حامد قدوسی، که وبلاگش «یک لیوان چای داغ» را در حوزه مسائل اقتصادی می‌نویسد در یادداشت تازه‌اش وعده تازه محمود احمدی‌نژاد را برای پرداخت یک میلیون تومان به هر نوزاد، نقد می‌کند.

محمود احمدی‌نژاد گفته دولت از سال 1389 برای هر نوزاد یک میلیون تومان به حساب سرمایه‌گذاری واریز می‌کند و پدر و مادرها را هم تشویق کرده است که ماهیانه 20 هزار تومان به آن اضافه کنند. این که آیا این هم یک حربه تبلیغاتی است و یا واقعا در عمل دنبال خواهد شد را کنار می‌گذاریم و روی خود طرح متمرکز می‌شویم.

اولین سوال این است که منابع طرح از کجا تامین خواهد شد؟ برای این که تخمینی داشته باشیم باید دقت کنیم که میزان موالید در ایران الان حدود 1.3 میلیون نوزاد در سال است. به عبارت دیگر طرح نیازمندی منابعی در حدود 1.3 میلیارد دلار در سال است. این مبلغ رقم کمی نیست خصوصا وقتی که با بودجه جاری 40 میلیاردی کشور مقایسه شود. به عبارت دیگر ی. منابع این طرح یا باید از کاستن از بخش‌های دیگر و یا از طریق کسری بودجه تامین شود و در هر صورت بی‌هزینه نیست.

از آن طرف اگر دولت تعهد کند که از پول درآمد نفت این رقم را برداشته و به حساب نوزادان واریز کند قدمی رو به جلو و بسیار قابل دفاع است. این سیاست باعث می‌شود تا دست‌رسی برابر شهروندان به بخشی از درآمدهای ناشی از منابع طبیعی تضمین شود و میزان دست‌یابی برابر اقشار مختلف به فرصت‌های خاصی مثل تحصیل در دانش‌گاه افزایش یابد.

البته می‌توان گزینه مقابل این سرمایه‌گذاری را هم پیش کشید. دولت می‌تواند همانند بسیاری از کشورهای دارای دولت رفاه به جای ذخیره‌سازی این پول در حسابی با مدیریتی نامعلوم و احتمالن دولتی، آن‌را طی سیاست مشخصی صرف تغذیه و به‌داشت نوزادان کند. این را می‌دانیم که به‌بود تغذیه نوزادان در سنین پایین تاثیر بسیار مهمی در رشد ضریب هوشی و موفقیت آتی آن‌ها دارد. یک میلیون تومان پول خیلی زیادی نیست ولی اگر منابع طرح به سمت اقشار نیازمندتر هدف‌گیری شود می‌تواند بخشی از سوء تغذیه نوزادان در دهک‌های پایین را جبران کند. بازده سرمایه‌گذاری روی تغذیه و بهداشت نوزادان احتمالن بسیار بزرگ‌تر از نرخ بازگشت حقیقی حسابی است که این پول‌ها در آن ذخیره شده است. همانند پست قبلی این سیاست نیازمند طراحی ابزارهایی است که اطمینان دهد که عمده پول صرف تغذیه نوزاد و نه افزایش بودجه نقدی عمومی خانوار بشود.

می‌رسیم به نکته ثابت در سخنان رئیس دولت یعنی اغراق و بازی با اعداد. "از پدر و مادرها خواست آنها نیز ماهیانه حداقل 20 هزار تومان به این حساب اضافه کنند تا وقتی که او بزرگ شد این صندوق 120 میلیون تومان برای اشتغال، مسکن و ازدواج در اختیار او بگذارد". من نمی‌دانم ضریب تنزیل برای این محاسبات چه قدر بوده ولی هر چه بوده بخش مهمی از آن مربوط به تورم است که صرفا افزایش ظاهری پول را نمایندگی می‌کند و چیزی در مورد قدرت خرید واقعی نمی‌گوید. اگر خوش‌بین باشیم نرخ رشد حقیقی یک حساب سرمایه‌گذاری بدون ریسک از پنج درصد فراتر نمی‌رود. در این صورت یک میلیون تومان الان، بیست سال بعد می‌شود چیزی حدود 2650 هزار تومان به قیمت‌های ثابت ام‌روز. اگر پدر و مادرها هم سالیانه 250 هزار تومان (به قیمت‌های ام‌سال) کمک کنند این رقم در آخر سال بیستم به چیزی حدود 12650 هزار تومان افزایش می‌یابد که باز یک دهم رقم اعلام شده است.