چندهفته پس از دستگیری گروهی از روزنامهنگاران در تهران، گزارشهایی نیز از دستگیری شماری از روزنامهنگاران در شهرستانها منتشر شد.
این گزارشها نشان میدهد موج دستگیری روزنامهنگاران از تهران نیز فراتر رفته و به شهرستانها رسیده بهطوری که ۱۲ نفر از رونامهنگاران در شهر ایلام توسط اطلاعات سپاه دستگیر شدهاند.
تاکنون گزارش موثقی از محل نگهداری این افراد منتشر نشده، هر چند که برخی از منابع خبری کردستان که خبر دستگیری خبرنگاران ایلامی را منتشر کردهاند، نوشتهاند که این افراد تنها برای بازجویی فرا خوانده شده بودند و پس از بازجویی آزاد شدهاند.
سایت خبرنگاران ایران یکی از وبسایتهایی بود که با انتشار گزارشی، افراد دستگیر شده را از جمله خبرنگاران شاغل در ماهنامه «وریا»، هفتهنامه «کوشک» و دو هفتهنامه «نجوا» معرفی کرده که همگی نشریاتی به زبان کردی- فارسی هستند و فعالیت آنها ادبیات، زبان و فرهنگ کردی است. دو نفر از دستگیر شدگان سردبیر بخش کردی این نشریهها بودند.
محسن چراغی و رحمت چراغی، روزنامهنگاران فعال در نشریه «وریا»، «عباس محمدزاده» روزنامهنگار که از او به عنوان محقق تاریخ معاصر ایران نام برده شده، کامران محمد رحیمی، عضو خانه مطبوعات ایلام و سردبیر نشریه «کوشک»، احسان نیکپی، کارشناس ارشد روابط بینالملل و سردبیر بخش کردی نشریه «وریا»، نسرین باوندپور، شاعر و داستان نویسی که به زبان کردی در دو حوزه شعر و داستان فعالیت میکند از جمله افرادی هستند که برخی منابع محلی از بازداشت آنها خبر دادهاند.
سایت خبرنگاران ایران همچنین از قول یکی از خبرنگار ایلامی درباره چگونگی بازداشت این خبرنگاران نوشته است که این افراد در محل کار خود یا در خانه بازداشت شدهاند و ماموران امنیتی تمام خانه آنها را بازرسی کردهاند و هارد کامپیوتر، سی دی، کتاب، دست نوشتههای آنها را ضبط کردهاند.
این خبرنگار که نامی از او برده نشده، همچنین تاکید کرده که ماموران اطلاعات سپاه به خانه چند روزنامهنگار دیگر نیز مراجعه کردهاند اما به دلیل حضور نداشتن آنها تنها به بازرسی خانه و ضبط وسایل اقدام کردهاند.
با این وجود، اخبار منتشر شده درباره دستگیریهای خبرنگاران ایلام را سایتهای نزدیک به حکومت تکذیب کردهاند. از جمله سایت «ایلام فردا» که با «ضد انقلاب» خواندن سایتهای منتشر کننده این اخبار، ضد تکذیب بازداشت این خبرنگاران انتشار اخباری در این خصوص را پرو پاگاندای رسانهای خوانده است.
ایلام فردا همچنین به نقل از کامران محمد رحیمی و عباس محمدزاده، دو تن از کسانی که نام آنها در میان دستگیر شدگان بود، نوشته است که «هیچ گونه احضار یا بازداشتی در کار نبوده» و این افراد در حال حاضر نزد خانواده های خود به سر میبرند.
موج جدید بازداشت روزنامهنگاران در تهران از هفتم بهمن آغاز شد و تا ۱۳ بهمن ادامه یافت، بیشتر روزنامهنگاران در روز یکشنبه، هشتم بهمن و همزمان با حضور نیروهای امنیتی در دفتر روزنامههای اصلاحطلب بهار، اعتماد، آرمان، شرق و مجله آسمان بازداشت شدند.
وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی ایران در بیانیههای خود تاکید کرده است که روزنامه نگاران بازداشت شده با رسانههای فارسی زبان خارج از ایران ارتباط و همکاری داشتهاند.
این وزارتخانه در سه بیانیه در سه بیانیه خود به «کشف یک شبکه رسانهای» اشاره کرده و شبکه خبری بی.بی.سی را «هسته مرکزی» و دیگر رسانههای فارسی زبان خارج از کشور را «مرتبط یا وابسته» به این شبکه دانسته است. همچنین در آخرین بیانیه از احتمال پخش «اعترافات» بازداشت شدگان خبر داده شده است.
فشار بر روزنامهنگاران مناطق کردنشین از گذشته تا حال
منطقه کردنشین ایران و روزنامهنگاران کرد پیش از این هم تحت فشارهای امنیتی بسیار بودهاند و بسیاری از آنها به تحمل سالها حبس و ممنوعیت از فعالیت نیز محکوم شدهاند.
در سال ۲۰۰۷ سازمان گزارشگران بدون مرز در گزارشی اعلام کرد که وضعیت روزنامهنگاران در استان کردستان هر روز بدتر میشود و روزنامهنگاران این منطقه بیشتر از گذشته در معرض تهدید و دستگیریهای خودسرانه و نگهداری در بازداشگاههای مخفی قرار دارند. همچنین در این گزارش تاکید شده بود که مسئولان قضایی- امنیتی، بازداشت شدگاه را از حق داشتن وکیل یا ملاقات با خانواده ها نیز محروم میکنند.
عدنان حسن پور، خبرنگار هفتهنامه «آسو» و عبدالواحد (هیوا) بوتیمار، همکار نشریه «انجمن زیست محیطی سبزچیا» دو نمونه از این افراد هستند. این دو روزنامهنگار در سال ۱۳۸۵ از جمله به «اقدام علیه امنیت ملی»، «جاسوسی» و «محاربه» متهم و به اعدام محکوم شدند که بعدها حکم آقای بوتیمار نقض شد و حکم اعدام عدنان حسن پور نیز لغو و به ۱۰ سال زندان تغییر کرد.
مورد دیگر مسعود کردپور، روزنامه نگار و دبیر آموزش و پرورش کردستان است. او که در سال ۱۳۸۷ به اتهام فعالیت تبلیغى علیه نظام به وسیله مصاحبه با رسانههاى خارجى از جمله رادیو فردا، صداى آمریکا، بى بى سى، رادیو فرانسه و رادیوهاى دیگر بازداشت و به یک سال زندان محکوم و نیز با حدود ۲۲ سال سابقه تدریس به باز خرید خدمت (انفصال) محکوم شد.
آقای کردپور که موسس بنیاد دمکراسى و حقوق بشر کردستان نیز بود یک سال پیش از دستگیری نیز به اتهام مصاحبه با رسانههاى خارج از کشور و تحریک معلمان به عدم حضور در کلاسهاى درس به شهرستان تکاب در آذربایجان غربى تبعید شده بود.
محمد صدیق کبودوند، روزنامهنگار کرد ایرانی و سردبیر هفته نامه توقیف شده پیام مردم کردستان که در محکومیت ۱۱ ساله زندان به سر میبرد نمونه دیگری از این افراد است. او در سال ۱۳۸۶ بازداشت و زندانی شد و در دادگاه به اتهام اقدام علیه امنیت ملی از طریق تشکیل و اداره سازمان دفاع از حقوق بشر کردستان محکوم شد.
دادگاه او را به دلیل «گفتوگو با رسانههای عمومی، مراوده با سازمانهای بینالمللی حقوق بشر و ارتباط و مکاتبه با کوفی عنان، دبیرکل وقت سازمان ملل» به تحمل ۱۱ سال زندان محکوم کرد.
بخشی از محکومیت آقای کبودوند نیز مربوط به فعالیت او در نشریه «پیام مردم» است که او صاحب امتیاز و مدیر مسئول این نشریه دو زبانه کردی و فارسی درمناطق کردنشین ایران بوده است.
نسرین ستوده، در این پرونده وکیل آقای کبودوند بود که خود او نیز هم اکنون در زندان به سر میبرد.
کاوه جوانمرد روزنامه نگار سنندجی، کیا جهانی، گزارشگر شبکه تلویزیونی «کردستان تیوی» و آسو صالح، روزنامهنگار هفتهنامه «دیدگاه» موارد دیگری هستند که در سالهای گذشته به اتهام همکاری با احزاب اپوزیسیون و اقدام علیه امنیت ملی و جاسوسی دستگیر شدهاند.
فشار بر روزنامهنگاران و دستگیریهای آنها همواره موجی از اعتراضهای نهادهای بینالمللی و سازمانهای مدافع حقوق روزنامهنگاران را به همراه داشته است.