداران» بوده است.

مهدی کروبی از رهبران مخالف دولت، که از حدود شش ماه پیش همراه با میرحسین موسوی و فاطمه کروبی و زهرا رهنورد درحبس خانگی به سر می‌برد، مردادماه سال گذشته به شدت از افزایش قدرت انحصاری سپاه پاسداران انتقاد کرد و ورود آن‌ها به عرصه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی را مغایربا قانون اساسی ایران دانست.