مجید رفیعزاده، تحلیلگر ایرانی-سوری و پژوهشگر روابط بینالملل و سیاستهای آمریکا در خاورمیانه، در یادداشتی برای مردمک به موضع کنشگران حقوق بشری ایران در قبال سوریه و تاثیر آنان بر همتایان عرب خود پرداخته است.
در حالی که حکومت ایران مداوما و بیتعلل از حکومت بشار اسد در سوریه حمایت کرده و تلاش کرده است بحران در سوریه را به عنوان یک طرح با حمایت غربی علیه حکومت علوی سوریه معرفی کند، کنشگران عمده حقوق بشری ایرانی درباره رخدادهای اخیر در سوریه و مشخصا حمص، حماة، درعا، و حومه دمشق موضعی متفاوت گرفتهاند.
استقامت و شجاعت کنشگران حقوق بشری ایرانی در جریان یک قرن مبارزه برای دموکراسی نه تنها در جهان عرب که در غرب هم تحسین شده است.
کنشگران عرب در بیان خواستههایشان برای دموکراسی، پلورالیسم، حاکمیت قانون، عدالت اجتماعی و ریشهکنکردن فساد و پارتیبازی، نسبتا از همتایان ایرانی خود همچون شیرین عبادی، نسرین ستوده و مهرانگیز کار الهام گرفتهاند.
کنشگران حقوق بشری ایران بیاعتنا به خطر جدی مجازاتشدن از سوی حکومت ایران، بیمهابا حکومت را برای اصلاحات در نظام قضایی، حقوق اقلیتها، آزادی بیان، و حذف بازداشتهای خودسرانه به چالش کشیدهاند. آنها از حکومت خواستهاند که به پلورالیسم مجال بدهد، به نابرابری پایان دهد، برابری و عدالت را در حق همه شهروندانش فارغ از آن که به چه مذهب و منطقهای تعلق دارند روا بدارد، به افراد معمولی اجازه بدهند اعتراضهای خود را آزادانه ابراز کنند، و به هرگونه تبعیض پایان بدهد.
نمایندگان جامعه مدنی ایران و کنشگران عمده ایرانی در یک اقدام تازه و در همبستگی با مردم سوریه که هر روز کشته میشوند و به رغم حمایت اشکار حکومت ایران از حکومت بشار اسد، از نگرانیهای خود درباره بحران در سوریه گفتهاند.
شیرین عبادی، برنده جایزه صلح نوبل، در یک سخنرانی در موسسه مطالعات خاورمیانه دانشگاه جورج واشنگتن، ابراز امیدواری کرد که سقوط بشار اسد در سوریه، به دموکراسی در ایران نیز کمک کند.
خانم عبادی گفت: دموکراسی در کشورهای اسلامی و عربی، بهخصوص در سوریه، قطعا روی دموکراسی در ایران اثر میگذارد. اگر سوریه دموکراتیک شود، ایران یک دستنشانده را از دست میدهد.
او همچنین تاکید کرد: تغییر در ایران باید از داخل باشد؛ همانطور که در سوریه و لیبی.
شیرین عبادی به مردم سوریه توصیه کرد همچنان از روشهای مسالمتآمیز برای بهدستآوردن مطالبات و حقوق مشروع خود استفاده کنند.
مردم سوریه از حکومت اسد خواستهاند کشتار شهروندان غیرنظامی را متوقف کند، به محدودیت آزادی بیان و تجمع و رسانهها پایان بدهد، و بازداشتهای خودسرانه، شکنجه، تجاوز، و قتل زندانیان سیاسی را متوقف کند.
استقامت، شجاعت، و ثباتقدم شیرین عبادی و دیگر کنشگران حقوق بشری ایران برای مردم جهان عرب الهامبخش بوده است که همچنان از رهبران خود مطالبه کنند وبهرغم تهدیدها، بازداشتها و رفتارهای نامناسب که با آنها شده، خواهان شفافیت و برابری بمانند.
خانم عبادی به مردم منطقه هشدار داد که از انقلاب ایران درس بگیرند و روند دموکراتیککردن را تدریجی و پیوسته پیش ببرند.
او با اشاره به تجربه ایرانیان گفت: برخی افراد اعتقاد دارند که باید قانون اساسی جمهوری اسلامی را کنار بگذاریم و قانون اساسی تازهای بنویسیم. بههرحال این یعنی انقلاب. البته که من هم عمیقا اعتقاد دارد این قانون اساسی دموکراتیک نیست، ولی من دنبال راههای عملگرایانه دیگری هستم... باید تدریجا قدرت را به مردم باز گردانیم.
به این ترتیب او از حکومت ایران خواست که به حقوق اقلیتهای آذری، بلوچ، عرب و دیگران احترام بگذارد و از قانون اساسی تبعیت کند.
شیرین عبادی گفت: این اولین قدم است که خواستار اجرای این قوانین شویم. پس از آنکه مردم طبیعتا قویتر شدند، آن گاه میتوانند قدمهای بعدی را بردارند.
او در پایان از زنان منطقه خواست که به بهانه اسلام، از حقوق خود دست نکشند.