ایران و عراق ائتلافی را در اوپک تشکیل میدهند که موجب نگرانی برخی کشورهای عضو این سازمان ازجمله عربستان سعودی و بروز اختلاف در این مجموعه خواهد شد.
فایننشال تایمز با اشاره به ائتلاف این دو کشور همسایه، گزارشی درمورد تأثیر تصمیمگیرهای اوپک بر اقتصاد جهانی و قیمت نفت نوشته است:
در شرایطی که بحران بدهی بر اتحادیه اروپا حاکم شده و نگرانی از شرایط نامساعد اقتصاد جهانی بیشتر میشود، اختلافهای عمیق میان اعضای اوپک توانمندی این سازمان را برای مدیریت عرضه نفت و جلوگیری از افزایش ناگهانی قیمت تضعیف خواهد کرد.
به گفته یکی از منابع نزدیک به اوپک، اعضای این کارتل نفتی در نشست روز پنجشنبه برسر موضوعاتی مانند قیمت موردقبول نفت، توازن میان عرضه و تقاضا و دبیرکل بعدی اوپک بهشدت اختلاف نظر داشتند.
یکصد و شست و یکمین نشست وزیران نفت اوپک روز ۱۴ ژوئن (۲۵ خرداد) در وین برگزار شد.
یکی از موضوعات مورداختلاف میان اعضای اوپک پیشنهادی بود که ونزوئلا ارائه داد و ایران، عراق و الجزایر از آن حمایت کردند؛ براساس این پیشنهاد اعضای اوپک باید به تحریمهای اتحادیه اروپا علیه برنامه هستهای ایران اعتراض کنند.
عربستان سعودی، نیجریه، لیبی و کویت در مخالفت با این پیشنهاد ونزوئلا گفتند که اعتراض به تحریم ایران در حوزه کاری وزیران خارجه است و به وزیران نفت ارتباطی ندارد.
ریاض مصمم است از کشیده شدن اوپک به بنبست هستهای ایران با غرب جلوگیری کند؛ یک مقام عربستان سعودی گفته است: باید مطمئن شویم که اوپک غیرسیاسی باقی میماند. اوپک، یک سازمان تجارتی است و باید از سیاست پرهیز کند.
در شرایطی که اختلافهای شدید میان ایران، ونزوئلا و الجزایر از یک سو و عربستان سعودی، کویت و امارات متحده عربی ازسوی دیگر تشدید شده، بعید است که اوپک بتواند از سیاست دور و بیطرف بماند.
یک تحلیلگر نفتی گفته است: تجربه دهه ۷۰ در عملکرد اوپک نشان میدهد که نفت و سیاست یک ترکیب واقعا مسموم ایجاد میکنند. اختلاف اعضای اوپک موجب خواهد شد این گروه برای اقدام منسجم با مشکل روبهرو شود.
به گفته این تحلیلگر اوپک نشان داد که عراق به اردوی تندروها پیوسته است؛ اردویی که اعضای آن درحال هماهنگ کردن مواضع خود درمورد جوانب مهم اوپک هستند.
اوایل ماه جاری رستم قاسمی، وزیر نفت ایران، برای گفت وگو با نوری مالکی، نخستوزیر عراق، وارد بغداد شد و در این سفر اعلام شد که دو کشور برای اتخاذ یک موضع واحد برسر تولید نفت به توافق رسیدهاند.
اعلام توافق میان ایران و عراق چشمانداز ائتلاف میان دو کشور را نشان داده که میتواند سلطه دیرینه عربستان سعودی بر اوپک را به چالش بکشد.
اعضای اوپک در نشست روز پنجشنبه توافق کردند که سقف تولید روزانه نفت این سازمان را در سطح ۳۰ میلیون بشکه ثابت نگاه دارند.
عبدالله سالم البدری، دبیرکل اوپک، گفت که از اعضا خواسته شده بهطور جدیتر به سهمیه و سقف تعیین شده پایبند باشند.
اعضای اوپک در ماه مه در مجموع ۳۱ میلیون و ۵۸۰ هزار بشکه نفت خام تولید کردهاند؛ این رقم یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه بیش از سقف تعیین شده است و نشانگر تخلف برخی کشورها از سهمیه مصوب این سازمان است. عربستان سعودی، متخلف اصلی اوپک معرفی شده است.
نشست اوپک در شرایطی برگزار شد که قیمت نفت در بازارهای جهانی با افت شدید همراه بود؛ قیمت هر بشکه نفت در ماه مارس ۱۲۸ دلار بود که یک روز پیش از نشست اوپک به بشکهای زیر ۱۰۰ دلار رسید.
برخی کشورهای عضو اوپک ازجمله ایران عرضه بیش از حد و اشباع بازار را عامل کاهش قیمت دانسته و از عربستان سعودی خواستهاند که تولید خود را کاهش دهد.
عربستان سعودی که افزایش قیمت نفت را عامل ضعیف شدن اقتصاد جهانی دانسته، هیچ تمایلی برای کاهش تولید نفت نشان نداده است.
میزان تولید روزانه نفت عربستان سعودی در ماه آوریل به بیش از ۱۰ میلیون بشکه رسیده که در ۳۰ سال گذشته بیسابقه بوده است. گزارش شده که هدف این کشور از تولید بیش از حد پایین آوردن قیمت نفت به بشکهای زیر ۱۰۰ دلار است.
افزایش قیمت نفت پس از نشست اوپک
درپی توافق اعضای اوپک برای تثبیت سقف تولید نفت این سازمان، قیمت نفت خام روز جمعه ۱۵ ژوئن (۲۶ خرداد) در بازارهای جهانی افزایش یافت.
در معاملات جهانی روز جمعه هر بشکه نفت خام وست تگزارس اینترمدیت با ۱۲ سنت افزایش، ۸۴ دلار و سه سنت اعلام شد؛ قیمت هر بشکه نفت خام برنت نیز با ۴۴ سنت افزایش، به ۹۷ دلار و ۶۱ سنت رسید.
نگرانی از احتمال کاهش نفت عربستان سعودی درپی تثبیت سقف تولید اوپک، یکی از دلایل افزایش قیمت نفت اعلام شده است.
از دیدگاه تحلیلگران و فعالان اقتصادی «آینده حوزه یورو، اقتصاد نابسامان برخی کشورهای اروپایی ازجمله یونان و اسپانیا و تحریم نفت ایران ازسوی غرب» عوامل تعیینکننده قیمت نفت در آینده نزدیک خواهد بود.