دولت آمریکا به خریداران عمده نفت ایران به‌ویژه چین، هند و کره جنوبی پیام داده که درصورت تحریم واردات نفت از ایران تا پایان ماه ژوئن، از تحریم‌های جدید آمریکا معاف خواهند شد.
هیلاری کلینتون، وزیر امور خارجه آمریکا، اعلام کرد که ژاپن و ۱۰ کشور اروپایی مقدار خرید نفت از ایران را «به‌طور قابل توجهی» کاهش داده‌اند و درنتیجه نهادهای مالی این کشورها مشمول تحریم‌های آمریکا نخواهند شد.
به گفته خانم کلینتون بلژیک، جمهوری چک، فرانسه، آلمان، یونان، ایتالیا، ژاپن، هلند، لهستان، اسپانیا و بریتانیا ۱۰ کشور اروپایی هستند که خرید نفت از ایران را به‌طور قابل توجهی کاهش داده‌اند.
وزیر امور خارجه آمریکا گفت که اقدام ژاپن و این کشورهای اروپایی که دومین واردکننده نفت ایران محسوب می‌شوند، با توجه به نیازشان به انرژی در دوران سخت اقتصاد جهانی و جایگزین کردن نفت ایران، «کار آسانی نبوده است».
براساس قانون مصوب کنگره آمریکا کشورهای خریدار نفت ایران تا ۳۰ ژوئن فرصت دارند تا به‌طور «قابل توجهی» خرید نفت از ایران را کاهش دهند در غیر این صورت بانک‌ها و نهادهای مالی این کشورها از سیستم مالی آمریکا خارج خواهند شد.
به گفته وزارت انرژی آمریکا سه کشور چین، هند و کره جنوبی که از عمده‌ترین خریداران نفتی ایران هستند مشمول این معافیت از تحریم آمریکا قرار نگرفته‌اند.
تعریف کاهش قابل توجه
دولت آمریکا مشخص نکرده که منظور آن از کاهش قابل توجه خرید نفت دیگر کشورها از ایران چیست اما برخی از مقام‌های واشنگتن به بلومبرگ گفته‌اند که منظور از این اصطلاح «کاهش حدود ۱۵ درصد یا بیشتر است».
مقام‌های واشنگتن که نام‌شان فاش نشده، تاکید کرده‌اند که دولت باراک اوباما، رئیس جمهور آمریکا، با اعلام این معافیت تلاش‌های ژاپن و ۱۰ کشور اروپایی درجهت کاهش خرید نفت از ایران را قابل تقدیر دانسته است. آنها ابراز امیدواری کرده‌اند که دیگر کشورها نیز پیش از مهلت ۳۰ ژوئن این رویکرد را دنبال کنند.
به گفته این مقام‌ها «دولت آقای اوباما درعین حال راه گریزی را برای خریداران نفتی ایران ایجاد کرده و اگر چین، هند، ترکیه و کره جنوبی در مهلت تعیین شده تحریم نفت ایران را اجرا نکنند، رئیس جمهور آمریکا مجبور خواهد شد آنها را تحریم کند.»
براساس این گزارش ژاپن در نیمه دوم سال گذشته میلادی واردات نفت از ایران را از ۲۲ درصد به ۱۵ درصد کاهش داد و این در شرایطی بود که نیازهای انرژی این کشور به خاطر زلزله و فاجعه انفجار نیروگاه‌های هسته‌ای آن به شدت بالا بود.
طبق گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتحادیه اروپا نیز در نیمه نخست سال گذشته روزانه ۴۵۰ هزار بشکه نفت از ایران وارد می‌کرد. اتحادیه اروپا در مجموع در آن دوره زمانی ۱۸ درصد از نفت صادراتی ایران را خرید اما از دو ماه پیش تصمیم گرفت تحریم خرید نفت از ایران را اجرا کند.
کشورهای عضو اتحادیه اروپا در نشست ماه ژانویه (بهمن سال گذشته) با تحریم نفت ایران موافقت کردند که براساس آن بستن قرارداد نفتی جدید با ایران برای اعضای این اتحادیه از اول ژوئیه (۱۱ تیرماه) ممنوع خواهد بود.
تحریم نفت ایران بخشی از تلاش‌های هماهنگ آمریکا و اتحادیه اروپا برای تشدید فشار اقتصادی بر ایران است تا دولتمردان این کشور برنامه هسته‌ای را کنار بگذارند. این تحریم پس از آن اعلام شد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش نوامبر سال ۲۰۱۱ از جنبه‌های نظامی در برنامه هسته‌ای ایران خبر داد.
غرب احتمال داده که ایران در پوشش برنامه هسته‌ای قصد دارد سلاح اتمی بسازد اما ایران اهداف این برنامه را صلح‌آمیز ازجمله تأمین برق اعلام کرده است.
ایران دومین تولیدکننده نفت در سازمان کشورهای صادرکننده نفت، اوپک است و طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول بیش از نیمی از عواید دولتی این کشور از راه فروش نفت خام به دست می‌آید.
