بازداشت گروهی از امدادگران غیردولتی که به منظور کمک رسانی به آسیب دیدگانِ زمین لرزه اخیر در استان آذربایجان شرقی به این منطقه رفته بودند، موضوع زلزله را به صورت جدی تری به یک مسئله سیاسی- امنیتی تبدیل کرده است.

پیش‌تر روزنامه کیهان و رسالت در مطالبی جداگانه نسبت به حضور «برخی نیروهای مسئله دار» در منطقه آذربایجانِ شرقی هشدار داده و خبررسانی‌های رسانه‌های غیر دولتی درباره زلزله را هم «سیاه نمایی» توصیف کرده بودند.

حسین رونقی ملکی، یکی از زندانیان سیاسی ایران که اخیرا با قید وثیقه از زندان آزاد شده بود و خود آذربایجانی است به همراه برادر، پدر و جمعی از دوستانش برای کمک به هم استانی‌های خود به منطقه زلزله زده رفته بود که به گفته آقای اجلالی یکی از بستگان آقای رونقی، هر سه عضو این خانواده بازداشت شده‌اند.

پیش از این نیز وب سایت کلمه خبر داده بود سعید شیرزاد، یکی از فعالان مدنی در منطقه بازداشت شده است.

اکبر اعلمی: مردم به دولت اعتماد ندارند

این گفتگو را از اینجا بشنوید

انتشار فیلمی از حضور اکبر اعلمی نماینده تبریز در مجلس ششم به همراه بخشی از جوانان داوطلب در منطقه زلزله در بی‌بی سی فارسی و سایر شبکه‌های اجتماعی جنجالی شد و برخی منابع نزدیک به این گروه‌ها می‌گویند چند امدادگر داوطلب پس از انتشار این فیلم بازداشت شده‌اند. آقای اعلمی تایید کرد که یکی از کسانی که در تهیه این فیلم نقش داشته از سوی مقامات امنیتی تهدید شده است.
گزارش‌ها از برخورد نیروهای امنیتی و عدم همکاری سازمان‌های مسئول با برخی امدادگران داوطلب در حالی منتشر می‌شود که برخی از اعضای نهادهای مدنی حاضر در منطقه فضای همکاری با سازمان‌های دولتی را مثبت ارزیابی می‌کنند.

اکبر اعلمی می‌گوید «عوامل سازمان هلال احمرخصوصا مسئول هلال احمر شهرستان اهر که یکی از اعضای هیئت نظارت بر انتخابات است برخورد خطی کرد و با ما که برای کمک رسانی رفته بودیم همکاری نکرد.»

وی در پاسخ به پرسشی در خصوص نوشته‌های اخیر کیهان و رسالت و روزنامه‌های دولتی مبنی بر حضور افرادی «مسئله دار» در منطقه زلزله زده و وظیفه دولت در حفظ امینت مردم، تصریح کرد در این شرایط تصور نمی‌کنم کسی با انگیزه سیاسی در منطقه حضور پیدا کند. اگر کیهان با چنین رویکردی به مردمی که به کمک زلزله زدگان می‌شتابند نگاه می‌کند، می‌توان گفت این مشکلی است که در ذهن امثال حسین شریعتمداری نهادینه شده است.

وی در پاسخ به این پرسش که آیا دولت نباید در مورد کمک‌های مردمی که به منطقه ارسال می‌شود نظارت داشته باشد می‌گوید که  در ورزقان و اهر ما آثاری از فعالیت مطلوب و موثر دست اندرکاران دولتی ندیدیم. مردم سعی می‌کردند کمک‌ها را با نظارت خودشان به زلزله زدگانی که مستحق هستند برسانند چون به مسئولان اعتماد ندارند.

او در مورد گزارش‌ها از بازداشت عده‌ای از امدادگران می‌گوید که من از دستگیری آن‌ها خبر ندارم اما یکی از این دوستان به من گفته که به ایشان زنگ زده و او را تهدید کرد‌ه‌اند که چرا از مردم منطقه زلزله زده فیلم تهیه کرده‌اید و این فیلم و عکس‌ها را در اختیار چه کسی قرار داده‌اید.
آقای اعلمی می‌گوید طبیعی است که وقتی که «رسانه ملی»  آن‌طور که باید به وظیفه خود در پوشش اخبار زلزله زدگان عمل نمی‌کند، خود مردم به هر وسیله ممکن سعی می‌کنند مطالبات و مشکلات زلزله زده‌ها را به گوش دنیا برسانند تا شاید فریادرسی پیدا شود به داد آن‌ها برسد.

امیر کلهر: با وجود مجوز، دوستان‌مان را بازداشت‌ کردند

این گفتگو را از اینجا بشنوید

امیر کلهر که به همراه یک گروه داوطلب برای کمک به مردم زلزله زده در منطقه حضور پیدا کرده بود از بازداشت دوستان خود در منطقه زلزله زده خبر می‌دهد و می‌گوید: من از طریق فیسبوک با دوستانم هماهنگی‌هایی را انجام دادم تا به مردم کمک کنیم.

آقای کلهر می‌گوید: برخی از بازداشت شدگان به اداره اطلاعات تبریز منقل شده‌اند که گوشی‌‌هایشان روشن است ولی پاسخ نمی‌دهند. پدر حسین رونقی ملکی هم که جز بازداشت شدگان است به بیمارستان منتقل شد. پدر حسین وقتی شنید درگیری در محل اقامت دوستان ما رخ داده برای پادرمیانی آنجا حضور پیدا کرده بود که او را هم بازداشت کردند.

وی می‌گوید: بهروز علوی یکی از کسانی است که از سنندج برای کمک به تبریز آمده و گفته می‌شود بازداشت شده اما پیگیری‌های خانواده او به نتیجه نرسیده است.

از آقای کلهر می‌پرسم که آیا برای حضوردر منطقه مجوزی هم تهیه کرده بودند. او پاسخ می‌دهد برای اطمینان بیشتر ما از دو سازمان غیردولتی مجوز گرفته بودیم. در مسیر ورودی به منطقه زلزله زده سپاه یا هلال احمر درخواست مجوز می‌کند که ما این مجوز را داشتیم. ولی تا آن روز مجوز نخواسته بودند اما دیروز یک ماشین لباس شخصی به منطقه رفت و درخواست مجوز کرد که حسین رونقی ملکی به عنوان مسئول گروه مجوز را به آن‌ها نشان داد اما متاسفانه بچه‌ها را بازداشت کردند.

وی در پاسخ به این پرسش که گفته می‌شود ظاهرا از امدادگران داوطلب خواسته بودند که کمک‌های مردمی را در اختیار هلال احمر یا سپاه قرار دهند اما آنها مقاومت کرده‌اند و به همین دلیل بازداشت شده‌اند، می‌گوید: نیروهای انتظامی و امنیتی و حتی شخص فرماندار هم آنجا حضور داشت. آن‌ها به بچه‌ها و کمک‌های مردمی هجوم آورند ولی بچه‌ها مقاومت کردند، آن‌ها گفتند ما کمپ را پلمپ می‌کنیم که بچه‌ها گفتند اگر بخواهید پلمپ کنید ما داخل کمپ می‌مانیم بعد از این چند تا ماشین ضد شورش آمد و بچه‌ها را از آنجا خارج کردند.

امیر کلهر در مورد وضعیت منطقه زلزله زده می‌گوید «در ورزقان یک بیمارستان صحرایی وجود دارد که این بیمارستان برای سی یا چهل نفری که بعد از یک پس لرزه کوچک مجروح می‌شوند فقط دو پزشک دارد. در حالی که ما با خودمان پزشک به منطقه برده بودیم، گشت چادر به چادر داشتیم و می‌خواستیم به مردم کمک کنیم.»

این امدادگر داوطلب می‌گوید که« دام‌های روستائیان تنها سرمایه آنهاست. ما برای حفاظت از آن‌ها حصار خریده بودیم تا مجبور نشوند برای حفاظت از دام‌هایشان پیش آنها بخوابند و مورد حمله گرگ‌ها قرار بگیرند.

این فعال مدنی در مورد شیوع بیماری در منطقه می‌گوید: الان بیشتر روستاهای مناطق ورزقان و هریس مشکوک به بیماری «وبا» است، اما دولت در این مورد اطلاع رسانی نکرده است. ما آهک برده بودیم که بیماری وبا گسترش پیدا نکند. آنجا می‌توانستیم با نماینده‌های مجلس جمهوری اسلامی هم همکاری بکنیم، فقط چون هدف همه ما یکی بود؛ کمک رسانی به مردم.

سحر بیگی: مجوز چیز بدی نیست

 این گفتگو را از اینجا بشنوید

سحر بیگی که از طرف یک سازمان غیر دولتی در منطقه زلزله زده به عنوان داوطلب حضور پیدا کرده می‌گوید: ما نتوانستیم مجوز بگیرم ولی با یک گروه مجوزدار همراه شدیم. از دوستان‌مان کمک‌های مالی و غیرنقدی دریافت کرده بودیم و به منطقه رفتیم تا خودمان به دست مردم برسانیم. قبل از اینکه راه بیافتیم به ما گفته بودند نیروهای امنیتی اجازه نمی‌دهند که بدون مجوز وارد مناطق زلزله زده شوید، اما جلوی ما را نگرفتند.
او می‌گوید داشتن مجوز اصلا چیز بدی نیست ولی نداشتن مجوز هم مانع کار ما نشد. آنجا گروه‌های مختلفی بدون مجوز و کاملا مستقل آمده بودند و کمک‌های مردمی را آوردند و کسی جلویشان را نمی‌گرفت ولی گاهی پیش می‌آمد که بخشدار یک منطقه‌ای هم می‌آمد و درخواست مجوز می‌کرد.

وی در مورد فعالیت‌های گروه خودشان در منطقه می‌گوید: ما برای بچه‌های یک روستا اسباب بازی برده بودیم، بخشدار آمد از ما مجوز خواست ولی چون همراهمان نبود کمی بحث شد ولی استعلام کردند و موضوع حل شد.

از او می‌پرسم با توجه به این اخباری که از امنیتی شدن فضا منتشر می‌شود اعتماد مردم برای کمک رسانی هم کمی سلب می‌شود، بر اساس تجربه‌ای که خود شما از حضور در منطقه دارید فکر می‌کنید مردم چطور می‌توانند کمک کنند؟
خانم بیگی پاسخ می‌دهد: خود استانداری تبریز به شدت با ما همکاری کرد و به ما حتی مجوز ساخت و ساز هم داد و چون سازمان‌های غیر دولتی زیادی به منطقه آمدند که با هم هماهنگ نبودند، استانداری جلسه‌ای برای ما برگزار کرد تا نماینده‌های سازمان‌های غیر دولتی بیایند صحبت کنند و هماهنگی به وجود بیاید و هر گروهی مسئولیت خاصی را عهده دارد شود تا کمک‌های مردمی به صورت یکسان به دست مردم آسیب دیده  برسد.
وی در مورد حوزه فعالیت خودش در مورد کودکان می‌گوید: ما در مناطق با کودکان بازی می‌کردیم، خیلی از بچه‌ها فارسی بلد نیستند تا بشود با آن‌ها صحبت کرد. ما با زبان خودشان و به ترکی با آن‌ها حرف زدیم و حتی روانپزشک هم به منطقه آمده بود تا با کودکان حرف بزند.آنجا مردمی بودند که واقعا داشتند کار می‌کردند و مانعی هم نبود برخی از دوستان ما می‌خواهند بروند حتی به مدت شش ماه در منطقه بمانند و به مردم کمک کنند و فکر نمی‌کنم مانعی باشد.