شماری از مقامات سابق آژانس بینالمللی انرژی اتمی، مدیرکل فعلی این سازمان، یوکیو آمانو، را به جانبداری از غرب و «تکیه زیاد از حد به اطلاعات تاییدنشده» متهم کردهاند.
این مقامات در گفتوگو با روزنامه بریتانیایی گاردین، درباره صحت اطلاعات مورد ارجاع آژانس هستهای علیه ایران ابراز تردید کرده و هشدار دادهاند که «اشتباه» غرب درباره عراق و حمله به این کشور، درباره ایران تکرار نشود.
آقای آمانو که دیپلماتی ژاپنی است، در ژوییه سال ۲۰۰۹ به مدیریت این سازمان انتخاب شد.
کشورهای غربی و بهویژه ایالات متحده از ریاست آقای آمانو بر این سازمان حمایت کرده بودند. از زمانی که او به ریاست آژانس رسیده است، گزارشهای این مجموعه لحن تندتری درباره ایران پیدا کرده، تنشهای بین ایران و غرب اسرائیل نیز بر سر فعالیتهای هستهایاش بالاتر گرفته و حتی سخن از احتمال حمله اسرائیل به ایران به میان آمده است.
رابرت کلی، دانشمند تسلیحاتی آمریکایی، و همچنین هانس بلیکس، مدیرکل اسبق آژانس انرژی اتمی، از جمله مقاماتی هستند که در این گزارش مفصل گاردین، آقای آمانو را به جانبداری از غرب در مسئله اتمی ایران و نادیده گرفتن نظر کارشناسان خارج از محدوده خود متهم کردهاند.
در میان افرادی که یوکیو آمانو را به جانبداری از غرب متهم کردهاند، رابرت کلی که در زمان جنگ عراق ریاست بخشی از آژانس انرژی اتمی را بر عهده داشت گفته است: شباهتهای نگرانکنندهای میان اشتباهات غرب در مورد عراق زمان صدام و پرونده فعلی ایران وجود دارد.
ایالات متحده در سال ۲۰۰۳ با این اتهام که صدام حسین در حال تولید سلاحهای اتمی است به عراق حمله کرد، اما در ۹ سال گذشته پس از حمله به عراق و سقوط صدام، هنوز نشانی از این تسلیحات در خاک این کشور اعلام نشده است.
آقای کلی در این باره گفته است: از جنگ عراق باید درس گرفت که تحلیلهای کارشناسان خارج از آژانس خیلی مهم است.
این مقام سابق آژانس هستهای گفته است که یوکیو آمانو خود را به گروهی کوچک از کارشناسان محدود کرده است.
گاردین نوشته است یک مقام سابق دیگر نیز چنین هشداری داده است. این روزنامه نام این مقام را ذکر نکرده است.
به گفته این مقام سابق آژانس انرژی اتمی، آقای آمانو از زمان رسیدن به مدیرکلی این سازمان، قدرت را در دفتر خود متمرکز کرده و به «تنوع آرا و عقاید» توجه ندارد.
هانس بلیکس، مدیر اسبق آژانس هستهای، یکی دیگر از کسانی است که در این گزارش از آمانو انتقاد کرده است.
او با تاکید بر این «اطلاعات تاییدنشده» با «شواهد» تفاوت دارند، گفته است: یک سازمان مسئول هرگز نباید نتیجهگیریهای خود را بر مبنای اطلاعاتی بگذارد که تایید نشدهاند.
گاردین نوشته است دفتر آقای آمانو «طبق اصول و خطمشی آژانس» درباره این انتقادها اظهار نظر نمیکند اما این روزنامه از چند دیپلمات غربی در وین، مقر آژانس، نقل قول کرده که در برابر این انتقادها، از مدیریت او دفاع کردهاند.
این دیپلماتها از جمله گفتهاند بخش اعظم اطلاعاتی که آمانو بر اساس آنها گزارش نوشته، در زمان محمد البرادعی، مدیرکل سابق، تهیه شدهاند.
آژانس بینالمللی انرژی اتمی در گزارشی که آبان ماه منتشر کرد، از ابعاد «نظامی احتمالی» فعالیتهای هستهای ایران خبر داده و درباره آنها ابراز نگرانی کرده بود.
مقامات ایران این گزارش را بیاساس خواندند و آقای آمانو را به دستور گرفتن از آمریکا و اسرائیل متهم کردند. روزنامه گاردین در گزارشش نوشته است افراد دیگری هم هستند که به این اتهام باور دارند.
جیم ولش که متخصص برنامه هستهای ایران در موسسه MIT است، در این باره یادآوری کرده که دستگاههای اطلاعاتی آمریکا بیش از پیش درباره برآوردهای قبلی خود مطمئن شدهاند که ایران در سال ۲۰۰۳، برنامه تسلیحاتی هستهای خود را متوقف کرده است.
جوزف کیرینکیونه، رئیس موسسهای در واشنگتن که در زمینه منع گسترش تسلیحات هستهای فعالیت میکند، درباره یوکیو آمانو گفته است: ذینفعهای اصلی ریاست آقای آمانو بر آژانس، سیاستهای آمریکا و همینطور صنایع هستهای ژاپن بوده است.
او در این باره توضیح میدهد: انگار که خود باراک اوباما رئیس آژانس هستهای شده است. درباره ژاپن هم آقای آمانو از انتقاد جدی از صنایع هستهای کشور متبوعش، خودداری کرده است.