امین ثابتی، روزنامه‌نگار بخش رسانه مردمک، اعتقاد دارد که سال ۲۰۱۱ را ‌میتوان سالی دانست که فضای اینترنت تحت تاثیر دو عامل مهم قرار گرفت: حملات سایبری و شبکه‌های اجتماعی.

سال ۲۰۱۱ را می‌توان سال اوج حملات سایبری و شکوفایی شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک در زندگی روزمرهٔ مردم کرهٔ زمین دانست که همین دو مورد به خوبی میزان رشد و نفوذ روز افزون اینترنت به بخش‌های مختلف جامعه در هر جای این کرهٔ خاکی را نشان می‌دهد.

سال افزایش حملات سایبری

با نگاهی به سال ۲۰۱۱ و مرور اخبار امنیت در فضای سایبر می‌توان به این نکته پی برد که سال ۲۰۱۱ سالی بوده است که حملات سایبری با رشدی خیره کننده همراه بوده است و ظهور گروه‌های هکری مانند «لولز سک»- که قبلا در مورد آن در مردمک مطلبی منتشر شده است- را می‌توان نمونه‌ای از این رشد دانست.

علاوه بر آن حملات سایبری به گواهینامه‌های امنیتی برای دسترسی به حساب‌های ایمیل، اسکایپ و... کاربران اینترنت از جمله موارد دیگری بوده که میزان رشد و پیچیدگی حملات سایبری در سال ۲۰۱۱ را نشان می‌دهد.

براساس همین شواهد می‌توان گفت که سال ۲۰۱۱، سال اوج و شکوفایی حملات سایبری بوده است هر چند که نباید فراموش کرد که حملات سایبری در سال ۲۰۱۱ نسبت به سال‌های قبل بسیار پیچیده‌تر و سخت‌تر انجام شده است به طوری که در برخی موارد ماه‌ها بعد از حملهٔ سایبری قربانیان متوجه آن شده‌اند!

سال رشد خیره کنندهٔ شبکه‌های اجتماعی

شروع سال ۲۰۱۱ با شروع بهار عربی همراه بود و شاید همین شروع باعث شد که شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش توسط مردم سرتاسر جهان مورد توجه قرار بگیرند و تعداد کاربران اینترنت در شبکه‌های اجتماعی با رشدی خیره‌کننده مواجه شود به طوری که هم اکنون تعداد کاربران شبکهٔ اجتماعی فیس‌بوک به بیش از ۸۰۰ میلیون کاربر فعال برسد.

استفاده از شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک و توییتر برای انتشار اخبار و همچنین نشان دادن آنچه که ممکن است از دید خبرگزاری‌ها و یا چشم مردمان یک کشور یا یک منطقه دور بماند را می‌توان مهم‌ترین عامل رشد شبکه‌های اجتماعی دانست و شاهد این مدعا را می‌توان در بهار عربی مشاهده کرد که بسیاری از اخباری که توسط دولت‌های دیکتاتور تونس، مصر، بحرین و یا سوریه سانسور می‌شدند و می‌شوند از طریق این شبکه‌ها به بیرون درز می‌کند.

و شاید به همین دلیل و رشد خیره کنندهٔ شبکه‌های اجتماعی بوده است که شرکت‌های بزرگی مانند گوگل به فکر راه‌اندازی شبکهٔ اجتماعی خود بیافتند به گونه‌ای که گوگل شبکهٔ اجتماعی خود با نام «گوگل پلاس» را راه‌اندازی کرد تا به کمک آن وارد بازار جذاب و پرسود شبکه‌های اجتماعی شود.

برای اثبات افزایش محبوبیت هر چه بیشتر و رشد بازدیدکنندگان شبکه‌های اجتماعی نیز می‌توان به تحقیقی که توسط comScore انجام شده است اشاره کرد. براساس این تحقیق، هم اکنون یک کاربر آنلاین در هر ۵ دقیقه وقت خود را در شبکه‌های اجتماعی می‌گذراند و در اکتبر ۲۰۱۱ نیز بیش از ۵۰ درصد کاربران اینترنت در سرتاسر جهان از فیس‌بوک بازدید کرده‌اند!

آینده اینترنت و فضای سایبر در سال ۲۰۱۲

به طور کلی و با نگاهی به آنچه در طول ده سال اخیر در فضای اینترنت رخ داده است، نمی‌توان به صورت دقیق در مورد آیندهٔ اینترنت و فضای سایبر صحبت کرد اما با توجه به مواردی که گفته شد می‌توان سال ۲۰۱۲ را سال رشد بیش از پیش شبکه‌های اجتماعی و ورود غول‌های مختلف دنیای فناوری اطلاعات به این عرصه دانست. به عنوان مثال شرکت مایکروسافت به روش و سبک خود شبکه‌ای اجتماعی با نام So. cl را که مخصوص دانش آموزان راه‌اندازی کرده است.

از سوی دیگر امنیت در فضای وب با توجه به افزایش روزافزون کاربران در شبکه‌های اجتماعی و همچنین نفوذ بیش از پیش اینترنت در جوامع بشری، از دیگر مواردی است که در سال ۲۰۱۲ مورد توجه قرار خواهد گرفت. به عنوان مثال برای اولین بار کنفرانسی با تمرکز بر فضای مجازی در لندن با عنوان «کنفرانس فضای مجازی لندن» در روزهای اول و دوم نوامبر ۲۰۰۱ (۱۰ و ۱۱ آبان ۱۳۹۰) با حضور مقامات بلندپایهٔ کشورهای مختلف جهان برای مواجه با حملات سایبری و همچنین مدیریت بهتر فضای سایبر برگزار شد. با نگاهی به محتوای منتشر شده از این کنفرانس می‌توان به این نکته پی برد که سیاستمداران دنیا سعی در ایجاد کنسرسیومی دارند که از همکاری دولت‌ها و کشورهای سرتاسر جهان ایجاد می‌شود تا به کمک آن بتوانند با رخدادهای مختلف مانند حملات سایبری مقابله کنند.

به همین دلیل می‌توان آیندهٔ فضای سایبر را از دو بعد در نظر گرفت: اول آنکه شبکه‌های اجتماعی به مراکز تجمع کاربران تبدیل خواهند شد به طوری که کاربران دیگر نیازی به مراجعه به وب‌سایت‌ها دیگر نخواهند داشت و تمام نیازهای آن‌ها در شبکه‌های اجتماعی برطرف خواهد شد و دوم آنکه امنیت در فضای سایبر به بزرگ‌ترین دغدغه فعالین این عرصه تبدیل خواهد شد، دغدغه‌ای بزرگ‌تر از مسایل مالی و اقتصادی و سودآوری شرکت‌ها خواهد بود.