براساس گزارش‌ منابع خبری مخالف دولت ۱۵ فعال مدنی آذربایجانی که شهریور سال جاری در تبریز بازداشت شده بودند، هر کدام به ۲۰ ماه حبس تعلیقی و چهار ماه حبس تعزیری محکوم شده‌اند.

وب‌سایت ساوالان سسی، ارگان خبری انجمن دفاع از زندانیان سیاسی آذربایجانی در ایران (آداپ)، گزارش داده است که شعبه اول دادگاه انقلاب تبریز، این ۱۵ فعال مدنی آذربایجانی را به «اجتماع جهت ارتکاب جرم بر عليه امنيت ملی» متهم کرده است.

طبق این گزارش استناد دادگاه برای صدور اين حکم، شرکت اين افراد در مراسم افطاری در منزل مصطفی عوض‌پور، فعال محیط‌زیست، و تبادل نظر در مورد خشک شدن دریاچه اروميه بوده است.

براساس بیانیه دیده‌بان حقوق بشر نخستین دور جدید بازداشت‌ معترضان به خشک شدن دریاچه ارومیه روز ۲۴ اوت (دوم شهریور) و زمانی اتفاق افتاد که ماموران امنیتی به مهمانی افطار در منزل صادق عوض‌پور در تبریز یورش بردند و حدود ۳۰ نفر را بازداشت کردند.

طبق این گزارش‌ دادگاه این فعالان مدنی آذربایجانی به ‌صورت غیرعلنی برگزار شده و «عد‌ه‌ای از بازداشت‌شدگان در مدت بازداشت و در مرحله دادرسی شکنجه شده‌اند و بازداشت شدگان عموما در مدت بازداشت حق ملاقات با خانواده و وکیل را نداشته‌اند.»

به گزارش آداپ دادگاه تجدیدنظر آذربایجان شرقی حکم بدوی علیه این ۱۵ فعال آذربایجانی را تائید کرده است.

بازداشت‌های گسترده فعالان آذربایجانی در شهریور سال جاری پس از آن بود که شماری از این فعالان در شهرهای مختلف آذربایجان غربی و آذربایجان شرقی علیه «بی‌توجهی دولت نسبت به وضعیت دریاچه ارومیه» تظاهرات کردند.

پس از آن که مجلس ایران از تصویب فوریت طرح حفاظت از دریاچه اورمیه خودداری کرد، تظاهرات اعتراض به این اقدام مجلس در برخی از شهرهای منطقه آذربایجان ازجمله ارومیه و تبریز برگزار شد.

دولت ایران در پنجم سپتامبر اعلام کرد که ۹۵۰ میلیارد تومان برای نجات دریاچه ارومیه اختصاص داد اما فعالان محلی به دیده‌بان حقوق بشر گفته‌اند که این وعده دولت ایران اقدامی «فریبکارانه» است.

دریاچه ارومیه، دومین دریاچه آب‌شور دنیا است که در اثر خشکسالی و ایجاد سدهای متعدد بر روی رودخانه‌هایی که به آن می‌ریزند، ۶۰ درصد از آن نابود شده و اکنون به دلیل افزایش شوری به حد فوق اشباع، به رنگ قرمز درآمده است.

طبق اصل ۵۰ قانون اساسی جمهوری اسلامی، حفاظت از محیط زیست یک «وظیفه عمومی» است «از این رو فعالیت‌های اقتصادی و غیر آن که با آلودگی محیط زیست یا تخریب غیرقابل جبران آن ملازمه پیدا کند، ممنوع است.»

در روز ۱۳ فروردين‌ سال جاری نیز بازداشت۷۰ فعال محیط‌زیست معترض به خشک شدن دریاچه ارومیه در اروميه و تبريز گزارش شده بود.