مراسم اهدای جایزه ساخاروف ۲۰۱۲ روز چهارشنبه، ۲۲ آذر بدون حضور نسرین ستوده، وکیل و جعفر پناهی، برندگان ایرانی این جایزه برگزار شد.

در مراسم امروز جایزه ساخاروف که جایزه حقوق بشر اروپا نیز نامیده می‌شود، شیرین عبادی، حقوقدان و برنده جایزه صلح نوبل، عبدالکریم لاهیجی، نایب‌رئیس فدراسیون بین‌المللی جوامع حقوق بشر، سولماز پناهی، دختر جعفر پناهی، کوستا گاوراس و سرژ توبیانا، رئیس و دبیر سینما تک فرانسه به نمایندگی از نسرین ستوده و جعفر پناهی حاضر شدند.

شیرین عبادی در این مراسم که در استراسبورگ فرانسه برگزار شد، جایزه نسرین ستوده را دریافت و پیام‌اش را نیز قرائت کرد. خانم ستوده در این پیام گفته است: «من تنها یک رویا دارم، رویای تحقق عدالت و براین باورم که این رویا توسط استقلال حقوقی در کشورم برآورده خواهد شد. دولت‌ها باید بدانند که برای حفظ موجودیت خود، هیچ انتخابی جز رعایت حقوق فردی ندارند».

این وکیل ایرانی که در حال حاضر در زندان به سر می‌برد، جایزه‌ خود را به تمامی زندانیان سیاسی و اقلیت‌های دینی و به ویژه عبدالفتاح سلطانی که او را وکیل «حاذق و شجاع» توصیف کرده، تقدیم کرده است. او در این پیام می‌گوید که به نام دین اسلام، دینی که خودش پیرو آن است به اقلیت‌های دینی به ویژه  بهایی‌ها و مسیحی‌ها تبعیض روا داشته می‌شود.

جعفر پناهی نیز در پیام خود که آن را کوستا گاوراس، کارگردان یونانی‌تبار فرانسوی قرائت کرد، جایزه‌اش را به «تمام مباران گمنام راه آزادی و تمام کسانی که در سرتاسر جهان برای صلح تلاش می‌کنند» تقدیم کرده است.

این کارگردان ایرانی که اجازه خروج از کشور را ندارد، در پیام خود این سوال را مطرح کرده که چرا تحمل دولت‌های قدرتمند هر روزه کمتر می‌شود؟

پارلمان اتحادیه اروپا روز جمعه، پنجم آبان نسرین ستوده، وکیل دادگستری و فعال حقوق بشر زندانی و همچنین جعفر پناهی، فیلم‌ساز ایرانی را برنده جایزه سال ۲۰۱۲ «بنیاد ساخاروف» اعلام کرد.

بنیاد ساخاروف، نسرین ستوده و جعفر پناهی را «نمادهای واقعی مبارزه طولانی مردم ایران با سرکوب سیستماتیک، استفاده از خشونت و سانسور» شمرده است.

پس از اعلام برندگان جایزه ساخاروف، شماری از طیف چپ‌گرایان پارلمان اتحادیه اروپا که قرار بود برای دیدار با نمایندگان مجلس ایران به این کشور سفر کنند، خواستار ملاقات با نسرین ستوده و جعفر پناهی شدند تا جایزه را به آنها اهدا کنند.

در واکنش به این خواسته، مشاور امور بین‌الملل مجلس ششم آبان اعلام کرد که برای سفر هیئت پارلمانی اروپا به این کشور، هیچ پیش‌شرطی را نمی‌پذیرد و پس از آن بود که سفر هیئت اروپایی به ایران لغو شد.

نسرین ستوده، وکیل ایرانی ۱۳ شهریور ۱۳۸۹ بازداشت شد و اکنون درحال گذراندن دوران محکومیت در زندان اوین است. او چندی پیش در اعتراض به ممنوع‌الخروجی دخترش، مهراوه دست به اعتصاب غذا زد و پس از ۴۹ روز در پی رفع این ممنوعیت به اعتصاب خود پایان داد.

جعفر پناهی، سینماگری است که اواخر سال ۸۸ همراه ۱۷ نفر از اعضای خانواده، دوستان و بستگان به اتهام ساختن فیلمی «غیرقانونی» درباره «اعتراضات پس از انتخابات ایران»، بازداشت شد.

او که تاکنون با آثار سینمایی مختلفی برنده دوربین طلایی کن، خرس نقره‌ای برلین، شیر طلایی ونیز و پلنگ طلایی لوکارنو برنده شده به شش سال حبس و بیست محرومیت از کار محکوم شده است.