دیده‌بان حقوق بشر با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که دولت ایران صدها نفر از معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه در شمال غربی این کشور را بازداشت کرده است.

دیده‌بان حقوق بشر با اشاره به بازداشت صدها نفر از معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه، خطاب به دولت ایران گفته است: دولتمردان ایران باید اجازه برگزاری اعتراض‌های مسالمت‌آمیز علیه سیاست‌های دولت این کشور را بدهند، سیاست‌هایی که احتمال دارد روند خشک شدن دریاچه ارومیه در استان آذربایجان غربی را تشدید کند.

این سازمان بین‌المللی مدافع حقوق بشر از دولت ایران خواسته است که «بی‌درنگ افرادی را که به دلیل حق تجمع و اعتراض یا اظهارات صریح علیه سیاست دولت بازداشت شده‌اند، آزاد کند.

براساس این بیانیه خانواده‌های بازداشت‌شدگان و شاهدان این بازداشت‌ها به دیده‌بان حقوق بشر گفته‌اند که از اواخر ماه اوت (اواخر مرداد) تاکنون چند صد نفر از معترضان و فعالان محیط‌زیست به خاطر اعتراض به خشک شدن دریاچه ارومیه بازداشت شده‌اند.

به گفته دیده‌بان حقوق بشر بازداشت‌های گروهی در چند هفته گذشته در شهرهای منطقه آذربایجان ایران (آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی) صورت گرفته است.

براساس گزارش دیده‌بان حقوق بشر «این بازداشت‌ها بخشی از روند تهدید فعالان محیط زیست و جامعه مدنی در ایران است که می‌گویند شبکه‌های سدسازی و پروژه‌های ساختمانی و تجاری اطراف دریاچه ارومیه، موجب کاهش ورود آب به این رودخانه و خشک شدن آن شده است».

دیده‌بان حقوق بشر به نقل از فعالان محیط زیست در ایران تاکید کرده است که کاهش سطح آب و افزایش غلظت نمک دریاچه ارومیه به حیات گیاهی و جانوری آسیب می‌زند و خسارت‌های اکولوژیکی ازجمله توفان نمک را به بار خواهد آورد.

هم‌زمان جو استورک، مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر، گفته است که دور جدید بازداشت‌ها در ایران نشان ‌می‌دهد که دولت این کشور تحمل هیچ‌گونه انتقادی را ندارد.

آقای استورک از دولتمردان ایران خواسته تمام شهروندان آذربایجانی که صرفا به خاطر تجمع مسالمت‌آمیز بازداشت شده‌اند، آزاد کند و اگر شواهد معتبری از اقدام‌های خشونت‌امیز این افراد دارد یا این شواهد را ارائه دهد و بر این اساس به آن‌ها تفهیم اتهام کند.

بازداشت معترضان در شهرهای مختلف

براساس بیانیه دیده‌بان حقوق بشر نخستین دور بازداشت‌ معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه روز ۲۴ اوت (دوم شهریور) و زمانی اتفاق اتفاد که ماموران امنیتی به مهمانی افطار در منزل صادق عوض‌پور در تبریز یورش بردند و حدود ۳۰ نفر را بازداشت کردند.

فعالان آذربایجانی داخل و خارج از ایران به دیده‌بان حقوق بشر گفته‌اند که ماموران امنیتی از روز ۲۷ اوت (پنجم شهریور) به بعد صدها فعال معترض به سیاست‌های دولت درقبال دریاچه ارومیه را در تبریز، ارومیه، اردبیل، مراغه و دیگر شهرهای منطقه آذربایجان بازداشت کرده‌ و تنها ۳۰۰ نفر در ارومیه بازداشت شده‌اند.

خانواده‌های این بازداشت شدگان در گفت‌وگو با دیده‌بان حقوق بشر آزادی ۱۵ نفر از معترضان را تکذیب کرده و گفته‌اند که شماری از این افراد به زندان مرکزی تبریز منتقل شده‌اند.

براساس این گزارش پس از آن که مجلس ایران از تصویب فوریت طرح حفاظت از دریاچه اورمیه خودداری کرد، تظاهرات اعتراض به این اقدام مجلس در برخی از شهرهای منطقه آذربایجان ازجمله ارومیه و تبریز برگزار شد و ماموران امنیتی با باتوم برقی و گاز اشک‌آور به معترضان حمله کردند.

دولت ایران در پنجم سپتامبر اعلام کرد که ۹۵۰ میلیارد تومان (۹۵ میلیون دلار) برای نجات دریاچه ارومیه اختصاص داد اما فعالان محلی به دیده‌بان حقوق بشر گفته‌اند که این وعده دولت ایران اقدامی «فریبکارانه» است.

دریاچه ارومیه، دومین دریاچه آب‌شور دنیا است که در اثر خشکسالی و ایجاد سدهای متعدد بر روی رودخانه‌هایی که به آن می‌ریزند، ۶۰ درصد از آن نابود شده و اکنون به دلیل افزایش شوری به حد فوق اشباع، به رنگ قرمز درآمده است.

طبق اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، حفاظت از محیط زیست یک «وظیفه عمومی» است «از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.»

جو استورک، مدیر بخش خاورمیانه دیده‌بان حقوق بشر، در واکنش به برخورد خشونت‌آمیز دولت ایران با معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه گفته است: دولتمردان ایران بارها و بارها نشان داده‌اند که اعتراض‌های ضددولتی را چه در آذربایجان و چه در سایر نقاط این کشور تحمل نمی‌کنند.