در ۴ نوامبر (۱۳ آبان) سال جاری وبسایت تکنوراتی که یکی از وبسایتهای پیشرو در زمینهٔ بررسی فضای وبلاگستان است، گزارش سالانهٔ خود را از آخرین وضعیت وبلاگستان جهانی در سال ۲۰۱۱ منتشر کرد. امین ثابتی، خبرنگار حوزه اینترنت، نگاهی دارد به تفاوتها و شباهتهای وبلاگستان فارسی با مدل جهانی آن.
گزارش تکنوکراتی که در چهار قسمت منتشر شده است، حاوی نکات جالبی مانند وضعیت درآمدزایی وبلاگنویسان جهان و یا استفادهٔ آنها از شبکههای اجتماعی و تاثیرش بر روی وبلاگنویسی است که با توجه به بحثهای سالهای اخیر بیربط به فضای وبلاگستان فارسی نیست.
این گزارش براساس نظرسنجی بین ۴۱۱۴ وبلاگنویس از سرتاسر دنیا از تاریخ ۱۳ سپتامبر تا ۴ اکتبر ۲۰۱۱ منتشر شده است که در آن وبلاگنویسان به ۴ دسته کلی تقسیمبندی شدهاند. ۴ دستهای که براساس شواهد موجود اکثر وبلاگنویسان وبلاگستان فارسی در دستهٔ اول قرار دارند.
وبلاگنویسان و دستهبندی آنها
همانگونه که گفته شد، تکنوراتی وبلاگنویسان شرکتکننده در نظرسنجی را به ۴ دسته تقسیم کرده است که عبارتند از:
۱- وبلاگنویسان معمولی و علاقهمند: ۶۰ درصد از افراد شرکتکننده در نظرسنجی، وبلاگنویسی را نوعی کار تفریحی اعلام کردهاند و گفتهاند که از طریق وبلاگ خود هیچ درآمدی ندارند و کمتر از سه ساعت در هفته را به وبلاگ خود اختصاص میدهند. ۵۰ درصد از این افراد ترجیح میدهند که از عبارت «گزارشهای شخصی» به جای وبلاگنویسی استفاده کنند و به صورت شخصی به تک تک نظرات خوانندگان وبلاگ خود پاسخ میدهند. ۷۲ درصد از این وبلاگنویسان در مورد عقاید و دیدگاههای خود مطلب منتشر میکنند و ۶۱ درصد از آنها هدف اصلی وبلاگ خود را رضایت شخصی عنوان کردهاند.
۲- وبلاگنویسان حرفهای پاره وقت یا تمام وقت: ۱۸ درصد از افراد شرکتکننده در نظرسنجی خود را وبلاگنویسی حرفهای که به صورت پاره وقت و یا تمام وقت مشغول نوشتن وبلاگ هستند معرفی کردهاند اما اکثر آنها وبلاگنویسی را منبع اصلی درآمد خود ندانستهاند. این دسته از افراد خود را وبلاگنویسانی مستقل معرفی کردهاند که اکثرا در زمینهٔ تکنولوژی و مطالب شخصی در وبلاگ خود مینویسند.
۳- وبلاگنویسان فعال در شرکتها: ۸ درصد از افراد شرکتکننده در نظرسنجی خود را بلاگرهای فعال در شرکتها و سازمانهای مختلف اعلام کردهاند که به صورت تمام وقت در استخدام آنها هستند. این دسته از وبلاگنویسان به صورت تخصصی وبلاگ مینویسند و به موضوعات تکنولوژی و تجارت میپردازند.
۴- کارآفرینان: ۱۳ درصد از افراد شرکتکننده در نظرسنجی خود را کارآفرین معرفی کردهاند که به صورت انفرادی برای شرکت یا سازمانی که آن را ایجاد کردهاند وبلاگ مینویسند. اکثریت این افراد (۸۴ درصد) نوشتن در مورد شرکت خود را اولویت اولشان در زمینه وبلاگنویسی میدانند و ۴۶ درصد در مورد تجارت و ۴۰ درصد در مورد تکنولوژی در وبلاگ خود مینویسند.
علاوه بر آن، براساس این گزارش ۶۰ درصد وبلاگنویسان مرد و اکثر وبلاگنویسان شرکتکننده در نظرسنجی متاهل بودهاند. دامنهٔ سنی اکثر وبلاگنویسان مورد سوال قرار گرفته نیز بین ۲۵ تا ۴۴ سال بوده است و دستکم به مدت دو سال است که وبلاگ مینویسند.
۶۰ درصد از افراد مورد نظرسنجی قرار گرفته حداکثر ۲ تا ۳ ساعت در هفته را به وبلاگنویسی اختصاص میدهند، هر چند که اکثریت افراد شرکتکننده در نظرسنجی ۲ تا ۳ بار وبلاگ خود را در هفته به روز میکنند.
وبلاگستان جهانی، وبلاگستان فارسی
با نگاهی کلی به آماری که در بالا ارائه شده است، میتوان تا حدودی شرایط وبلاگستان فارسی را مانند وبلاگستان جهانی دانست هر چند که تفاوتهایی کوچک در این میان وجود دارد. به عنوان مثال اکثر وبلاگنویسان وبلاگستان فارسی از وبلاگ خود درآمدی کسب نمیکنند و تنها برای دل خود مینویسند.
اما شاید یکی از اختلافات بزرگ در میان وبلاگستان جهانی با وبلاگستان فارسی در این باشد که وبلاگنویس تمام وقت و پاره وقت آنقدرها در وبلاگستان فارسی و در بین شرکتهای مختلف شناخته شده نیست به طوری که شاید تعداد وبلاگنویسانی که کار اصلی آنها وبلاگنویسی است به انگشتان دست هم نرسد! هر چند که این اختلاف را میتوان به عدم شناخت شرکتها و سازمانهای مختلف و فعال در ایران دانست که به اهمیت وبلاگنویسی و فعالیت در وبلاگستان فارسی پی نبردهاند.
علاوه بر آن تاثیر شبکههای اجتماعی بر روی وبلاگنویسی از دیگر موضوعاتی است که شاید در طی سالهای اخیر در مورد آن بسیار بحث شده است. به عنوان مثال میتوان به مطلب «نبرد وبلاگستان فارسی با شبکههای اجتماعی» اشاره کرد که قبلا در مردمک منتشر شده است.
شبکههای اجتماعی و تاثیر آن بر وبلاگنویسی
براساس گزارش منتشر شده توسط تکنوراتی، ۶۱ درصد از وبلاگنویسان از کاهش انتشار مطالب در وبلاگ خود به دلیل ظهور شبکههای اجتماعی و میکروبلاگینگ سخن گفتهاند به طوری که ۳۱ درصد از نقش شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک و ۲۹ درصد از نقش میکروبلاگینگ مانند توییتر سخن گفتهاند.
آماری که تا حدود بسیار زیادی در مورد وبلاگستان فارسی نیز صادق است و بعد از ظهور شبکههای اجتماعی و میکروبلاگینگها، تولید محتوا در وبلاگستان فارسی با کاهش مواجه شده است و شاید بتوان بر همین اساس این کاهش تولید محتوا را مختص وبلاگستان فارسی ندانست و آن را پدیدهای جهان شمول دانست.
علاوه بر این، نکتهٔ جالب دیگر گزارش منتشر شده توسط تکنوراتی آن است که گوگل آنالیتیکز، محبوبترین ابزار سنجش آمار وبلاگ در جهان است؛ این در حالی است که این ابزار در مورد وبلاگستان فارسی آنقدرها محبوب نیست و ابزارهایی دیگر مانند ابزار سنجش آمار وردپرس بسیار محبوبتر از گوگل آنالیتیکز است. اما بر خلاف این اختلاف، وبلاگستان فارسی در نقطهای دیگر با وبلاگستان جهانی همجهت است و آن محبوبیت وردپرس در بین وبلاگنویسان است. ابزاری که به جرات میتوان آن را محبوبترین سیستم مدیریت محتوای وبلاگنویسان مشهور و محبوب وبلاگستان فارسی دانست.
شبکههای اجتماعی، منبع اصلی اخبار وبلاگنویسان نیست
اما با وجود استفادهٔ بیش از نیمی از وبلاگنویسان از شبکههای اجتماعی، منبع اصلی اخبار آنها بحث و گفتگو با دوستان و اعضای خانواده است که میتوان آن را نکتهای جالب دانست هر چند که دریافت اخبار از طریق دوستان فیسبوک و رسانههای سنتی مانند مجلات دومین و سومین منبع اصلی وبلاگنویسان برای اطلاع از اخبار است.
با این حال براساس این نظرسنجی، ۸۹ درصد از وبلاگنویسان از فیسبوک، ۸۲ درصد از توییتر و ۶۰ درصد از گوگل پلاس استفاده میکنند و به نوعی میتوان شبکههای اجتماعی محبوب در بین وبلاگنویسان را به ترتیب فیسبوک، توییتر و گوگل پلاس نامید.
در نهایت با نگاهی کلی به گزارش منتشر شده از سوی تکنوراتی در مورد وضعیت وبلاگستان جهانی، باید گفت که وبلاگستان فارسی آنقدرها هم که گفته میشود با وبلاگستان جهانی فاصله ندارد، هر چند که در وبلاگستان جهانی واژههایی مانند فیلتر شدن وبلاگ و یا زندانی شدن یک وبلاگنویس به دلیل نوشتن یک مطلب و انتشار آن، آنقدرها معنا ندارد و به نوعی نزدیک بودن وبلاگستان فارسی به آنچه در وبلاگستان جهانی میگذرد نشاندهندهٔ پویایی وبلاگستان فارسی است. پویایی و تحرکی که تنها وبلاگنویسان آن را بدون کمک و هیچ چشمداشتی ایجاد کرده و میکنند.