انتشار ویژه‌نامه جنجال‌برانگیزی با عنوان «خاتون» در روزنامه ایران، ارگان رسمی دولت ایران درباره حجاب زنان در اسلام، خشم اصول‌گرایان منتقد دولت و روحانیون سنتی و محافظه‌کار را برانگیخت و باعث جدی‌ترشدن رویارویی میان دولت محمود احمدی‌نژاد و اصول‌گرایان منتقد دولت او شد.

در این ویژه نامه که روز شنبه ۲۲ مرداد ماه در ۲۶۰ صفحه چهاررنگ با کاغذ گلاسه اعلا به عنوان ضمیمه روزنامه ایران به صورت رایگان منتشر شد، مطالبی آمده است که بیانگر رویکرد متعادل‌تر و نرم خویانه دولت احمدی‌نژاد و یاران او در برخورد با مسئله حساس و پرتنشی مثل حجاب در جامعه ایران است.

در پی انتشار این ویژه نامه، عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران شکایتی را علیه روزنامه ایران تسلیم دادگاه کرد و تعداد زیادی از شخصیت‌ها، رسانه‌ها و نهادهای وابسته به حکومت که اکثرا مواضعی انتقادی نسبت به دولت محمود احمدی‌نژاد دارند، روزنامه ایران را هدف حملات شدید قرار دادند و مدعی شدند که «در آن به چادر توهین شده و از طرح امنیت اخلاقی انتقاد شده است».
 
به دنبال اعلام جرم دادستان تهران علیه روزنامه ایران، غلامحسین محسنی اژه‌ای سخنگوی قوه قضائیه نیز روز ۲۴ مرداد گفت که هیئت نظارت بر مطبوعات به پرونده روزنامه ایران رسیدگی کرده و با تذکر جدی به این روزنامه، پرونده را برای بررسی به دادگاه فرستاده است.
 
احمدی‌نژاد و همراه نزدیک او اسفندیار رحیم مشایی که از طرف اصول گرایان درون حکومت به رهبری «جریان انحرافی نفوذی در دولت» معروف است، بار‌ها مخالفت خود را به صورت رسمی و غیر رسمی با اعمال قوانین سخت گیرانه در مورد حجاب زنان اعلام کرده‌اند.

بسیاری از اصول گرایان مخالف آقای احمدی‌نژاد معتقدند که «فتنه» جدیدی در حال شکل‌گیری است که با نام اصولگرایی، انحراف‌های جدی اعتقادی و فساد اقتصادی به همراه دارد و درصدد ضربه زدن به نظام است.

احمدی‌نژاد و حجاب زنان

مخالفت‌های محمود احمدی‌نژاد با سخت گیری در مورد حجاب زنان و برخورد نیروی انتظامی با زنان «بدحجاب» از‌‌ همان نخستین روزهای دور اول ریاست جمهوری وی آغاز شد.

محمود احمدی‌نژاد در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری ۸۴ گفته بود «مشکل اساسی ملت ایران مو یا ظاهر جوانان نیست» و در روزهای قبل از انتخابات سال ۸۸، طی نامه‌ای به وزیر کشور، از برخوردهای شدید نیروی انتظامی در اجرای «طرح امنیت اجتماعی» انتقاد کرده و خواستار تعدیل این پروژه به خاطر «حفظ صیانت و حقوق شهروندی» شد.

آقای احمدی‌نژاد همچنین در خرداد ۸۹ در یک برنامه زنده تلویزیونی از نحوه اجرای «طرح عفاف و حجاب» در جامعه انتقاد کرده و گفته بود: «این موارد هیچ ربطی به دولت ندارد و دولت واقعا در آن‌ها هیچ دخالتی ندارد».
 
آقای احمدی‌نژاد در این گفتگو، برخورد با زنان «بدحجاب» و اینکه از یک زن و مرد در خیابان سوال شود که چه نسبتی با هم دارند را «توهین آمیز» دانسته بود. این سخنان رئیس جمهور‌‌ همان زمان باعث خشم و ناراحتی اصولگرایان مجلس و برخی روحانیون محافظه کار شد.
 
احمد علم‌الهدی امام جمعه مشهد در انتقاد از سخنان محمود احمدی‌نژاد گفت «متاسفانه آقای احمدی‌نژاد به اجرای مسایل شرعی، توجه لازم را ندارد».

برخی مراجع از جمله آیت‌الله صافی گلپایگانی و آیت‌الله مکارم شیرازی از اجرا نشدن طرح حجاب و عفاف انتقاد کرده و بهبود وضعیت حجاب را در حیطه کاری دولت دانسته‌اند.
 
علی مطهری، نماینده اصولگرای تهران در مجلس و از منتقد سرسخت دولت، در واکنش به سخنان احمدی‌نژاد در مورد حجاب، این حرف‌ها را نشانه تاثیر اسنفدیار رحیم مشایی، رئیس دفتر ریاست جمهوری بر آقای احمدی‌نژاد دانسته بود.
 
اسنفدیار رحیم ‌مشایی نیز نحوه برخورد با «مزاحمین نوامیس» و همچنین عکسبرداری و انتشار آن‌ها در روزنامه‌ها را «اشاعه فساد» نامیده بود.

احمدی‌نژاد بعد از انتخابات نیز بار‌ها در سخنرانی‌های خود، دست به موضع گیری‌های غیر متعارف در مورد حجاب و قوانین مربوط به آن در اسلام و ایران زد که خشم محافظه کاران حاکم را برانگیخت.

اظهارنظرهای صریح احمدی‌نژاد در مورد نوع پوشش و آرایش جوان‌ها و گفته‌هایی از نوع «مشکل ملت ما رنگ لباس و مدل موی جوانان نیست»، اگرچه به عنوان شعارهای تبلیغاتی و مبارزاتی انتخابات برای جلب اقشار شهری و طبقه متوسط تعبیر شد اما بعد از انتخابات نیز از طرف رئیس جمهور و برخی چهره‌های سیاسی نزدیک به او مثل رحیم مشایی نیز ادامه یافت و در ماه‌های اخیر لحن تند‌تر و صریح تری به خود گرفته است.

 «ساختار شکنی» یاران رئیس جمهور

اما تضاد محمود احمدی‌نژاد و یاران او با منتقدان او در حاکمیت و محافظه کاران تنها محدود به حجاب زنان نیست بلکه سرپیچی رئیس جمهور از برخی فرمان‌های رهبری، مخالفت وی با مجلس در مورد موضوع‌های مهمی چون یارانه‌های نقدی، لایحه بودجه و حذف و ادغام وزارت خانه‌ها و تصمیم اخیر جناح وی بر ارائه فهرست مستقل نامزدان نمایندگی مجلس و امتناع آنان از ائتلاف با اصولگرایان سنتی در انتخابات آینده مجلس، برخی از مهم‌ترین زمینه‌های بدبینی و بی‌اعتمادی محافظه کاران به رئیس جمهور و دولت اوست.

اینک که با نزدیک شدن انتخابات مجلس شورای اسلامی، شکاف بین دولت احمدی‌نژاد و حلقه نزدیکان او و جناح محافظه کار مخالف او در حاکمیت که خود را به رهبر نزدیک می‌بینند، روز به روز عمیق‌تر می‌شود

انتشار ویژه نامه «خاتون» در ارگان رسمی دولت و طرح مباحث و موضع گیری‌های غیرمتعارف و به قول محافظه کاران «ساختار شکنانه» در آن درباره حجاب از سوی برخی چهره‌های نزدیک به دولت محمود احمدی‌نژاد از جمله مهدی کلهر، مشاور فرهنگی سابق او، می‌تواند بهانه محکمی برای حمله به دولت و تضعیف موقعیت آن در میان اقشار مذهبی و سنتی و محروم هوادار آن در جامعه باشد.

اکنون دادستان عمومی تهران، علیه روزنامه ایران اعلام جرم کرده و ارگان رسمی دولت را به «حمله به چادر و طرح حجاب و عفاف»، «ترویج اباحه‌گری» و «جریحه دار کردن عفت و اخلاق عمومی» متهم کرده و همزمان فریاد اعتراض برخی نمایندگان اصول گرای مجلس، رسانه‌های محافظه کار، مقامات ارشد سپاه و روحانیون سنتی محافظه کار علیه آنچه آنان «جریان انحرافی» و «گروه نفوذی منحرف در دولت» منتسب به «فرقه مشایی» می‌خوانند، بلند شده است.

رسانه‌های اصول گرای منتقد دولت مثل رجانیوز، خبرگزاری فارس و کیهان نیز، ویژه نامه جنجالی روزنامه «ایران» را به انتشار مطالب «ساختارشکنانه» و توهین مستقیم به «حجاب بر‌تر» یعنی چادر و «تفرقه افکنی و ایجاد شکاف در صف اصول گرایان» متهم کردند.

خبرگزاری فارس و رجانیوز مدعی شدند که علی‌اکبر جوانفکر، سرپرست روزنامه ایران و مشاور رسانه‌ای محمود احمدی‌نژاد، در سرمقاله این ویژه‌نامه «قراردادن موضوع حجاب در حوزه امر به معروف و نهی از منکر را اشتباه نامیده و خواستار برچیده‌شدن طرح امنیت اخلاقی شده است.»
 
فارس و رجانیوز همچنین روزنامه ایران را متهم کردند که قانون «حجاب» را با قانون «یاسا» ی چنگیزخان مغول مقایسه کرده است.

حسین شریعتمداری، سردبیر روزنامه اصول گرای کیهان و از مخالفان جدی محمود احمدی‌نژاد نیز در ستون «یادداشت روز» این روزنامه، به انتشار این ویژه نامه شدیدا اعتراض کرده و نوشت: «انتشار این ویژه‌نامه با موج گسترده‌ای از خشم توام با اعتراض مردم و مجامع علمی و دینی روبرو شد اما استقبال همراه با ذوق‌زدگی دشمنان بیرونی و رسانه‌های وابسته به آن‌ها را در پی داشت.»

حمید رضا مقدم‌فر، مدیر عامل سابق خبرگزاری فارس، نیز گفت که «جریان انحرافی» با انتشار ویژه‌نامه «خاتون»، به‌دنبال انحراف اذهان از «جهاد اقتصادی» و «مبارزه با فساد» این جریان است.

وی در مورد تلاش «جریان انحرافی» برای دو قطبی کردن جامعهگفت: «جریان انحرافی به تعبیر خودمان درصدد جذب آرای خاکستری جامعه در انتخابات آینده هستند و تصور می‌کنند اگر این دو قطبی را در فضای فرهنگی و اجتماعی ایجاد کنند، می‌توانند رای جمعیت زیادی را به سمت خود جذب کنند».

به گفته آقای مقدم‌فر، «برای تهیه کننده‌های ویژه‌نامه خاتون، به خوبی روشن بوده و هست که بعد از انتشار آن قطعا واکنش‌های تندی از سوی متدینین، مومنین و جامعه انقلابی رخ خواهد داد، اما آن‌ها به دنبال همین چالش‌ها و تنش‌ها ‌در جامعه و بین اقشار مختلف هستند».

اما حسین شریعتمداری سردبیر کیهان، با این نظر که «جریان انحرافی» از انتشار این ویژه نامه، «اهداف انتخاباتی داشته و در پی جذب آرای طیف بی‌اعتقاد به آموزه‌های اسلامی بوده » مخالفت کرده و نوشته است: « ...زیرا به یقین می‌دانند که وقتی آشکارا، علیه آموزه‌های اسلامی حجاب و عفاف موضع می‌گیرند، آرای احتمالی خیل عظیم و چند ده میلیونی مردم مسلمان را از دست می‌دهند».

به اعتقاد سردبیر کیهان، «جریان انحرافی» پیرامون رئیس جمهور با انتشار این ویژه نامه، سه هدف را دنبال می کرده است: «تفرقه افکنی و ایجاد شکاف در صف یکپارچه اصولگرایان»، «موازی كاری با هدف اخلال در اقتدار بين المللی و داخلی نظام اسلامی» و «حاشیه سازی با هدف تنش آفرینی».

اما روزنامه «ایران» در واکنش به حملات و انتقادهای مطرح شده علیه این ویژه نامه، با انتشار اطلاعیه‌ای به تحریف مطالب ویژه نامه «خاتون» از سوی رسانه‌هایی چون «رجا نیوز» اعتراض کرد و توضیح داد که «مطالب مندرج تنها منحصر به رنگ چادر است».

علی اکبر جوانفکر، سرپرست روزنامه ایران نیز در واکنش به انتقادات مطرح شده علیه روزنامه او، حملات محافظه کاران را «حرکتی سیاسی» خواند و گفت: «متأسفانه برخی با مستمسک قرار دادن برخی مطالب تحریف شده که اساسا نه در ویژه نامه خاتون و نه در هیچ یک از نظرات ما وجود ندارد، به حرکتی سیاسی دست زده‌اند».

علی‌اکبر جوانفکر، با انتشار یادداشتی در روزنامه ایران، با رد انتقادات از محتوای ویژه‌نامه «خاتون»، چادر را «مناسب‌ترین حجاب» برای زنان دانسته و تاکید کرده است که از «حجاب بر‌تر» حمایت می‌کند.

وزیر ارشاد دولت آقای احمدی‌نژاد نیز اعلام کرد در مورد ویژه نامه «خاتون» در یک گفت‌و‌گوی ویژه تلویزیونی توضیحات مفصلی ارائه خواهد کرد.

چادر همچنان «حجاب بر‌تر» است

در حالی که روحانیون محافظه کار و سنتی، حجاب را یک «ارزش دینی» و «امری مکتبی» تلقی کرده و سازش کاری و تساهل در این زمینه را تحمل نمی‌کنند، انتشار نظرات غیرمعمول و به اصطلاح «ساختارشکنانه» افرادی نظیر مهدی کلهر مشاور سابق محمود احمدی‌نژاد در امور فرهنگی در این زمینه در ویژه نامه «خاتون»، می‌تواند باعث آسیب پذیر‌تر شدن دولت محمود احمدی‌نژاد در میان اقشار مذهبی و سنتی جامعه شود که بر اساس اعتقاد و تکلیف، حرف‌های روحانیون حاکم را راحت‌تر می‌پذیرند.

مقامات جمهوری اسلامی همواره چادر را به عنوان «حجاب بر‌تر» معرفی کرده و رنگ سیاه را برای پوشش زنان توصیه کرده‌اند.

مهدی کلهر، مشاور سابق آقای احمدی‌نژاد که مصاحبه او در مورد رنگ سیاه چادر زنان در این ویژه نامه بیشتر از مطالب دیگر جنجال برانگیز شد و خشم محافظه کاران را برانگیخت، در مصاحبه با خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) در دفاع از نظرات خود، ضمن تاکید بر اعتقاد خود به چادر، بحث خود در زمینه رنگ چادر مشکی را «یک بحث تاریخی و زیبا‌شناسانه در مورد لباس و رنگ‌ها» توصیف کرد.

آقای کلهر در گفتگو با ایسنا، حجاب را از ضروریات اسلام دانسته و افزود: «چادری که مادر من در آن زمان سرش می‌کرد، چادر کمری بود شبیه‌‌ همان چادر ملی که الان طراحی کردند».

مهدی کلهر در گفتگوی خود در ویژه نامه «خاتون»، رنگ مشکی چادر را رنگی «متکبرانه» توصیف کرده و گفته بود که «در اسلام به صراحت از حضرت رسول داریم که لباس تیره پوشیدن مکروه است».

آقای کلهر در پاسخ به این سوال که چادر مشکی از چه زمانی وارد ایران شد، گفت: «از سفرهای اروپایی ناصرالدین‌شاه. شب که به مجلس عیاشی در اروپا می‌رفت، می‌دید آن‌جا لباس مرد‌ها مشکی است. کلاه سیلندری مرد‌ها مشکی است و زن‌ها هم با لباس مشکی می‌آیند. این به نظرش آمد که یک نوع سنگینی و وقار دارد وگرنه در اسلام به صراحت داریم که رنگ تیره مکروه است. این رنگ مشکی متکبرانه را ناصرالدین شاه آورد. خدا لعنتش کند. همین‌جور آتش به قبرش ببارد. خیلی مرد ملعونی است».

به اعتقاد آقای کلهر، چادر مشکی نه تنها پوشش مناسبی نیست بلکه «بد‌ترین پوشش» و ابزاری برای جلب توجه «نگاه مردان هیز» است. وی در این زمینه گفت: «در قرآن آمده که زن خودش را در مقابل تیر نگاه مردان هیز قرار ندهد، قطعاً چادر مشکی بد‌ترین پوشش است، چون چهره زن را قاب می‌کند، یعنی نگاه را به چهره زن متمرکز می‌کند».

حجاب امری سیاسی یا فقهی

اما توضیحات تهیه کنندگان ویژه نامه «خاتون»، تا کنون برای مخالفان رئیس جمهور و همراهان او قانع کننده نبوده و نیست چرا که آن‌ها اکنون ظاهرا بهانه خوبی برای حمله به رئیس جمهور و «جریان انحرافی» شکل گرفته در دولت او به دست آورده و قصد دارند از این موضوع در کشمکش‌های سیاسی آینده بر سر انتخابات مجلس، تا حد ممکن بهره برداری کنند.

حمید رسایی، عضو فراکسیون اصول گرایان مجلس، «جریان انحرافی» را به «تلاش برای دو قطبی سازی فرهنگی به سبک حزب کارگزاران» متهم کرد و گفت: «این جریان انحرافی با پیروی از رویکرد کارگزاران سازندگی در سال‌های ۷۴ و ۷۵ می‌کوشد که برای انحراف افکار عمومی خود را طرفدار آزادی نشان داده و این گونه وانمود کند که بر سر این مسائل با مخالفینش اختلاف دارد».

مهدی طائب، رئیس قرارگاه عمار و از مخالفان «جریان انحرافی» نیز گفت: «امروز پس مانده‌های جریان انحرافی از طریق روزنامه ایران به مقابله با چادر می‌پردازند».

به نظر می‌رسد که حجاب زنان اکنون به مسئله‌ اصلی جدال بین گروه‌های سیاسی رقیب حاکم در ایران تبدیل شده است.

روحانیون محافظه‌کار و فرماندهان سپاه و بسیج، بار‌ها از احمدی‌نژاد خواسته‌اند که سخت گیری‌های لازم را در مورد رعایت حجاب اسلامی در جامعه انجام دهد. حتی برخی از آن‌ها مثل احمد خاتمی، امام جمعه موقت تهران چندی پیش در خطبه‌های نماز جمعه گفت: «برای حل مسئله حجاب باید خون ریخته شود تا این معضل از جامعه ما ریشه کن شود.»

 روحانیون محافظه کار منتقد رئیس جمهور، مدعی‌اند که «جریان انحرافی نفوذی در دولت» در حال دسیسه چینی برای تضعیف نفوذ آنان در امور جمهوری اسلامی است. به اعتقاد آن‌ها، احمدی‌نژاد و یاران او قصد دارند با دادن آزادی‌های فردی بیشتر و آسان گیری در زمینه مسائل شرعی مثل حجاب، برای افزایش نفوذ خود در جامعه تلاش کنند.
 
برای روحانیون سنتی و محافظه کار ایران، حجاب تنها یک امر دینی و اعتقادی نیست بلکه موضوعی امنیتی محسوب می‌شود و زنانی که حجاب اسلامی را رعایت نمی‌کنند باعث رشد «فساد» در جامعه می‌شوند.

آیت‌الله نمازی، از اعضای مجلس خبرگان، در واکنش به اجرای طرح امنیت اخلاقی، به نیروهای پلیس گفته بود که با کسانی که اغراض سیاسی دارند و از طریق «بدحجابی» می‌خواهند با حاکمیت مقابله کنند برخورد کنند.

آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی، از مراجع تقلید شیعه در قم، در انتقاد از رواج «بدحجابی» در جامعه و سیاست دولت در این زمینه گفته بود: «ما شاهد هستیم که با وجود تشکیل حکومتی اسلامی، بدحجابی در جامعه وجود اما نمی‌توان هم مذهبی و هم سکولار و لاییک باشیم».

حال با نزدیک‌شدن انتخابات مجاس نهم که تحلیل‌گران معتقدند چالش اصلی این دو جریان درون حاکمیت خواهد بود، می‌توان انتظار دست‌اندازهای دیگری برای «جریان انحرافی» را کشید؛ گروهی که اصول‌گرایان منتقد دولت تمایلی به قدرت‌پیداکردن‌شان ندارند.