کارشناسان میگویند با اینکه شبکههای اجتماعی مجازی مانند فیسبوک و توییتر به گسترش ارتباط اجتماعی کودکان و یادگیری آنها کمک میکنند اما در عین حال زورگویی و مبادله پیامهای جنسی را نیز آسانتر کردهاند.
در گزارشی که در مجله «پزشکی اطفال» منتشر شده با تاکید بر مزایا و خطرات کاربرد وبسایتهای اجتماعی و دنیای بازی مجازی برای کودکان آمده است که نوجوانان از این راه وقت زیادی صرف تعامل با دیگران میکنند.
نتایج بررسیها نشان میدهد که بیش از نیمی از نوجوانان در آمریکا، دست کم یک بار در روز به یکی از این شبکههای اجتماعی مجازی سرمیزنند و نزدیک به یک چهارم نوجوانان نیز میگویند روزانه ۱۰ بار یا بیشتر وارد این دسته از وبسایتها موردعلاقهشان میشوند.
برای ارتباط با دیگران در شبکه اجتماعی میتوان از تکنولوژیهایی چون شبکههای اینترنتی و موبایل استفاده کرد.
اگرچه شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک و توییتر، جنبههای مثبت و اجتنابناپذیری در زندگی امروز مردم و حتی نوجوانان دارند اما پرسش اساسی این است که این مقدار حشر و نشر با دیگران از طریق تکنولوژی و نداشتن رابطه رودررو چه اثری روی جوانان امروز میگذارد؟
دکتر گوین ٱ.کیفی، نویسنده گزارش حاضر میگوید که شبکههای اجتماعی عمدتا خوب هستند چرا که محلی برای اجتماعی شدن کودکان هستند، جایی که آنها میتوانند روزانه با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.
به نظر او فضاهای اجتماعی کودکان در حال کوچکشدن هستند و کودکان امروز مکان و فرصت کافی که والدین آنها در گذشته برای گذران وقت در اختیار داشتند را ندارند. شبکههای اجتماعی به آنها فرصت میدهد تا وقت صرف ارتباط با دیگران کنند، اما به باور دکتر گوین ٱ.کیفی این موضوع نباید تمام وقت آنها را بگیرد.
فراهم کردن فرصت یادگیری برای نوجوانان، بروز خلاقیت و به خصوص امکان دستیابی به اطلاعات بهداشتی از جمله مزایای دیگر استفاده از شبکههای اجتماعی است.
از این راه کودکانی که دچار بیماریهای مزمن هستند میتوانند افراد مشابه خود را بیابند و از سوی آنها حمایت روانی بهدست آورند که شاید دستیابی به آن به گونهای دیگر امکانپذیر نیست.
این پژوهشگر در عین حال هشدار داده است که برای انجام این کارها اما بهتر است والدین در کنار کودکان خود باشند و بهترین قاعده در این زمینه «دوست بودن» با نوجوانان در فیسبوک است.
همانطور که بسیاری از مردم به کودکان و نوجوانان خود اجازه نمیدهند که پیش از یادگرفتن آشپزی یا رانندگی دست به این کارها بزنند، باید به آنها چگونگی کار با فیسبوک را بیاموزند و فرض نکنند که کودکان، این چیزها را میدانند.
دکتر ٱ.کیفی میگوید: تبلیغات و مطالب شبکههای اجتماعی مانند فیسبوک مناسب سن نوجوانی و بالاتر است و به همین دلیل محدودیت سنی برای عضویت در این گونه رسانهها وجود دارد، اما ممکن است کودکان کوچکتر در اینباره دروغ بگویند.
از سوی دیگر اگر به کودک کوچکتر اجازه داده شود به این سایتها سر بزند در واقع به او یاد دادشده که دروغگفتن در این زمینه مجاز است.
خطرات شبکههای اجتماعی برای نوجوانان
در بخشی از گزارشی که در مجله پزشکی اطفال چاپ شده درباره خطرات شبکههای اجتماعی نیز سخن به میان آمده است. یکی از بزرگترین خطرها در این زمینه تحت زورگویی قرارگرفتن سایبری و اذیت و آزار آنلاینی است.
زورگویی آنلاینی به معنای استفاده از تکنولوژی اطلاعات و ارتباطات برای انجام یا حمایت از رفتار خصمانه از سوی فرد یا گروه به منظور آزار دیگران است.
دکتر برایان پریماک، متخصص اطفال در دانشکده پزشکی دانشگاه پیتزبورگ با اشاره به اینکه «تکنولوژی به نوعی گسترش آنچیزی است که در دنیای واقعی وجود دارد» میگوید که زورگویی پیش از ایجاد اینترنت هم وجود داشته اما زورگویی سایبری، کار را آسانتر کرده است.
آمارهای منتشر شده در آمریکا نشان میدهد که نزدیک به ۴۲ درصد کودکان تحت زورگویی آنلاینی قرار میگیرند و تقریبا ۲۵ درصد آنها بیشتر از یک بار در این زمینه تجربه داشتهاند.
پریماک همچنین به تمایل کودکان به عبور از مرزهای گذاشته شده از سوی والدین و آزمایش کردن آنها اشاره میکند و میگوید که تکنولوژی امروز این کار را برای آنها سادهتر کرده است.
آکادمی پزشکی اطفال آمریکا، دریافتکردن، فرستادن پیامها و تصاویر بیپرده جنسی از راه موبایل، کامپیوتر یا سایر ابزار دیجیتالی را از جمله نمونههای عبور از این مرزها میداند.
این پزشک اطفال میگوید کودکان تمایل به تماشای تصاویر لخت دارند و تکنولوژی امروز امکان آن را فراهم کرده است.
دکتر پریماک در این زمینه ضرورت زیرساخت بیشتر تکنولوژی را یادآور میشود و بر این باور است که متخصصان اطفال باید آماده مداخله شوند و به آموزش جوانترها و والدین آنها کمک کنند تا سواد رسانهای بیشتر شود و افراد بتوانند به ارزیابی انواع جدید تکنولوژی بپردازند.
خطر بالقوه دیگر شبکههای اجتماعی «افسردگی فیسبوکی» است که ناشی از صرف وقت زیاد کودکان و نوجوانان روی این رسانههاست که در آن نشانههای کلاسیک افسردگی مانند تغییر الگوی خواب و خوردن، نوسانات خلقی، وقتگذرانی با دوستان متفاوت یا منزویشدن اجتماعی در کودک ظاهر میشود.
نویسنده گزارش حاضر با وجود اشاره به خطرات استفاده از شبکههای اجتماعی توسط نوجوانان درباره حساسیت افراطی والدین هم هشدار میدهد.
او میگوید والدین باید با کودکان و نوجوانان خود آزادانه درباره استفاده از شبکههای اجتماعی به صورت آنلاین بگویند اما توجه داشته باشند که کنترل زیاد در زندگی واقعی هم اعمال نمیشود.
دکتر ٱ.کیفی به والدین گوشزد میکند زمانی فرا میرسد که باید احساس کنند خود آنها، کودکانشان را تربیت کردهاند و به انتخاب آنها اعتماد کنند.