گروهی از قانونگزاران و تحلیلگران آمریکا درصدد هستند خرید نفت خام ایران را به‌طور کامل تحریم کنند، طرحی که با انتقاد کارشناسان اقتصادی و مقام‌های دولت باراک اوباما روبه‌رو شده است.
روزنامه واشنگتن پست با اعلام این خبر نوشته است که طرفداران این طرح می‌گویند افزایش تولید گاز و نفت در خاورمیانه و آمریکای شمالی موجب شده که قطع کامل خرید نفت خام از ایران امکان‌پذیر شود.
به گفته طرفداران این طرح «اگر این تلاش موفقیت‌آمیز باشد ایران به عنوان چهارمین تولیدکننده نفت در سطح جهان به حاشیه رانده خواهد شد و در سیاست هسته‌ای خود تغییر ایجاد خواهد کرد».
طرفداران این طرح گفته‌اند که تحریم‌های شدید اقتصادی علیه برنامه هسته‌ای ایران «موثر نبوده» و به همین خاطر طرح تحریم کامل خرید نفت از این کشور را مطرح کرده‌اند.
این درحالی است که مقام‌های دولت اوباما می‌گویند که «این طرح موجب اختلال در بازارهای نفتی می‌شود، بین آمریکا و متحدانش فاصله ایجاد می‌کند و قیمت انرژی را افزایش خواهد داد».
مقام‌های کاخ سفید می‌گویند که آنها درحال بررسی گزینه‌های دیگری برای کاهش فروش نفت خام ایران هستند ازجمله این که تدابیر مالی جدیدی را اتخاذ کنند تا ایران نتواند تحریم‌ها را دور بزند و عواید حاصل از فروش نفت و گاز را به‌دست آورد.
با این حال یک معاون ارشد سنای آمریکا گفته است: اگر درمورد تدابیری بحث می‌کنیم که بتوانند به اقتصاد ایران آسیب بزنند، قطع دسترسی کامل ایران به بازارهای نفتی جهان، درصدر فهرست قرار دارد.
این مقام آمریکایی تاکید کرده است که «پیشنهاد تحریم کامل نفت خام ایران ازسوی دو حزب جمهوریخواه و دموکرات با استقبال روبه‌رو شده است.»
آمریکا و اتحادیه اروپا با ادعای این‌که ایران از درآمدهای نفتی برای پیشبرد برنامه هستهایاش استفاده می‌کند، نفت خام این کشور را تحریم کرده‌اند تا به گفته خودشان این کشور را به توقف فعالیت‌های هسته‌ای وادار کنند.
غرب گفته است که ایران در پوشش برنامه هسته‌ای قصد دارد سلاح اتمی بسازد اما ایران اهداف برنامه هستهایاش را صلح‌آمیز اعلام کرده است.
این تحریم‌ها دسترسی ایران به سیستم مالی و بانکی جهانی را مسدود کرده و باعث کاهش ۴۰ درصدی درآمدهای نفتی این کشور در یک سال گذشته شده است.
گروهی از قانونگزاران و تحلیلگران آمریکا گفته‌اند که «شرایط برای اقدامات شدیدتر و قطع کامل دسترسی نفت ایران به بازارهای جهانی آماده است.»
سناتور رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی و سناتور مارک کرک، عضو کمیسیون تخصیص بودجه مجلس سنا، ازجمله افرادی هستند که قطع کامل خرید نفت از ایران را پیشنهاد داده‌اند.
استناد به یک گزارش
طرفداران این طرح پیشنهادی به گزارش مستقل دیگری استناد کرده‌اند که ازسوی موسسه پژوهشی «اقتصاد جهانی و تامین انرژی آینده آمریکا» تهیه شده است.
طبق گزارش این موسسه «بازارهای نفتی در مقایسه با پنج سال پیش به‌طور قابل توجهی تغییر کرده است. زیرا آن زمان تقاضا ازسوی مشتریان آسیایی و قیمت انرژی بالا بود اما امروز، افزایش تولید نفت در عراق و آمریکا منجر به ظرفیت مازاد حدود چهار میلیون بشکه نفت در روز شده است».
براساس این گزارش «بازار جهانی قابلیت جبران تولید نفت خام ایران را دارد که روزانه حدود یک میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه است. اگرچه حذف صادرات نفت ایران موجب اختلال موقت در عرضه نفت خواهد شد اما بازار نفت این اختلال را جبران خواهد کرد و اکنون بهترین زمان برای آزمایش این طرح است.»
مخالفت برخی کارشناسان نفتی
این درحالی است که برخی کارشناسان نفتی مخالف این طرح هستند و نسبت به موفقیت‌آمیز بودن آن تردید دارند.
رابرت مک‌نالی، رئیس شرکت مشاوره «گروه راپیدان» گفته است که «سطح ظرفیت مازاد تولید نفت نبستا پایین است و تقریبا تمام ظرفیت مازاد نفت ازسوی عربستان سعودی تولید می‌شود. اگرچه این کشور ادعا می‌کند که قادر است روزانه بیش از ۱۲ میلیون بشکه نفت تولید کند اما بسیاری از تحلیلگران در عملی بودن این ادعا تردید دارند».
علاوه بر این اگرچه در گزارش «روبینی سیف» قیمت‌های نفت ثابت اعلام شده اما واقعیت این است که درحال حاضر بهای نفت در سطح بالایی قرار دارد؛ میانگین بهای سبد نفت خام اوپک در دو سال گذشته و در چهار ماه نخست سال جاری بالاتر از ۱۰۰ دلار در هر بشکه بوده است.
رابرت مک‌نالی که موافق قرنطینه کردن ایران است، می‌گوید که «درحال حاضر شرایط بازار نفت مطلوب نیست و آمریکا باید ذخایر استراتژیک نفت خام خود را آزاد کند تا تحریم کامل نفت ایران جبران شود.»
چالش‌های دیپلماتیک
به نوشته واشنگتن پست قطع کامل صادرات نفت ایران «مستلزم برخی تلاش‌های دیپلماتیک است ازجمله این‌که باید باقی‌مانده مشتریان ایران را متقاعد کرد که به دیگر فروشندگان نفتی مراجعه کنند و شاید مجبور شوند بهای بالاتری بپردازند».
چین، ژاپن، هند و کره جنوبی ازجمله مشتریان عمده نفت ایران هستند اگرچه در یک سال گذشته واردات نفت خام از ایران را کاهش داده‌اند.
دولت باراک اوباما این چهار کشور را مجبور کرده که واردات نفت خام از ایران را کاهش دهند، اقدامی که به گفته برخی مقام‌های آمریکا می‌تواند مخرب باشد، به اقتصاد این کشورها آسیب بزند و ضربه‌ای به سیاست تحریم آمریکا باشد زیرا چین به عنوان عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل در گروه مذاکره کننده هسته‌ای ۵+۱، بیشتر طرفدار تلاش‌های دیپلماتیک برای فشار به ایران بوده است.
یک مقام ارشد دولت آمریکا در مخالفت با این پیشنهاد گفته است که «هدف فشار بر ایران است نه جنگیدن با شرکای تجاری آمریکا.»
این پیشنهاد جدید تحریم همچنین در تضاد با توصیه‌های اخیر گروهی ۳۵ نفره متشکل از دیپلمات‌ها و مقام‌های ارشد سابق دولت آمریکا درمورد تحریم ایران است.
این گروه ۳۵ نفره در گزارشی که ماه گذشته منتشر کردند، گفتند که تحریم‌های آمریکا علیه ایران «موفق به تغییر رفتار تهران در برنامه هستهایاش نشده بلکه بیشتر به مردم ایران آسیب وارد کرده است.»
این طرح در زمانی پیشنهاد شده که دولت و کنگره در حال بررسی راه هایی برای تشدید فشار اقتصادی بر ایران هستند. هفته گذشته گروهی از سناتورهای جمهوریخواه و دموکرات کنگره آمریکا طرحی را تهیه کرده‌اند که درصورت تصویب، دسترسی ایران به میلیاردها دلار ذخایر ارزی خارج از کشور قطع خواهد شد.
علاوه بر این کنگره درصدد است تا مانع از دسترسی ایران به دریافت طلا در بازارهای جهانی شود.
