در حالی که تحریمهای آمریکا و اروپا به اقتصاد ایران صدمه وارد میکنند، ایران با بالا بردن میزان صادرات به کشورهایی مانند کره جنوبی و ترکیه، از کاهش صادرات نفتی خود جلوگیری کرده است.
بنا به اظهارات تاجرانی که صادرات نفت ایران را زیر نظر دارند، صادرات این کشور در ماه جولای با کمتر از یک میلیون بشکه در روز به میزان پایینی رسید، اما در ماه آگوست افزایشی اندک و سپس در ماه سپتامبر افزایشی قابل توجه تا میزان ۱.۲ میلیون بشکه در روز را تجربه کرد.
بهبود صادرات نفتی ایران برای چندمین ماه متوالی، با آغاز خرید دوباره نفت خام توسط ترکیه و کره جنوبی به دنبال وقفهای چند هفتهای رخ میدهد. چین، هند، تایوان و ژاپن نیز از ایران نفت خریدند.
طبق گفته تاجرین، ایران همچنین به منظور فروش نفت به طور پنهانی در پالایشگاههای آسیایی، تانکرهایی از نفت و سوخت نفتی به بنادری ناشناخته در مالزی و اندونزی حمل کرده است.
یک مقام آگاه در رابطه با فروش نفت و مستقر در ناحیه خلیج فارس میگوید: «ما شاهد نقطه پایین صادرات نفتی ایران بودهایم. کشورهای آسیایی دوباره خرید نفت را از سر گرفتهاند.»
صادرات نفت ایران در فصل اول سال جاری میلادی به طور میانگین به دو میلیون بشکه در روز، در فصل دوم به حدود ۱،۵ میلیون بشکه، و به حدود یک میلیون بشکه در روز در فصل سوم کاهش یافته است. اگر میزان صادرات چند هفته اخیر تغییر نکند، میانگین صادرات ایران در فصل چهارم سال ۱،۲ میلیون بشکه در روز خواهد بود.
افزایش فروش نفت ایران بدان معنی نیست که مشکلات اقتصادی آن حل شده است. ایران هم اکنون در دریافت وجوه صادرات نفتی خود با توجه به اینکه اکثر بانکها حواله دلار به این کشور را متوقف کردهاند، با مشکل فراوان روبهروست و مجبور به قبول روپیه هند و یوان چین شده است.
همچنین علیرغم افزایش صادرات در ماه سپتامبر، صادرات نفتی نسبت به سال گذشته افت شدیدی داشته است.
در همین رابطه، «تروور هاوزر»، از مسئولین یک شرکت مشاورهای در نیویورک میگوید: درآمد نفتی ایران در سالهای متوالی با کاهشی ۶۰ درصدی مواجه بوده. او ضمن بیان اینکه ریال اخیراً ۳۰ درصد ارزش خود نسبت به دلار را از دست داده تاکید کرد: ایران با یک بحران روبهرو است.
اما بهبود صادرات ایران در چند ماه اخیر نشان میدهد که قیمت نفت به میزان هر بشکه بیش از ۱۰۰ دلار به همراه شرایط پرداختی سخاوتمندانهای که ایران به مشتریان خود ارائه میدهد، کشورهای آسیایی را به رغم فشار سیاسی آمریکا و اروپا به خرید نفت ایران جذب میکند.
ایران به برخی از مشتریان آسیایی خود اجازه داده بهجای استاندارد صنعتی که بین ۳۰ تا ۶۰ روز است، پول نفت را در شش ماه بپردازند که در عمل به معنای تخفیف شدید قیمت نفت است.
مقامات آگاه در صنعت نفت میگویند مشخص نیست بهبود صادرات نفتی ایران به معنای افزایش تولید این کشور نیز باشد چرا که ممکن است مقدار نفتی که ایران در این ماهها صادر میکند مربوط به ذخایر قبلی ایران باشد.
بازار نفت در حال ارزیابی آن است که بهبود صادرات نفتی ایران امری یکباره است یا احتمالاً در چند ماه آینده ادامه خواهد داشت. پیش از این در سال جاری صادرات نفتی ایران برای مدت زمانی کوتاه بهبود یافت، اما به تندی رو به کاهش گذاشت.
اما اینبار علائمی وجود دارد که از ادامهدار بودن افزایش صادرات نفت ایران حکایت دارد. با توجه به اینکه واردکنندگان در واکنش به قوانین جدید اتحادیه اروپا مبنی بر تحریم شرکتهای بیمه کشتیرانی که با تانکرهای ایرانی همکاری دارند، از تانکرهای ایرانی استفاده میکنند.
شرکت ملی نفتکش ایران که بزرگترین شرکتهای دارای تانکرهای نفت خام ایران محسوب میشود، به مشتریان خود وعده داده که میتواند حمل محمولههای نفتی خود را با ضمانت بیمه توسط موسسه بیمه متقابل کیش ادامه دهد.
در همین حال برخی کشورها مانند ژاپن از بیمههای دولتی برای تانکرهای حامل نفت ایرانی استفاده میکنند.