شرکت‌های نفتی ایتالیا، اسپانیا و یونان قراردادهای خرید نفت از ایران را در سال ۲۰۱۲ تمدید کرده‌اند و براین اساس احتمالا بیشتر حجم نفت وارداتی ایران به اتحادیه اروپا در شش ماه نخست سال میلادی از تحریم معاف خواهد شد.
منابع نفتی به خبرگزاری رویترز گفته‌اند که شرکت‌های ایتالیایی «ساراس»، «ئی آر جی» و «ایپلوم»، شرکت یونانی «هلنیک» و شرکت اسپانیایی «رپسول» یا قرادادهای نفتی خود را با ایران تمدید کرده یا قراردادهای از پیش منعقد شده خود را با این کشور برای واردات نفت در سال ۲۰۱۲ لغو نکرده‌اند.
یک تاجر نفتی از یکی از شرکت‌های نفتی ایتالیایی به رویترز گفته است: درحال حاضر قرادادها با ایران طبق روال معمول در جریان است اما گزینه‌های بالقوه دیگر را درنظر داریم و عربستان سعودی یکی از این گزینه ها است.
براساس آخرین اطلاعات موجود واردات نفت خام اتحادیه اروپا از ایران روزانه حدود ۶۰۰ هزار بشکه نفت است و سهم واردات ایتالیا، اسپانیا و یونان از این مقدار، ۵۰۰ هزار بشکه در روز است.
دیپلمات‌ها به رویترز گفته‌اند برای این سه کشور اروپایی که شرایط اقتصادی بسیار نابسامانی دارند واردات نفت از دیگر کشورها به جز ایران احتمالا پرهزینه و دشوار خواهد بود و به همین دلیل خواسته‌اند که به مدت ۱۲ ماه مشمول این تحریم واقع نشوند.
برخی دیپلمات‌ها گفته‌اند که وزیران خارجه اتحادیه اروپا در نشست روز ۲۳ ژانویه (سوم بهمن) درمورد تحریم واردات نفت از ایران تصمیم خواهند گرفت و احتمالا با تعویق اجرای این تحریم به مدت شش ماه موافقت خواهند کرد.
براساس این گزارش احتمالا تنها قراردادهای نفتی از پیش منعقد شده کشورهای عضو اتحادیه اروپا با ایران مشمول این معافیت قرار خواهند گرفت. اتحادیه اروپا هفته گذشته «موافقت اصولی» خود را با تحریم نفت ایران اعلام کرد.
اگر اتحادیه اروپا با این معافیت موقت تحریم نفت ایران موافقت کند آنگاه شرکت‌های اروپایی هم چنان مجاز خواهند بود تا بدهی‌های نفتی خود را از ایران وصول کنند. شرکت ایتالیایی «انی» دو میلیارد دلار و شرکت نروژی «استات اویل» نیم میلیارد دلار از ایران طلب دارند.
اختلاف میان ایران و غرب برسر برنامه هسته‌ای این کشور، صادرات نفتی ایران را با مشکل روبه‌رو کرده است.
تصمیم اتحادیه اروپا برای تحریم نفت ایران در زمانی اعلام شده که آمریکا نیز بانک مرکزی ایران را تحریم کرده است، اقدامی که فروش نفت را برای تهران دشوارتر از قبل خواهد کرد. آمریکا از سال ۱۹۷۹ و درپی انقلاب اسلامی، واردات نفت از ایران را ممنوع کرد.
آمریکا و متحدان اروپایی با تشدید تحریم‌ها علیه ایران، اعلام کرده‌اند که قصد دارند ایران را از ادامه برنامه هسته‌ای اش بازدارند و تحریم نفت ایران را در راستای همین هدف درنظر گرفته‌اند. غرب می‌گوید ایران قصد دارد در پوشش اجرای برنامه هسته‌ای، سلاح اتمی بسازد اما ایران می‌گوید هدف از این برنامه اهداف صلح‌آمیز و تأمین برق است.
«تحریم و کاهش قیمت نفت هم‌زمان باشد»
اما تحلیلگران می‌گویند که حتی تحریم کامل نفت ایران از جانب اروپا این کشور را به‌طور جدی ضعیف نخواهد کرد زیرا بودجه آن با افزایش بهای نفت برابری می‌کند.
قیمت نفت در بازارهای جهانی در روز پنج‌شنبه ۱۲ ژانویه بشکه‌ای ۱۱۴ دلار اعلام شد.
الیور جیکوب، تحلیلگر «پترومتریکس» می‌گوید: اگر ایران نتواند مقدار نفت تحریم شده خود را به کشورهای دیگر بفروشد بین ۲۵ تا ۳۰ درصد از حجم صادرات نفتی خود را ازدست خواهد داد اما با توجه به این که قیمت نفت ۴۰ درصد بالاتر از بودجه این کشور است درنهایت ضرر چندانی متوجه ایران نخواهد شد.
او پیشنهاد می‌دهد: برای اینکه تحریم‌ها بر ایران اثرگذار باشد باید هم‌زمان با تحریم نفت این کشور، قیمت آن نیز بیشتر پایین بیاید. بنابراین ایران باید یک سوم تا نیمی از صادرات نفتی خود را ازدست بدهد و قیمت نفت به بشکه‌ای ۶۰ دلار برسد.
یافتن جایگزین ایران
به گفته تحلیلگران اتحادیه اروپا ابتدا باید جایگزین‌هایی برای واردات نفت موردنیاز خود پیدا کند بعد واردات نفت از ایران را تحریم کند و به همین دلیل باید دست کم برای چند ماه تحریم نفت ایران را به تعویق اندازد.
عربستان سعودی ازجمله کشورهایی است که می‌تواند جایگزین ایران باشد و نفت موردنیاز اتحادیه اروپا را تأمین کند و دولتمردان ریاض آمادگی خود را برای جبران تحریم نفت ایران اعلام کرده‌اند.
اما تحلیلگران با این پیشنهاد ریاض با دیده تردید نگاه کرده و می‌گویند در شرایطی که یونان با بدهی‌های سنگین به متحدان اروپایی خود روبه‌رو است سؤال این جاست که چرا ریاض با فروش نفت خام به یونان آن هم با تخفیف موافقت کند.
مقام‌های دولت یونان گفته‌اند که حدود ۴۰ درصد از ایران وارد می‌کنند و درنظر دارند این روند را با همان شرایط قبلی ادامه دهند.
شرکت ایتالیایی پالایش نفت «ساراس» نیز اعلام کرده که در سال ۲۰۱۱ حدود ۱۰ درصد از نفت موردنیاز خود را از ایران وارد کرده و هشدار داده است که تحریم نفت ایران موجب کمبود نفت خام سنگین در بازارهای جهانی و افزایش بیشتر قیمت نفت خواهد شد.
