مرکز اسناد حقوق بشر در گزارشى تازه، به اعدام کردهاى ایران در تابستان ١٣۵٨ به دست جمهورى اسلامى ایران پرداخته است.

بر اساس این گزارش تنها شش ماه بعد از پیروزى انقلاب سال ۵۷ و پس از ادامه درگیرى‌هاى محلى در کردستان ایران، آیت‌الله روح‌الله خمینى، بنیانگذار و رهبر وقت جمهوری اسلامی، به سپاه پاسداران و ارتش دستور حمله به مناطق کردنشین و محاصره شهرهاى شمال غرب ایران را داد. او در این دستور تاکید کرد اگر این حمله ظرف بیست و چهار ساعت انجام نشود، مسببان تاخیر مجازات خواهند شد. این حمله که با آتش‌بار توپخانه و بمباران هوایى همراه بود، پیش‌مرگ‌هاى کرد را به دامان کوه‌ها راند.

آن‌گونه که این مرکز فعال در زمینه حقوق بشر در گزارش خود آورده کسانى که در طول این حملات ارتش و سپاه بدون تفهیم اتهامى دستگیر مى‌شدند، به جوخه‌هاى اعدام سپرده مى شدند.

طبق این گزارش، این عده بعد از بازجویى‌هاى مختصر به جرم «مفسد فى الارض» بودن و یا «محاربه با خدا» به دستور صادق خلخالى، رئیس وقت دادگاه انقلاب اسلامى که به دستور آیت‌الله خمینى به منطقه آمده بود، اعدام شدند. این روند‌گاه کمتر از یک روز و یا چند ساعت طول ‌مى‌کشید.

مرکز اسناد حقوق بشر تعداد افراد اعدام‌شده را نامشخص مى‌داند اما نوشته است که بر اساس گزارش‌هاى موجود تنها در طول سه هفته، بیش از هشتاد نفر اعدام شدند. به عقیده نویسندگان این گزارش، «این تنها یک فصل کوتاه از جرایم بى‌شماری است که جمهورى اسلامى ایران در مناطق کردنشین مرتکب شده است».

مرکز اسناد حقوق بشر می‌گوید این گزارش، مدون و مستند است و با تکیه بر مصاحبه با شاهدان عینى و خانواده اعدام‌شدگان و همچنین مراجعه به نشریات وقت تهیه شده است.

در این گزارش، اتفاقات تابستان ١٣۵٨ به تفکیک شهرهاى کردنشین غرب روایت شده است.

در پایان این گزارش یادآوری شده است که نقض حقوق اقلیت‌هاى قومى از جمله کرد‌ها در ایران سى سال پس از پیروزى انقلاب اسلامى کماکان ادامه دارد و طبق گزارش‌هاى موجود، دست کم پانزده کرد با اتهامات سیاسى در زندان منتظر اجراى حکم اعدام خود هستند.

این گزارش در حالی منتشر شده که بیش از دو ماه از دور تازه درگیری‌های میان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی و نیروهای پژاک می‌گذرد. این دور از درگیری‌ها از شامگاه ۲۵ تیرماه و یک هفته پس از آن شروع شد که ایران هشدار داد حق خود می‌داند به مقر این گروه شبه نظامی در اقلیم کردستان عراق حمله کند.

پ‌.ک.ک (حزب کارگران کردستان) جنگجویان مسلح کرد در جنوب شرقی ترکیه، خواهان خودمختاری هستند و از دهه ۱۹۸۰ درگیری‌های خونینی با دولت ترکیه داشته‌اند که در جریان آن بیش از ۳۰ هزار نفر کشته شده‌اند.

«پژاک» یا «حزب حیات آزاد کردستان» نیز یک گروه شبه‌نظامی است که هدف مبارزه‌های خود را «حمایت از حقوق ایرانیان کرد در چارچوب یک نظام دموکراتیک در کشور» اعلام کرده است. این گروه به وابستگی به پ. ک. ک منتسب شده اما خود آن را تکذیب می‌کند.

«ایران احتمالا عمدا غیرنظامیان کرد را هدف می‌گیرد»

کمتر از یک ماه پیش سازمان دیده‌بان حقوق بشر اعلام کرده بود که ایران و ترکیه برای کاهش اثر حملات خود بر غیر نظامیان در منطقه خودمختار کردستان عراق، به اندازه کافی تلاش نکرده‌اند.

این سازمان در بیانیه خود که جمعه ۲ سپتامبر (۱۱ شهریور) منتشر کرد، آورد: شواهد حاکی از آن است که بمباران‌های منظم ایران احتمالا به منظور اجبار ساکنان عراقی به خروج از مناطق مرزی ایران صورت می‌گیرد.

ایران و ترکیه هر دو می‌گویند که هدف عملیات نظامی آن‌ها از جمله بمباران‌های توپخانه‌ای و هوایی، گروه‌های مسلحی است که خارج از کردستان عراق و در محدوده مرزهای شمالی و شرقی فعالیت دارند.

اما سازمان دیده‌بان حقوق بشر در بیانیه خود از قول نمایندگان منطقه خودمختار کردستان نوشته است که ساکنان و مقامات عراقی می‌گویند که بسیاری از مناطق مورد نظر «کاملا غیر نظامی» است و گروه‌های مسلح در آنجا مستقر نیستند.