در پی انتشار گزارش جدید مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی که در آن بار دیگر از «نگرانیهای جدی» در مورد ابعاد احتمالا نظامی برنامه هستهای ایران خبر داده، آمریکا و اتحادیه اروپا اعلام کردهاند که این گزارش بر نگرانیهای آنها نیز افزوده است.
یوکیو آمانو، روز جمعه، پنجم اسفند در گزارشی از وضعیت برنامه هستهای ایران که به شورای حکام آژانس و شورای امنیت ارائه داده، نوشته است از آنجا که ایران همکاری لازم را با آژانس ندارد، نمیتواند «اطمینان» بدهد که این برنامهها صلحآمیز است.
او با اشاره به گزارش ماه نوامبر آژانس اتمی، افزوده است اطلاعاتی که درباره فعالیتهای نظامی هستهای ایران از کشورهای عضو آژانس و براساس «منابع مستقل» به دست آمده، در مجموع معتبر است.
مدیرکل آژانس همچنین گفته است که ایران اجازه بازدید از سایت اتمی پارچین و دسترسی به اطلاعات سایت فردو را نداده و برخی اسناد و مدارک در اختیار آژانس قرار نگرفته و اجازه مصاحبه با «دانشمندان هستهای» نیز صادر نشده است.
آقای آمانو درباره سفر هیئت بازرسان آژانس به ایران توضیح داده که گفتوگوی فشرده با مقامهای ایران، به شفافسازی درباره برنامه هستهای نیانجامیده و برخی فعالیتهای تاسیسات هستهای، خلاف درخواست شورای حکام آژانس و شورای امنیت است.
او با تاکید بر اینکه «همه تاسیسات اعلام شده ایران زیر نظر آژانس قرار دارد»، بار دیگر از جمهوری اسلامی درخواست کرده با توقف غنیسازی و اجرای پروتکلهای الحاقی، درباره ابعاد احتمالا نظامی برنامه هستهای خود با آژانس همکاری کند.
در واکنش به این گزارش، سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا گفته است که ایران برنامه اتمی خود را با غنیسازی اورانیوم و بدون توجه به قطعنامههای شورای امنیت سازمان ملل، گسترش داده است.
تامی ویتور در بیانیهای افزوده است که با توجه به «سنگاندازیهای ایران بر سر راه بازرسان آژانس، درمییابیم که چرا اقدامهای جمهوری اسلامی نتوانسته است جامعه جهانی را نسبت به صلحآمیز بودن برنامه اتمیاش، متقاعد کند.»
مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا نیز اعلام کرده است که گزارش جدید آژانس اتمی، منجر به افزایش نگرانیهای بینالمللی درباره ماهیت برنامه اتمی ایرانی شده و این کشور باید به همه این نگرانیها پاسخ بدهد و اعتماد ایجاد کند.
سخنگوی کاترین اشتون در بیانیهای از سوی او، از اینکه میان ایران و آژانس مسائلی حلنشده به ویژه درباره ابعاد احتمالا نظامی برنامه اتمی ایران باقی مانده، ابراز تاسف کرده است.
اما از طرف دیگر، نماینده دائم ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی این گزارش را «سندی بینالمللی از جایگاه رفیع تکنولوژی» در ایران دانسته که بار دیگر «ثابت میکند فعالیتهای اتمی ایران صلحآمیز است.»
علی اصغر سلطانیه امروز ششم اسفند ایران را کشوری پایبند به «اساسنامه آژانس و معاهده ان.پی.تی» معرفی کرد که به همکاری خود با آژانس اتمی ادامه میدهد.
او همچنین درباره عدم دسترسی بازرسان آژانس به برخی تاسیسات اتمی ایران گفت که «برای هر نوع دسترسی و انجام بازدید لازم است که ابتدا چارچوبها و مدالیته مورد توافق قرار گیرد.»
دیروز پیش از انتشار گزارش یوکیو آمانو، لسآنجلس تایمز بر اساس اسنادی فوق محرمانه، شامل اتفاق نظر ۱۶ سازمان اطلاعاتی ایالاتمتحده گزارش داد که مقامهای آمریکایی معتقدند ایران تاکنون در تلاش یا در حال تولید سلاح هستهای نبوده است.
در ماههای گذشته غرب با گزارش ماه نوامبر آژانس بینالمللی انرژی اتمی مبنی بر ابعاد احتمالا نظامی برنامه هستهای ایران بر تحریمهای خود به شدت افزود و گمانهزنیها درباره حمله اسرائیل به ایران قوت گرفت.
پیش از این نیز، وزیر دفاع ایالات متحده گفته بود که بنا بر گزارشهای سرویسهای اطلاعاتی آمریکا، ایران به غنیسازی اورانیوم دست یافته اما هنوز تصمیم نگرفته است که با پیشبرد آن، بمب اتمی بسازد.
رهبر جمهوری اسلامی نیز به تازگی گفته است که ایران هیچگاه به دنبال سلاح هستهای نبوده و نخواهد بود و «شکی وجود ندارد که دستگاههای تصمیم ساز و تصمیم گیر» غرب نیز، «به خوبی میدانند که ایران به دنبال سلاح هستهای نیست.»
آیتالله خامنهای تاکید کرده است که جمهوری اسلامی «از لحاظ فکری، نظری و فقهی داشتن سلاح هستهای را گناه بزرگ میداند و اعتقاد دارد نگهداری چنین سلاحی نیز بیهوده، پرضرر و پرخطر است.»